Contae Laoise

Contae Laoise
Achar:	1,719 km²
Príomhbhaile:	Port Laoise
Daonra:	84,732 (2016)
Cúige:	Laighin

Tá Laois nó Contae Laoise i lárdheisceart na hÉireann, i gCúige Laighean. Is ón bhfocal Lochlannach 'lix' (bradán) a thagann an t-ainm. Is ann a bhí forlámhas ag clann Uí Mhórdha agus tá a ndún le feiceáil go fóill in aice leis an bpríomhbhaile, Port Laoise. D'fhág na Normannaigh a rian ar an áit chomh maith. Contae beag é agus bhí sé ar cheann de na ceantair ba thúisce a ndearnadh plandáil air le linn aimsir na dTúdor in Éirinn. Ba í Mary Tudor, banríon Shasana agus bean chéile Rí Philip na Spáinne a rinne contae de i 1556 faoin ainm 'Queen's County' (Contae na Banríona).

Bailte i gContae Laoise

• Achadh Bhó, Áth Liag
• Baile an Bhiocáire, An Baile Fionn, Baile Mhic Mhaoilir, Baile na Coille, Baile Uí Laigheanáin, An Bealach Mór, Buiríos Mór Osraí, Baile Cholla, Baile Fionn, Baile Uí Shopacháin, Baile Átha an Róine, Baile an Chaisleáin, Baile Thaidhg Dhuibh, Baile Nua
• Cluain na Slí, Cúil an tSúdaire, Crochta Ard, Cloch, an Chúlchoill, Cill Bhriocáin
• Darú, Domhnach Mór
• Eiréil, An Eala
• Ioma
• Maighean Rátha, Mainistir Laoise, Móinteach Mílic
• Port Laoise
• Ráth Domhnaigh, Ros Fhionnghlaise, An Ráithín
• An tSráidbhaile, An Spinc
• Tigh Mochua, Theach na Bhearbha

Barúntachtaí

• Baile Ádaim
• Clann Donnchadha, Clár Maí Locha, An Choill Uachtarach, Cuileannach
• Port Laoise Thiar, Port Laoise Thoir, Port na hInse
• Sliabh Mairge, An Sráidbhaile
• Tigh na hInse

Baile fearainn

• Achadh Bhó, Áth Liag
• Baile Uí Shopacháin
• Cúil Chéire

Tíreolaíocht

• Achadh Bhó, Ard Éireann,
• Bordaíol, Buiríos, An Bhearú,
• Caisleán Chonchúir, Caisleán Chúlchoill
• Droim na Ceapaí Airde, Dún Másc
• An Fheoir
• An Gabhail
• Móin Alúine
• Slí na Bearú, Sléibhte, Sliabh Bladhma
• Tigh na Coille, Teach na Bearú

Cultúr

• Coláiste Muire Cnoc Beag, Comhairle Chontae Laoise
• Mainistir Achadh Bhó
• Páirc Uí Mhórdha, Príosún Phort Laoise, Pobalscoil Maighean Rátha