An difríocht idir athruithe ar: "Oileán Norfolk"

Content deleted Content added
m SeoMac moved page Oileán an Tuadaon to Oileán Norfolk: de réir focal.ie
→‎Stair: tá a lán le ceartú
Líne 4:
== Stair ==
 
Is oileán bheagbeag san Aigéan ChiúinCiúin é Oileán an TuadaonNorfolk (Norfach: ''Norfuk Alien'') lonnaithe idir an [[Astráil]], an [[Nua-Shéalainn]] agus an [[Nua-Chaladóin]]. Tá an t-oileán mar pháirt de Comhlathas na hAstráile, ach tá méid áraitheáirithe de féin-rialtas aige. Le dhá oileáin comharsanna eile, formaíonn sé talamh imeachtrach na hAstráile.
Is é an péine Oileán anNorfolk Tuadaonsiomból ná siombal naan hoileáineoileáin, léirithe ar a bhratach. Dúchasach don hoileánoileán, is crann maisithe coiteann den Astráil é, áit ina fhásann dhá speicisspeiceas gaolmhargaolmhara eile.
 
Bhí Oileán an TuadaonNorfolk lonnaithe ag marnéiligh thoir-PholainéisighPholainéiseacha ar dtús a tháinig ó na hOileáin Chearmaidic (thuas ón Nua-Shéalainn) nó ón Oileán Thuaidh sa Nua-Shéalainn. Shroich siad ann sa 14ú nó 15ú aoiseanna, agus mharachtáil siad ann ar feadh roinnt glúinte roimh imeacht as.
 
Ba é an Chaptaen Séamas Cook ná an chéad Eorapach fiosrach chun an oileán a fheiscint (i 1774), ar a dhara aistear go dtí deisceart an tAigéan Chiúin. Bhí an oileán ainmnithe tar éis an Bhaindiúc den Tuadaon (sa Bhreatain), bean chéile Éadmhard Hobháird, an 9ú Diúc den Thuadaon (1685-1777).
 
Dúirt an tUasal Eoin Call gurbh iad buntáistí naan hoileáineoileáin ná gurbh oileán neamháirtrithe íé agus gur d'fhás líon ann. I 1786, d'áirigh Pharlamaint na Bhreataine Oileán an Tuadaon mar lonnaíocht cúntach, mar a dúirt Eoin Call, ina phlean den coilíniú den Nua-Bhreatain Bheag Theasa. Bhí an cinneadh chun lonnú ar Oileán an Tuadaon glacadh mar gheall ar chinneadh Banimpire Caitríona na Rúise chun an díoladh cnáibe a srianadh. Go phraicticiúilpraicticiúil, tháinig an cnáib agus líon go léir a d'úsáid an Cabhlach Ríoga do théadra agus mar anairt seoil ón Rúis.
 
Nuair a shroich an Chéad Flít bhriotanach Cuan Iacsan (Cuan an tSídne san Astráil) in Eanair 1788, d'ordaigh Philib don Leifteanant Pilib Gidley King chun grúpa de 15 coirpigh agus 7 saorfhir a thógáil chun Oileán an Tuadaon a chloí agus é a fháil réidh dá forbairt tráchtála. Shroich siad ar an 6ú Márta 1788.