Aigéad formach

Is é an t-aigéad formach (nó an t-aigéad meatánóch i dtéarmaíocht Aontas Idirnáisiúnta na gCeimiceoirí, IUPAC) an ceann is simplí de na haigéid charbocsaileacha: níl sa mhóilín go bunúsach ach an grúpa carbocsaileach agus é nasctha d'adamh hidrigine: HCOOH. Is amhábhar tábhachtach é i sintéisiú a lán táirgí sa tionsclaíocht cheimiceach, agus fáil air sa dúlra. Is é an t-aigéad formach is cúis leis an dóigh a ngreannaíonn cealg nó greim a lán feithidí an craiceann, na seangáin ach go háirithe. Tá an t-aigéad féin ainmnithe as na seangáin, nó is é formica an focal Laidine ar "seangán" (cf. fourmi na Fraincise, hormiga na Spáinnise). Cosúil leis na haigéid charbocsaileacha eile, is aigéad réasúnta lag é. Mar sin féin, tá sé níos láidre ná na haigéid alcánacha eile: is é an tairiseach díthiomsúcháin atá aige ná 3.744, nuair nach bhfuil an t-aigéad aicéiteach, an dara ceann is láidre acu, ach 4.76 ar tairiseach díthiomsúcháin. (Tabhair faoi deara go bhfuil an tairiseach díthiomsúcháin ag dul i méadaíocht de réir mar atá an aigéadacht ag dul i laige. Cosúil leis an pH-uimhir, is frithlogartam é an tairiseach seo.)

Aigéad formach

Substaint cheimiceach	aicme eintiteas ceimiceach
Mais mhóilíneach	46.005 Da
Tacsón ina n-aimsítear é	Artemisia jacutica, Coffea arabica, Blepharocalyx tweediei, Blepharocalyx salicifolius, Lupinus luteus, Escherichia coli, Isatis tinctoria, Salvia sclarea, Oecophylla smaragdina, Homo sapiens, Cochlospermum planchonii, Caenorhabditis elegans, hopa, Apium graveolens, Catharanthus roseus, Capsicum annuum agus Sinorhizobium meliloti
Ról	príomh-mheitibilít
Struchtúr ceimiceach
Foirmle cheimiceach	CH₂O₂
SMILES canónta	Model 2D C(=O)O
InChI	Model 3D
Airí
Dlús	1.22 g/cm³ (a 20 °C, leacht)
Slaodacht dhinimiciúil	0.16 Pl
Comhéifeacht athraonta	1.3714
PKa	3.81
Móimint leictreach dhépholach	1.41 D
Pointe leáite	8.25 °C 8 °C 8.3 °C
Fiuchphointe	100.7 °C 101 °C (a 101.325 kPa)
Móimint leictreach dhépholach	1.41 D
Eantalpacht chaighdeánach an fhoirmithe	−409.19 kJ/mol
Galbhrú	35 mmHg (a 20 °C)
Guais
Teorainn inlasta íochtair	18 vol%
Teorainn inlasta uachtarach	57 vol%
Teocht uathadhainte	520 °C
Meánteorainn nochta ualaithe ama	9 mg/m³ (10 h, Stáit Aontaithe Mheiriceá)
Splancphointe	122 °F
Láithreach contúirteach don bheatha nó sláinte	56.4 mg/m³
NFPA 704: Standard System for the Identification of the Hazards of Materials for Emergency Response ()
Eile
Class II combustible liquid (en)

Formáití nó meatánóáití a thugtar ar shalainn an aigéid fhormaigh.

Tá an t-aigéad formach sothuaslagtha san uisce: is féidir an dá leacht a mheascadh i gcoibhneas ar bith.