An Leabhar Branach

(Athsheolta ó Leabhar Branach)

Cnuasach dánta sa Nua-Ghaeilge Mhoch, a tiomnaíodh go luath sa 17ú haois, is ea an Leabhar Branach. Tá ann filíocht molta do chlann Uí Bhroin, agus craobh acu darbh ainm Gabhal Raghnaill i gContae Chill Mhantáin.[1][2][3] Scríobhadh na dánta féin idir na blianta 1550 agus 1630, tréimhse achrainn i nÉirinn le hÉirithe Amach Dheasmhumhan, Cogadh na Naoi mBliana agus Éirí Amach Uí Dhochartaigh ar siúl.[4][5]

WD Bosca Sonraí LeabharAn Leabhar Branach
Cineálcnuasach filíochta Cuir in eagar ar Wikidata
TeangaGaeilge Chlasaiceach Cuir in eagar ar Wikidata
Éire sa bhliain 1500. Feictear críocha Uí Bhroin san oirthear, léirithe Ó Broin.

Léirmheas

cuir in eagar

Dar leis an scoláire Seán Mac Airt, a d'fhoilsigh leagan den chuntas sa bhliain 1944:[6][4][7]

"the Leabhar Branach, apart from its linguistic value, is important in that it affords us some insight from an Irish standpoint into the life and fortunes of a sept bordering an Pháil, during an interesting if unhappy era of our history."

Scríobhadh na dánta go formhór ag filí Mhic Eochaidh/Eochadha.[8][2][9] Scríobhadh roinnt acu ag Eochaidh Ó hEodhasa.[10]

Tá roinnt desna dánta tiomanta d'Fhiach mac Aodha Ó Broin (1534–1597).[11][12] Deirtear gurbh í a bheadh chéile Róis Ní Thuathail:

"a blazing meteor, wine of grape, flower of women... She glows with the fire of youth. She is the life and death of heroes."[13]

Lámhscríbhinní

cuir in eagar

Tá an bhunlámhscríbhinn anois caillte. Rinneadh cóip di sa bhliain 1622 ag an bhfile, Brian Mac Giolla Phádraig, agus is a bhuí leis go maireann na dánta fós. Rinne Hugh O'Daly cóip de leagan Bhriain, agus caomhnaítear seo i gColáiste na Tríonóide. Tá cóip eile déanta ag Mícheál Ó Broin sna 1720í le fáil anois i Leabharlann Houghton, Ollscoil Harvard.[14][15]

Féach freisin

cuir in eagar

Naisc sheachtracha

cuir in eagar