Orson Welles

Orson Welles
	; (1937)
Beathaisnéis
Breith	(en) George Orson Welles; 6 Bealtaine 1915; Kenosha, Wisconsin (Stáit Aontaithe Mheiriceá)
Bás	10 Deireadh Fómhair 1985 ; 70 bliana d'aois; Los Angeles (Stáit Aontaithe Mheiriceá)
Siocair bháis	Bás nádúrtha (Ionfharchtadh miócairdiach)
Áit adhlactha	Ronda
Faisnéis phearsanta
Reiligiún	An Chríostaíocht agus An tAindiachas
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Todd Seminary for Boys (en) ; School of the Art Institute of Chicago (en)
Teanga dhúchais	an Béarla
Airde	1.92 m
Gníomhaíocht
Gairm	aisteoir scannáin, aisteoir stáitse, draíodóir, pearsa raidió, léiritheoir drámaíochta, aisteoir gutha, aisteoir teilifíse, aisteoir, drámadóir, leabhrógaí, stiúrthóir scannán, stiúrthóir drámaíochta, aisteoir saincharachtair, léiritheoir scannáin, scríbhneoir scripte scannáin, eagarthóir scannán, stiúrthóir
Tréimhse oibre	1934 – 1985
Ball de	Académie des beaux-arts
Mac/iníon léinn de chuid	Boris Anisfeld (en)
Teangacha	An Béarla
Represented by (en)	Light Cone (en)
Teaghlach
Céile	Virginia Nicolson (1934–1940); Rita Hayworth (1943–1948); Paola Mori (1955–1985)
Páirtí	Dolores del Río ; Oja Kodar (1966–1985)
Páiste	Beatrice Welles; ( Paola Mori); Rebecca Welles; ( Rita Hayworth)
Athair	Richard Head Welles agus Beatrice Ives Welles
	Gradam a fuarthas (23 Feabhra 1982) Commander of the Legion of Honour (en) ; (1975) Gradam Saoil an AFI; (1970) Gradam Oinigh an Acadaimh; (1970) Golden Lion (en) ; (1952) Palme d'Or (en) ; (1940) Academy Award for Best Writing, Original Screenplay (en) , leis an obair Citizen Kane (en) ; réalta ar Hollywood Walk of Fame; National Board of Review Award for Best Film (en) ;
	Ainmnithe do (1983) Golden Raspberry Award for Worst Supporting Actor (en) , leis an obair Butterfly (en) ; (6 Feabhra 1942) Academy Award for Best Writing, Original Screenplay (en) , leis an obair Citizen Kane (en) ; (6 Feabhra 1942) Duais an Acadaimh don stiúrthóir is fearr, leis an obair Citizen Kane (en) ; (6 Feabhra 1942) Duais an Acadaimh don aisteoir is fearr, leis an obair Citizen Kane (en) ;
	Síniú

Ba aisteoir agus stiúrthóir Meiriceánach é Orson Welles (6 Bealtaine 1915 - 10 Deireadh Fómhair 1985), ar dhuine de na stiúrthóirí scannán ab fhearr a bhí ariamh ann.^[1] Ceaptar nach bhfuil sárú an scannáin “Citizen Kane” le fáil. Ní raibh sé ach cúig bhliana fichead d’aois nuair a rinne sé é sin.

19 Feabhra 1926, sa nuachtán Capital Times (Madison, Wisconsin)

Saol ógCuir in Eagar

Dílleachta a bhí in Welles. Cailleadh a athair an bhliain roimhe sin agus cailleadh a mháthair sé bliana roimhe sin arís nuair nach raibh sé ach naoi mbliana d’aois.

Welles in Éirinn i 1931

Welles in ÉirinnCuir in Eagar

Bhí eolas maith ag Welles ar Éirinn.^[2] Ní raibh sé ach sé bliana déag d’aois nuair a tháinig sé go Gaillimh ar bord an SS Baltic i mí Lúnasa 1931. Bhuail sé isteach chuig an Taibhdhearc agus is cosúil gur casadh an t-aisteoir agus an léiritheoir Mícheál Mac Liammóir leis.

Chaith Welles seal an-ghearr ag staidéar i gColáiste na Tríonóide. Bhuail sé arís le Mícheál Mac Liammóir agus chas sé le Hilton Edwards. D'iarr Welles páirt i ndráma orthu. Fuair sé é agus chuaigh sé ar an stáitse in Amharclann an Gheata ar an 13 Deireadh Fómhair 1931.

BásCuir in Eagar

Fear a bhfuil otracht ghalrach ag dul di, bhí Welles ina aonar sa bhaile ar an 10 Deireadh Fómhair 1985 nuair a bhuail taom croí é ar feadh na hoíche, gan ach 70 bliain slánaithe aige.

Féach freisinCuir in Eagar

TagairtíCuir in Eagar

↑ Seosamh Ó Cuaig (Samhain 2014). "Orson Welles agus mná Inis Oírr" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2020-10-10.
↑ TG4. "Orson Welles & The Gate Theatre - TG4 Documentary (17/11/11) (2/2)" (as ga-IE).

[1] Seosamh Ó Cuaig (Samhain 2014). "Orson Welles agus mná Inis Oírr" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2020-10-10.

[2] TG4. "Orson Welles & The Gate Theatre - TG4 Documentary (17/11/11) (2/2)" (as ga-IE).

[1]

[2]

Beathaisnéis
(1937)
Breith	(en) George Orson Welles 6 Bealtaine 1915 Kenosha, Wisconsin (Stáit Aontaithe Mheiriceá)
Bás	10 Deireadh Fómhair 1985 70 bliana d'aois Los Angeles (Stáit Aontaithe Mheiriceá)
Siocair bháis	Bás nádúrtha (Ionfharchtadh miócairdiach)
Áit adhlactha	Ronda




Faisnéis phearsanta
Reiligiún	An Chríostaíocht agus An tAindiachas
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Todd Seminary for Boys ^(en) School of the Art Institute of Chicago ^(en)
Teanga dhúchais	an Béarla
Airde	1.92 m
Gníomhaíocht
Gairm	aisteoir scannáin, aisteoir stáitse, draíodóir, pearsa raidió, léiritheoir drámaíochta, aisteoir gutha, aisteoir teilifíse, aisteoir, drámadóir, leabhrógaí, stiúrthóir scannán, stiúrthóir drámaíochta, aisteoir saincharachtair, léiritheoir scannáin, scríbhneoir scripte scannáin, eagarthóir scannán, stiúrthóir
Tréimhse oibre	1934 – 1985
Ball de	Académie des beaux-arts
Mac/iníon léinn de chuid	Boris Anisfeld ^(en)
Teangacha	An Béarla
Represented by ^(en)	Light Cone ^(en)
Teaghlach
Céile	Virginia Nicolson (1934–1940) Rita Hayworth (1943–1948) Paola Mori (1955–1985)
Páirtí	Dolores del Río Oja Kodar (1966–1985)
Páiste	Beatrice Welles ( Paola Mori) Rebecca Welles ( Rita Hayworth)
Athair	Richard Head Welles agus Beatrice Ives Welles
Gradam a fuarthas (23 Feabhra 1982) Commander of the Legion of Honour ^(en) (1975) Gradam Saoil an AFI (1970) Gradam Oinigh an Acadaimh (1970) Golden Lion ^(en) (1952) Palme d'Or ^(en) (1940) Academy Award for Best Writing, Original Screenplay ^(en) , leis an obair Citizen Kane ^(en) réalta ar Hollywood Walk of Fame National Board of Review Award for Best Film ^(en)
Ainmnithe do (1983) Golden Raspberry Award for Worst Supporting Actor ^(en) , leis an obair Butterfly ^(en) (6 Feabhra 1942) Academy Award for Best Writing, Original Screenplay ^(en) , leis an obair Citizen Kane ^(en) (6 Feabhra 1942) Duais an Acadaimh don stiúrthóir is fearr, leis an obair Citizen Kane ^(en) (6 Feabhra 1942) Duais an Acadaimh don aisteoir is fearr, leis an obair Citizen Kane ^(en)
Síniú