Micheál Mac Gréil

Socheolaí, taighdeoir, Íosánach, agus fear feachtais ar son an chirt shóisialta agus ar son na Gaeilge ab ea an tAthair Micheál Mac Gréil, S.J. (23 Márta 1931 – 21 Eanáir 2023).

Micheál Mac Gréil

Beathaisnéis
Breith	1931
Bás	21 Eanáir 2023 91/92 bliana d'aois
Faisnéis phearsanta
Reiligiún	Caitliceachas
Scoil a d'fhreastail sé/sí	An Coláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath
Gníomhaíocht
Gairm	staraí, socheolaí
Ord crábhaidh	Cumann Íosa

Saol

2013

Óige

oilithreacht Mhám Éan

I gCluain na Slí i gContae Laoise a rugadh Micheál Mac Gréil i 1931. Ach is in aice le Cathair na Mart i gContae Mhaigh Eo a d’fhás sé aníos agus is ansin a fuair sé a chuid scolaíochta ó na Bráithre Críostaí. I 1950 chuaigh sé isteach sna Fórsaí Cosanta mar oifigeach agus chaith sé naoi mbliana leo. Ansin chinn sé tabhairt faoin staidéar mar ábhar sagairt le hOrd na nÍosánach.

Agus é i mbun staidéir chaith sé tamall i gColáiste na nGael i Leuven na Beilge, tamall in Ollscoil Kent State in Ohio Mheiriceá agus in ionad léinn na nÍosánach i bPáirc Bhaile an Mhuilinn i mBaile Átha Cliath. Oirníodh ina shagart in ord na nÍosánach é i 1969 agus lean sé lena chuid staidéir sa Choláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath mar ar thuill sé dochtúireacht sa tsocheolaíocht.

Taighde

Ag léachtóireacht sa tsocheolaíocht in Ollscoil Mhá Nuad a bhí sé i 1971 nuair a rinne sé trí shuirbhé cheannródaíocha ar an gclaontacht agus an chaoinfhulaingt sa tír seo, taighde a foilsíodh i 1978 ina leabhar tábhachtach Prejudice And Tolerance in Ireland, leabhar ar ar bronnadh duais chuimhneacháin Christopher Ewart-Biggs.

Sa bhliain 2007 foilsíodh a thuarascáil ‘The Irish Language and the Irish People’, inar léiríodh go raibh leibhéal ard tacaíochta d’athbheochan agus caomhnú na Gaeilge le fáil ó dhaoine a d’fhreagair an suirbhé, iad siúd a rugadh in Éirinn agus daoine a bhí tar éis teacht thar loch isteach. Ba é an tAthair Mac Gréil a bhí taobh thiar den eagraíocht Feachtas, grúpa do dhaoine óga, arbh é an sprioc a bhí leis deis a thabhairt dóibh Gaeilge a labhairt lena gcairde ag imeachtaí sóisialta is spraoi.

In 2010 foilsíodh The Emancipation of the Travelling People inar áitigh Micheál Mac Gréil go raibh an leithcheal a bhíothas a dhéanamh ar an lucht taistil ar cheann de “na húdair náire ba mhó ag an stát seo ó fuair sé a neamhspleáchas 86 bliain roimhe sin”.

Feachtasóir

Ba mhinic a labhair Mac Gréil faoin ngá a bhí ann an córas pionósach sa tír a leasú agus ba mhór aige freisin díchoiriúlú na homaighnéasachta.

Mhúscail sé spéis i gcás an Lucht Siúil in Éirinn agus i saibhreas a gcultúir agus an droch-chaoi a gcaitear leo sa tsochaí.

Bhí sé i mbun feachtais leis an mbóthar iarainn ó Chúil Mhuine i Sligeach go Luimneach a athoscailt.

Creideamh

Bhí an tsagartóireacht an-tábhachtach dó. Chreid sé go mór go bhfuil saol eile ann tar éis an chinn seo. Bhí luí mór aige leis an gcreideamh traidisiúnta agus is é sin a thug air tabhairt faoi athbheochan a dhéanamh ar oilithreacht Mhám Éan in aice an Mháma i gConamara. Ba as ceantar an Mháma dá mháthair agus ceangal dlúth aige le muintir na háite.

Gaeilge

I gConradh na Gaeilge i mBaile Átha Cliath agus i Maigh Eo, rinne sé "obair as pabhar" don Ghaeilge. Bhunaigh sé "Feachtas" sna 1970idí.

D'fhoilsigh sé taighde an-tábhachtach maidir le tuairimí an phobail faoin nGaeilge agus a gcumas sa teanga chéanna, sa bhliain 2007-2008, The Irish Language and the Irish People, a report on attitudes towards the Irish language in Ireland.

Foilseacháin

• A psycho-socio-cultural theory of prejudice: As tested in data collected from selected samples in the Philadelphia and Cleveland metropolitan areas (1966)
• Community In The Making (1970)
• Prejudice And Tolerance In Ireland (1978) - duais Christopher Ewart-Biggs
• The Sligo-Limerick Railway: a Case for Its Restoration (1981)
• Memoirs, 1911-86 James Horan (1992)
• Prejudice in Ireland Revisited leis an Aonad Suirbhéireachta agus Taighde, Coláiste Phádraig, Maigh Nuad (1996)
• Quo Vadimus. Cá Bhfuil Ar dTriall?/Where are We going? (1998)
• Report on Religious Attitudes in Ireland (2007-2008)
• The Irish Language and the Irish People, a report on attitudes towards the Irish language in Ireland (2007-2008).
• The Emancipation of The Travelling People (2010)
• Pluralism and Diversity in Ireland: Prejudice and Related Issues in Early 21st Century Ireland (2012)

Féach freisin

• Cumann Íosa