Eilidh Watt
Scríbhneoir agus craoltoir as an Eilean Sgitheanach ba ea Eilidh Watt (22 Eanáir 1908 – 25 Lúnasa 1996). Bhí sí ina feachtasóir ar son an chomhionannais agus chearta na mban.
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Breith | 22 Eanáir 1908 Dùn Bheagain, Scotland  |
| Bás | 1996 87/88 bliana d'aois Inbhir Nis, Scotland |
| Áit adhlactha | Oileán Sciathánach |
| Faisnéis phearsanta | |
| Scoil a d'fhreastail sé/sí | Ollscoil Ghlaschú |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | scríbhneoir, múinteoir |
| Teangacha | Gaeilge na hAlban agus Béarla |
Beatha
cuir in eagarRugadh Eilidh NicAsgaill ar an Eilean Sgitheanach ar an 22 Eanáir 1908. Ba í a máthair Ciorsdan NicGill-Eathain agus ba é a hathair an gabha áitiúil.[1]
Chuaigh sí ar Ard-Scoil Phort Rìgh agus fuair sí céim ó Ollscoil Ghlaschú. Chuaigh sí ag obair mar mhúinteoir agus í ag múineadh Béarla sa Tairbeart ar na Hearadh agus i bPort Rìgh, sular phós sí Robert Watt. Chuaigh sí chun cónaithe i nDùn Phàrlain, a bhaile dúchais.[2]
Nuair a phós sí bhí uirthi éirí as an múinteoireacht, ach tugadh ar ais í i rith an Dara Cogadh Domhanda agus rinneadh Leas-Phríomoide Mheánscoil Moss-side in Cowdenheath di. Bhí sí ar a dícheall ag cur an chomhionanannais chun cinn san Educational Institute of Scotland.[3] agus sa Commonwealth Party, páirtí nuabhunaithe.[4]
Saothar liteartha
cuir in eagarIs iomaí gearrscéal a scríobh Watt i nGaeilge na hAlban agus is minic a bhí a saothar le feiceáil ar an ráitheachán Gairm; chuir sí tús le scéalta do pháistí chomh maith.[5] Foilsíodh roinnt dá gearrscéalta mar leabhair.[6] Chuaigh Watt ar scor in 1969 agus chuaigh ar ais go dtí an t-Eilean Sgitheanach. Fuair sí bás in Inbhear Nis ar an 25 Lúnasa 1996. Mhair a mac Ronald ina diaidh.[4]
Leabhair
cuir in eagar- A’ Bhratach Dhealrach (1972) Club Leabhar
- Latha a’ Choin Duibh agus Ipilidh (1972) Club Leabhar
- Gun Fhois (1987) Macdonald
Díolamaí
cuir in eagar- Coinneach D. MacDhomhnaill (eag.). Briseadh na Cloiche, agus sgeulachdan eile. Glaschu: Roinn nan Cànan Ceilteach, Oilthigh Ghlaschu., 1970. - Eilidh Watt. ‘An t-Ogha’, lgh 77–81.
- Donnchadh MacGuaire (eag.). Mu ‘n cuairt an Cagailte. Inbhirnis: Club Leabhar, 1972. - Eilidh Watt. ‘An Reic’, lgh 57–63, and ‘Alasdair Dubh Domhnallach’, lgh 73–79.
- Amannan : Sgialachdan Goirid. [Duneidinn]: U & R Chambers, 1979. - Eilidh Watt. ‘Teine a Loisgeas’, lgh 17–27, agus ‘An t-As-Creidhmeach’, lgh 95–100
Scéalta in Gairm
cuir in eagar- An Samhradh 1971, ‘A’ Bhàs’, lgh 217–220.
- An t-Earrach 1972, ‘Aon Fhacal anns an Dus’, lgh 111–116.
- An Samhradh 1972, ‘An Duine Cumanta’, lgh 205–209.
- Am Foghar 1972, ‘An Tàcharan’, lgh 335–340.
- An t-Earrach 1973, ‘An Còta’, lgh 123–126.
- An Samhradh 1973, ‘An Comharradh’, lgh 213–214.
- Am Foghar 1973, ‘Sgiathan an Dealain-Dé’, lgh 313–318.
- An Geamhradh 1973, ‘Solus’, lgh 60–63.
- An t-Earrach 1974, ‘Anns a’ Cheann Thall’, lgh 159–162.
- Am Foghar 1974, ‘An Iobairt’, lgh 353–357.
- An Geamhradh 1974–75, ‘Bannan’, lgh 13–18.
- An t-Earrach 1975, ‘Calman Geal’, lgh 155–160.
- An Geamhradh 1975–76, ‘An Cumhnant’, lgh 11–16.
- An Samhradh 1976, ‘An Té-Leasachaidh’, lgh 239–242.
- Am Foghar 1976, ‘Far-Ainm’, lgh 310–314.
- An Samhradh 1977, ‘Curstaidh’, lgh 257–261.
- An Geamhradh 1977–78, ‘Buadhach is Sgriost’, lgh 23–26.
- An Samhradh 1978, ‘Ribeannan Dearga’, lgh 275–276.
- An t-Earrach 1979, ‘Sligean Falamh’, lgh 121–125.
- Am Foghar 1979, ‘Seonaidh na Theinn’, lgh 333–338.
- An t-Earrach 1980, ‘Dà Iomhaigh’, lgh 176–180.
- Samhradh / Foghar 1980, ‘Sinne na Fir a-Nis’, lgh2 80–284.
- An t-Earrach 1981, ‘Lorgaidh an Uair an Duine’, lgh 136–138.
- An Samhradh 1981, ‘Dìleas’, lgh 249–254.
- Am Foghar 1981, ‘Duine Beag is Duine Mór’, lgh 308–313.
- An Geamhradh 1981–82), ‘Cha B’ann Mar Seo a Bha Iad air T BH’, lgh 41–44.
- An t-Earrach 1982, ‘Puraraich Cait’, lgh 130–134.
- An Samhradh 1982, ‘An Ceathramh Fear’, lgh 219–223.
- Am Foghar 1982, ‘ B’e’, lgh 337–341.
- An Geamhradh 1982–83, ‘An Déidh-Làimh’, lgh 33–37.
- An t-Earrach 1983, ‘A’ Tighinn gu Cala’, lgh 111–116.
- An Samhradh 1983, ‘Roghainn’, lgh 232–236.
- An Geamhradh 1983–84, ‘Na Màthraichean’, lgh 61–65.
- An t-Earrach 1984, ‘Car Eile ‘n Adhairc an Daimh’, lgh 159–163.
- Am Foghar 1984, ‘An Seot’, lgh 354–358.
- An Geamhradh 1984–85, ‘Cha Chreach Thu Nead Na Smeòraich’, lgh 28–32.
- Am Foghar 1985, ‘Ainm a’ Chiad Ghille’, lgh 335–338.
- An Geamhradh 1985–86, ‘Crìochan’, lgh 47–52.
- An Samhradh 1986, ‘Bràithrean’, lgh 248–255.
- An Geamhradh 1987/88, ‘Seumas’, lgh 71–86.
- An Samhradh 1988, ‘Roghainn’, lgh 260–263.
- An t-Earrach 1989, ‘An Neo-dhàimheil’, lgh 124–127.
- An Samhradh 1990, ‘Mordo Beag’, lgh 270–275.
- An Geamhradh 1990–91, ‘Seann Cleasan is Cleasan Ura’, lgh 19–22.
- An t-Earrach 1992, ‘Duilleag air a Sèideadh Leis a’ Ghaoith’, lgh 141–147.
- Am Foghar 1993, ‘Is Toigh Leis an Fheannaig’, lgh 319–322.
- An t-Earrach 1995, ‘An Spìonadair’, lgh 183–185.
Nótaí
cuir in eagar- ↑ https://www.worldcat.org/oclc/367680960: The Biographical Dictionary of Scottish women : from the earliest times to 2004. 2006, Edinburgh University Press, in eagar ag Ewan, Elizabeth., Innes, Sue., Reynolds, Sian. ISBN: 9780748626601. OCLC: 367680960
- ↑ https://sgeulnagaidhlig.ac.uk/sreath-dheilbh-ceumnachadh/: Sreath-dheilbh: ceumnachadh – Sgeul na Gàidhlig aig Oilthigh Ghlaschu: sgeulnagaidhlig.ac.uk. Dáta rochtana, 2018-05-15
- ↑ http://www.eis.org.uk
- ↑ 4.0 4.1 "Helen (Eilidh) Macaskill Watt" (en).
- ↑ Macdonald, Roderick, ‘Some Present-day Trends in Gaelic Writing in Scotland,’ Studies in Scottish Literature, Volume 29, Issue 1: https://scholarcommons.sc.edu/ssl/vol29/iss1/10. Dáta rochtana 19 Bealtaine 2018.
- ↑ "Bibliography of Eilidh Watt's Gaelic short stories". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2018-05-18. Dáta rochtana: 2024-06-16.