Mortimer Wheeler

Seandálaí Albanach ab ea Sir Robert Eric Mortimer Wheeler (10/9/1890-22/7/1976); eisean a cheap an saghas tochailte a thugtar an "Kenyon-Wheeler method" air (bhain an seandálaí Kathleen Kenyon tairbhe as sna caogaidí). Rinne sé staidéar in Ollscoil Londan; ceapadh é mar stiúrthóir Iarsmalann Náisiúnta na Breataine Bige sa bhliain 1920 agus ba é caomhnóir Iarsmalann Londan é ó 1926 go 1944.

Mortimer Wheeler

Beathaisnéis
Breith	10 Meán Fómhair 1890 Glaschú, Scotland
Bás	22 Iúil 1976 85 bliana d'aois Leatherhead, England
Stiúrthóir UCL Institute of Archaeology (en)
1937 – 1946 – Vere Gordon Childe →
Faisnéis phearsanta
Scoil a d'fhreastail sé/sí	University College London Bradford Grammar School (en)
Gníomhaíocht
Gairm	seandálaí, réamhstaraí, staraí na healaíne
Fostóir	London Museum (en) (1926–1944) Amgueddfa Cymru – Museum Wales (en) (1920–1926) UCL Institute of Archaeology (en)
Ball de	An Cumann Ríoga (1968–) Cumann Ársaitheoirí Londan Society for Medieval Archaeology (en) An tAcadamh Briotanach Institiúid Seandálaíochta na Gearmáine St Albans and Hertfordshire Architectural and Archaeological Society (en)
Mac/iníon léinn	Olwen Brogan
Faoi thionchar	Augustus Pitt Rivers
Teangacha	Béarla
Gairm mhíleata
Céim mhíleata	briogáidire
Coinbhleacht	An Chéad Chogadh Domhanda agus an Dara Cogadh Domhanda
Teaghlach
Céile	Tessa Wheeler Mabel Winifred Mary Wright (1939–) Margaret Collingridge Wheeler (1945–)
Páiste	Michael Mortimer Wheeler  ( )
Athair	Robert Mortimer Wheeler
Gradam a fuarthas (1941)  Comhalta den Acadamh Briotanach (1918)  Cros Mhíleata  Comhalta de Chumann Ársaitheoirí Londan  Companion of the Order of the Indian Empire (en)  Ridire Baitsiléra

Rinne sé mórán tochailte sa Bhreatain; sa bhliain 1944 ceapadh é mar Ard-Stiúrthóir na Seandálaíochta san India agus rinne tochailt i láithreáin i ngleann an Indiaigh; eisean a tháinig ar láithreáin Mohenjo-daro agus Harappa (1921). D'fhill sé abhaile sa bhliain 1948 agus rinneadh ollamh de in Institiúid nua na Seandálaíochta. Bhí iomrá leis de bharr a chuid leabhar agus a ndearna sé de chraoladh ar an raidió agus ar an teilifís, rud a léirigh scéal an ama a chuaigh thart do phobal mór. Rinneadh ridire de sa bhliain 1952.

Sna tríochaidí, nuair a bhí sé ag iniúchadh Maiden Castle, daingean ársa atá i ngar do Dorchester, bhain sé leas as bolscaireacht faoi fhiúntas na seandálaíochta chun mna áitiúla agus mic léinn a mhealladh chun dul ag obair dó saor in aisce. Ba dheas an tseift í: ní raibh le déanamh ag an seandálaí ach an gnó a stiúradh, agus is iomaí duine a bhain tairbhe as an gcleas ó shin.

Modh Kenyon-Wheeler

De réir an mhodha seo foroinntear an talamh ina chearnóga atá isteach is amach le cúig mhéadar an taobh; déantar na cearnóga a thochailt, agus balc caol idir gach ceann díobh a fhágtar gan tochailt, é ag léiriú na stratam chun gur féidir foinse gach iarsma a dhéanamh amach go cruinn.

Tá fadhbanna ag baint leis an modh seo: ní féidir é a úsáid mura bhfuil strataim ann, is beag an mhaith é i dtochailt mhór, agus ní thugann sé deis do sheandeolaithe eile an láithreán a thochailt arís le modhanna nua. Tá tochailt limistéir oscailte tagtha ina ionad, mórán, cé go mbaintear feidhm as an "Modh" go fóill sa tSín agus san India.

Saothair

• Archaeology from the Earth, 1954.
• Still Digging, Michael Joseph Ltd, 1955.
• Hill Forts of Northern France, Londain, 1957.
• The Indus Civilization, Cambridge, 1962.
• Roman art and architecture, 1964.
• Civilizations of the Indus Valley and Beyond, 1966.