Falscaithe san Astráil, 2019-2020

Falscaithe san Astráil, 2019-2020
	41° 30′ S, 172° 48′ E / 41.5°S,172.8°E
Lipéad sa teanga dhúchais	(en) Australian bushfire season
Cineál	Australian bushfire season (en) ; tubaiste ; tonn teasa
Tréimhse ama	2012-2013 one-year-period (en)
	← 2018–19 Australian bushfire season (en) 2020–21 Australian bushfire season (en) →
Suíomh	Tasman District, An Nua-Shéalainn (en) ; Kangaroo Island, South Australia (en)
Tír	an Astráil
Líon básanna	4,650,000
Damáistithe	áitreabh (28 Eanáir 2020) ; 1,915 foirgneamh (28 Eanáir 2020)
Scriosta	2,399 áitreabh (28 Eanáir 2020) ; 5,263 foirgneamh (28 Eanáir 2020)

Tharla falscaithe ollmhóra san Astráil le linn samhradh 2019-2020. Bhí na céadta tine ar lasadh in oirdheisceart na tíre.

Cúlra

Tháinig méadú ar an meánteocht samhraidh ar fud na tíre sna 2000idí,^[1] agus níor taifeadadh riamh aon séasúr ba theo ná tús an tsamhraidh in 2019.^[2] Ba í an bhliain 2019 an bhliain ba thirime san Astráil ó 1900 i leith agus an bháisteach 40% níos ísle ná an meánmhéid.

Príomhalt: Tinte coille san Astráil

2009

Fuair suas le 173 duine bás i mí Feabhra 2009 de bharr na dtinte san Astráil.^[3] Bhí bailte i Victoria dóite go hiomlán agus bhí na mílte acra talún scriosta. Dúirt Príomh-Aire na hAstráile ag an am gur dúnmharfóirí iad na daoine a thosaigh na tinte d'aon turas.^[4]

Príomhalt: Falscaithe san Astráil, 2009

2019

Bhí na tinte coille ag dó le roinnt míonna, idir Lúnasa agus Nollaig 2019, ach chuaigh i ndonas i mí na Nollaig 2019 i ngeall ar an teas mór. Bhí gaoth láidir á scaipeadh freisin. Theip ar shéasúr na báistí arís agus bhí an scrobarnach í chomh tirim le sponc.

I ndeireadh na bliana, am Nollag, bhí na mílte daoine sáinnithe ar thránna tar éis dóibh teitheadh ó thinte coille atá ag réabadh leo sa réigiún. Ar 30 Nollaig 2019, bhí os cionn 4,000 duine - idir thurasóirí agus dhaoine áitiúla - sáinnithe ar an gcladach i mbaile Mallacoota.^[5] 526 ciliméadar ó dheas ó chathair Sydney mar gheall ar an loscadh mór. Bhí tearmann faighte ag daoine ar thránna eile feadh an chósta freisin agus bhí daoine áirithe in ann teitheadh i mbáid. Ar an lá céanna, iarradh ar 100,000 duine teitheadh ó chúig fho-bhaile i gcathair Melbourne.^[6]

Costas

Idir Nollaig 2019-Feabhra 2020, maraíodh 34 go díreach agus 434 go hindíreach (ionanálú deataigh, asma srl). Ní raibh lucht fóirithinte in ann dul chomh fada le daoine a bhí sáinnithe in áiteanna i stáit New South Wales agus Victoria.^[7] Bhí baol tinte ag cur isteach ar dheisceart na hAstráile agus ar an Tasmáin chomh maith.^[8]

Loisceadh réimse leathan foraoise agus bhí na milliún heicteár talún scriosta.

Féach freisin

Tagairtí

↑ The facts about bushfires and climate change, Climate Council, 13 Mí na Samhna 2019
↑ Climate of the Nation2019, The Australia Institute, lch 3.
↑ "Black Saturday bushfires" (as en) (2023-06-07). Wikipedia.
↑ Nuacht RTÉ (2009-02-09). "Cinnlínte Nuachta" (as ga-IE).
↑ Cé gur baile beag é Mallacoota, tugann na mílte cuairteoirí aghaidh ar an áit aimsir na Nollag.
↑ Nuacht RTÉ (2019-12-31). "Na mílte ag teitheadh ó thinte coille san Astráil" (as ga-IE).
↑ Nuacht RTÉ (2020-01-01). "15 duine ar a laghad maraithe de bharr na dtinte san Astráil" (as ga).
↑ Nuacht RTÉ (2019-12-30). "Oibrí dóiteáin deonach tar éis bháis san Astráil" (as ga-IE).

[1] The facts about bushfires and climate change, Climate Council, 13 Mí na Samhna 2019

[2] Climate of the Nation2019, The Australia Institute, lch 3.

[3] "Black Saturday bushfires" (as en) (2023-06-07). Wikipedia.

[4] Nuacht RTÉ (2009-02-09). "Cinnlínte Nuachta" (as ga-IE).

[5] Cé gur baile beag é Mallacoota, tugann na mílte cuairteoirí aghaidh ar an áit aimsir na Nollag.

[6] Nuacht RTÉ (2019-12-31). "Na mílte ag teitheadh ó thinte coille san Astráil" (as ga-IE).

[7] Nuacht RTÉ (2020-01-01). "15 duine ar a laghad maraithe de bharr na dtinte san Astráil" (as ga).

[8] Nuacht RTÉ (2019-12-30). "Oibrí dóiteáin deonach tar éis bháis san Astráil" (as ga-IE).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]