Oileán Norfolk
Ba chóir an t-alt seo a ghlanadh, mar: Gramadach, stíl, srl.
Tar éis an t-alt a ghlanadh, is féidir an teachtaireacht seo a bhaint de. Féach ar Conas Leathanach a Chur in Eagar agus an Lámhleabhar Stíle le tuilleadh eolais a fháil. |
Ní mór feabhas a chur ar an litriú agus/nó ar an ngramadach san alt seo. Ná bain an chlib seo den alt ach i ndiaidh do chainteoir dúchais nó líofa súil a chaitheamh air, le do thoil.
Tar éis an t-alt a cheartú, is féidir leat an teachtaireacht seo a bhaint de. |
Is oileán beag san Aigéan Ciúin é Oileán Norfolk (sa teanga Norfolk: Norfuk Ailen) agus é suite idir an Astráil, an Nua-Shéalainn agus an Nua-Chaladóin. Tá an t-oileán mar pháirt de Chomhlathas na hAstráile, ach tá méid áirithe féin-rialtais ann. Is críoch sheachtrach na hAstráile é, in éineacht le dhá oileán cóngarach dó. Is é péine Oileán Norfolk siomból an oileáin, é á léiriú ar bhratach an oileáin. Tá an crann dúchasach don oileán, agus tá sé éirithe coiteann mar chrann maisithe coiteann san Astráil freisin, áit ina fhásann dhá speiceas gaolmhara léi.
![]() | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Norfolk Island (en) ![]() | |||||||
|
|||||||
![]() ![]() | |||||||
| |||||||
Aintiún |
God Save the Queen ![]() | ||||||
| |||||||
Mana |
«Inasmuch» ![]() | ||||||
Suíomh | |||||||
| |||||||
| |||||||
Príomhchathair |
Kingston ![]() | ||||||
Daonra | |||||||
Iomlán |
1,748 (2016) ![]() | ||||||
Teanga, nó leagan teanga |
An Béarla Norfuk (en) ![]() ![]() | ||||||
Tíreolaíocht | |||||||
Achar dromchla |
34.6 km² ![]() | ||||||
Suite i nó in aice le limistéar uisce |
An tAigéan Ciúin ![]() | ||||||
Sonraí stairiúla | |||||||
Eachtra barrthábhachtach | |||||||
Eagraíocht pholaitiúil | |||||||
Comhlacht reachtach |
Norfolk Legislative Assembly (en) ![]() ![]() | ||||||
Údarás breithiúnach is airde |
Supreme Court of Norfolk Island (en) ![]() ![]() | ||||||
Eacnamaíocht | |||||||
Airgeadra |
Dollar na hAstráile ![]() | ||||||
Aitheantóir tuairisciúil | |||||||
Cód poist |
NSW 2899 ![]() | ||||||
Lonnaithe i gcrios ama | |||||||
Fearann Idirlín barrleibhéil |
.nf (en) ![]() ![]() | ||||||
Glaochód |
+6723 ![]() | ||||||
Eile | |||||||
| |||||||
Láithreán gréasáin |
info.gov.nf ![]() |
Bhí Oileán Norfolk lonnaithe ag marnéiligh thoir-Pholainéiseacha ar dtús. Tháinig siad seo ó na hOileáin Kermadec (taobh ó thuaidh ó Oileán Thuaidh na Nua-Shéalainne. Shroich siad an t-oileán sa 14ú nó 15ú haois, agus mhair siad ann ar feadh roinnt glúinte sular imigh siad ón oileán.
Ba é an Captaen James Cook an chéad Eorapach fiosrach chun an oileán a fheiscint (i 1774), ar a dhara aistear go dtí deisceart an Aigéin Chiúin. Bhí an t-oileán ainmnithe tar éis an Bhaindiúc Norfolk sa Bhreatain, bean chéile Éadmhard Hobháird, an 9ú Diúc Norfolk (1685-1777).
Dúirt an tUasal John Call gurbh iad buntáistí an oileáin ná gurbh oileán neamháirtrithe é agus gur d'fhás líon ann. I 1786, d'áirigh Pharlamaint na Bhreataine Oileán Norfolk mar lonnaíocht cúntach, mar a dúirt John Call, ina phlean coilínithe do New South Wales. Glacadh an cinneadh chun lonnú ar Oileán Norfolk mar gheall ar chinneadh Banimpire Caitríona na Rúise chun an díoladh cnáibe a srianadh. Go praicticiúil, tháinig an cnáib agus líon go léir a d'úsáid an Cabhlach Ríoga do théadra agus mar anairt seoil ón Rúis.
Nuair a shroich an Chéad Flít Bhriotanach Port Jackson (Cuan Sydney san Astráil) i mí Eanáir 1788, d'ordaigh Gobharnóir Arthur Phillips don Leifteanant Phillip Gidley King grúpa de 15 coirpeach agus 7 saorfhir a thógáil chun seilbh Oileán Norfolk a ghacadh agus é a fháil réidh le haghaidh forbairt thráchtála. Shroich siad an t-oileán ar an 6ú Márta 1788.
I rith an chéad bhliain den lonnaíocht (glaodh Sydney uirthi i ndiaidh phríomhchathar na hAstráíle), seoladh níos mó coirpeach agus saighdiúirí ann ó New South Wales.