Contae Uíbh Fhailí

Contae Uíbh Fhailí
Achar:	1,999 km²
Príomhbhaile:	Tulach Mhór
Daonra:	78,003 (2016)
Cúige:	Laighin

Brat

Tá Uíbh Fhailí nó Contae Uíbh Fhailí i lár na hÉireann, i gCúige Laighean. Is í Tulach Mhór príomhbhaile an chontae.

Stair

Tá stair i ngach baile agus contae in Éireann. Sampla is ea stair Contae Uíbh Fhailí de seo. Rinneadh seandálaíocht ar an áit agus is cosúil go raibh daoine ina gcónaí ann ón gClochaois. Níl mórán seantuamaí ann ach deirtear go bhfuil tuama faoi Chnoc Chruacháin.

Ina theannta sin, feictear fós sa lá atá inniu ann a lán caisleán ansin, is cosúil gur úsáid na Normannaigh an áit. Rinneadh plandáil ar an áit tar éis Éirí Amach Tomás Síoda Mac Ghearailt, i rith an 16ú aois. Glaodh "Kings County" ar an gcontae dá bharr.

Bailte i gContae Uíbh Fhailí

• Baile Átha an Urchair, Baile Mhic Ádaim, Beannchar, Biorra, Béal Átha na gCarr, Baile Átha Buí, Béal Átha Chomair, Breacánach, An Bhrosnach
• Caladh na Sionainne, Cionn Eitigh, Cill Chormaic, An Clochán, Clóirtheach, Cluain Bolg, Cluain Mhic Nóis, Cluain na nGamhan, Cnocán Bhólais, Críonchoill, Cruachán, Cúil an tSúdaire, An Cláirín, Cill Aichidh
• An Daingean, Droichead na Sionainne, Dún Cairin, Darú
• Éadan Doire
• An Féar Bán
• Géisill
• Inis na mBreatnach
• Muine Gall
• An Phailís
• Rath Chiaragáin, Raithean, Ród, An Ráth
• Suí an Róin
• Tulach Mhór

Baile fearainn

• Áth an Ghorta
• Cluain Fheannóg
• Lusmhaigh

Barúntachtaí

• Baile Átha Buí, Baile an Bhriotaigh, Baile Mhic Comhainn, Baile an Chúlaígh, Baile an Bhairínigh
• Cluain Leisc, Cill Chuairsí
• An Daingean Íochtarach, An Daingean Uachtarach
• An Eaglais
• Garraí an Chaisleáin, Géisill

Tíreolaíocht

• Ard Éireann, Abhainn Airgid​
• An Barr Cam, An Bhrosnach Bheag, An Bhrosnach
• An Chamchuairt
• Dúlra Phortach Chlóirthigh
• Fear Bréige
• Móin Alúine
• An Ráithín Mór
• Slí Uíbh Fhailí, Sliabh Bladhma, An tSionainn

Cultúr

• Cluain Mhic Nóis, Caisleán Bhiorra, Caisleán Cionn Eitigh, Caisleán Léim Uí Bhánáin
• Mainistir Darú
• Páirc Leah Victoria, Páirc O Conaire
• Seanfhear Chruacháin

Turasóireacht

• Iarnród Cluain Mhic Nóis agus Uíbh Fhailí Thiar sa Portaigh Blackwater
• Caisleán Biorra
• Sculpture in the Parklands timpeall Lough Boora agus Portaigh Boora
• Caisleán Charleville i dTulach Mhór
• Cluain Mhic Nóis, An cloigtheach agus an Cros Ard
• Caisleán Cionn Eitigh
• Na Sliabh Bladhma leis a radhairc de Uíbh Fhailí agus Laoise
• Beannchar ar an Abhainn na Sionainne
• Fiadhúlra annamh sa Páirceanna Lough Boora