Saturnalia

Féile de chuid na Sean-Róimhe ab ea Saturnalia (17-23 Nollaig), a bhíodh á cheiliúradh in ómós Shatairn, dia Rómhánach na meala.

Saturnalia

Cineál	lá saoire féile reiligiúnach reversal party (en)
Ainmnithe in ómós	Satarn
Comóireann sé	Satarn
Lá	17 Nollaig 18 Nollaig 19 Nollaig 20 Nollaig 21 Nollaig 23 Nollaig 22 Nollaig
Tír	An tSean-Róimh

Stair

Bhí Saturnalia ar na féilte Rómhánacha is mó. Ba iad an phleidhcíocht agus malartú ról sóisialta na tréithe is suntasaí a bhaineadh leis. Bhí sé de nós ag sclábhaithe is máistrí malairt áite a dhéanamh lena chéile, mar dhea, ar an gcuma chéanna go mbíodh "Tiarna Mírialaithe" i gceiliúrtha Críostaithe níos déanaí.

Thomas Couture (1847) An meathlú

Tugadh isteach an Saturnalia timpeall 217 R.Ch. chun meanma an phobail d'ardú. Ghlac na Rómhánacha go dona leis an díomua in aghaidh na Cartagaigh.

Féile aon lae a bhí ann ar dtúis, ar 17 Nollaig, ach bhí an oiread sin tóra air gur chuaigh sé i bhfad nó gur ragairne seachtaine a bhí ann, a thagadh chun deiridh ar 23 Nollaig.

Theip ar iarrachtaí an comóradh a chiorrú. Rinne an t-Impire Ágastas iarracht é a ghearradh go dtí trí lá, agus dhein Caligula iarracht é a ghearradh go dtí cúig lá. Lean círéib agus éirí amach i measca na Rómhánach na hiarrachtaí seo.

Nósanna

Deintí na gnáth-íobairtí le linn an tSaturnalia. Mar bharr orthu sin, cuirtí tolg (lectisternium) amach os comhair theampall Shatairn, agus scaoiltí na téadacha a bhíodh ceangailte timpeall dhealbh Shatairn le linn an chuid eile don mbliain. Toghtaí "Saturnalicius princeps" mar mháistir deasghnátha dosna himeachtaí.

Henryk Siemiradzki, 1881

Le cois na ndeasghnáthanna poiblí bhíodh sraith laethanta saoire agus nósanna a leantaí go príobháideach. Ina measc seo bhíodh lá saoire scoile, déantús agus bronnadh féiríní (saturnalia et sigillaricia), agus margadh fé leith (sigillaria). Tugtaí cead do chách, sclábhaithe fiú, dul i mbun cearrbhachais. Ócáid chóisire, óil, agus spraoi ab ea an Saturnalia. Ní chaití an toga, ach ina ionad éadaí dathúla neamhfhoirmiúla. Mar aon leis sin bhíodh an "pileus" (caipín an iarsclábhaí) á chaitheamh ag cách.

Bhíodh sclábhaithe saor ó phionós, agus thugaidís íde bhéil agus easurraim dá máistrí, mar dhea. Cheiliúradh na sclábhaithe cóisir, agus bhí ar a máistrí freastal orthu. Ach ba chur i gcéill an mhalairt áite seo don gcuid is mó---mar shampla, ba iad na sclábhaithe féin fós a d'ullmhaigh béile na cóisire, agus béile a máistir chomh maith. Díolúine theoranta ab ea é.

John Reinhard Weguelin – Saturnalia (1884)

Ba í gnáth-bheannacht na hócáide ná "Io, Saturnalia!". Is ionann an intriacht sa Laidin "io" agus "Á", mar "Á, (moladh do) Satarn!"

Oidhreacht

Ceaptar go n-eascraíonn roinnt nósanna a bhaineann inniu leis an Nollaig as an Saturnalia.