William Lamport
Eachtránaí ab ea William Lamport a rugadh i Loch Garman sa bhliain 1615. D'éag sé sa bhliain 1659.
  | |
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Breith | 1615 Loch Garman |
| Bás | 19 Samhain 1659 43/44 bliana d'aois Cathair Mheicsiceo |
| Siocair bháis | Bás trí dhó |
| Faisnéis phearsanta | |
| Scoil a d'fhreastail sé/sí | Ollscoil Salamanca |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | scríbhneoir, iriseoir |
| Tréimhse ama | Glúin an 17ú aois |
Saol cuir in eagar
Ba mhairnéalaigh iad a shinsir agus fuair sé oideachas Caitliceach ó na hÍosánaigh in mBaile Átha Cliath agus i Londain Shasana. Maítear go raibh ceithre theanga déag ar a thoil aige faoin am go raibh sé bliain agus fiche d'aois.
Sa bhliain 1627 gabhadh Lamport i Londain mar go raibh bolscaireacht Chaitliceach á dháileadh aige. D'éalaigh sé leis as Sasana chun na Spáinne agus chaith sé cúpla bliain ina fhoghlaí mara. Throid sé i gcoinne na nÚgónach ag Léigear La Rochelle chomh maith.
Chuaigh sé isteach i gceann de reisimintí Éireannacha na Spáinne sa bhliain 1633 agus throid sé ar son na Spáinne i gcoinne na Sualannach san Ísiltír. Tugadh post dó i seirbhís Rí na Spáinne le cabhair ón Diúc de Olivares, príomhaire Philip IV. Guillén Lombardo a bhí á thabhairt aige air féin faoin am sin.
Díbríodh é ón chúirt ríoga áfach mar gheall ar scannal éigin le bean den uasalaicme agus cuireadh go Meicsiceo mar spiaire do Olivares. Níorbh fhada gur léirigh sé a bhá leis na dúchasaigh agus thosaigh sé ag déanamh staidéir ar a nósanna leighis. Bhí cáil air mar fhear cróga, mar leannán ag mná uaisle agus mar gheall ar a thacaíocht do ghluaiseacht na saoirse.
Gabhadh é sa bhliain 1642, agus é ar tí a bheith geallta le Antonia Turcious, agus daoradh chun príosúin é ar feadh deich mbliana as comhcheilg i gcoinne riail na Spáinne a eagrú. D'éalaigh sé as an príosún i 1650 agus ghreamaigh sé bileoga a d'ionsaigh an Chúistiúnacht ar bhallaí i gcathair Mheicsiceo. Daoradh chun báis é i 1659. Deirtear gur éirigh leis é féin a thachtadh lena bhóna iarainn agus é ag dó ina bheatha.
Zorro? cuir in eagar
Le tamall de bhlianta anuas tá Lamport á lua leis an gcarachtar ficsin Zorro mar gheall ar an saol eachtrúil a bhí aige, ach níl aon fhianaise ann go raibh duine dá leithéid sin ann riamh. Is leor mar ábhar maíte an saol a chaith sé agus gurb é a scríobh an chéad fhorógra neamhspleáchais i gcoilíneacht Spáinneach inar gealladh athghabháil talún, cothromas idir ciníocha agus rí a bheadh tofa go daonlathach.