Is é an Leathsféar Thiar an leath den Domhan atá suite siar ón bhun-fhadlíne (a thrasnaíonn Greenwich, Londain, an Ríocht Aontaithe) agus soir ón antafhadlíne.[1] Tugtar an Leathsféar Thoir ar an leath eile. I dtéarmaí geopholaitiúla, an comhthéacs ina n-úsáidtear an téarma is minicí, sainmhíníonn an Encyclopedia Britannica é mar "Meiriceá Thuaidh agus Theas agus na huiscí máguaird. Is minic a mheastar Domhanfhaid 20°W agus 160°E a theorainneacha." [2] Is féidir é a úsáid sa chiall chultúrtha nó gheopholaitiúil mar chomhchiallach don "Domhan Nua".

An Leathsféar Thiar

Logainmníocht

cuir in eagar

Mar shampla de totum pro parte, úsáidtear an téarma Leathsféar Thiar go forleathan ag roinnt, ar nós rialtas na Stát Aontaithe, chun tagairt a dhéanamh do Mheiriceánaigh.[3][4][5][6][7][8][9][10]

Tíreolaíocht

cuir in eagar

Tá an Leathsféar Thiar comhdhéanta de Mheiriceá, gan cuid d'Oileáin Ailiúit siar ó dheas ón mhórthír Alascach a áireamh; an chuid is faide siar den Eoraip, idir mhórthír agus oileáin; an chuid is faide siar den Afraic, idir mhórthír agus oileáin; forbharr thoir mhórthír agus oileáin na Sibéire (Áise na Rúise); críocha iomadúla na hAigéine ; agus cuid mhór na hAntartaice.

Tá lár an Leathsféar Thiar suite san Aigéan Ciúin ag crosbhealach an 90ú fhadlíne thiar agus an Meánchiorcal, i measc na nOileáin Galápagos. Is é an talamh is gaire ná an Oileán Genovesa ag 0° 19′ 00″ N, 89° 57′ 00″ O / 0.316667°N,89.95°W / 0.316667; -89.95 . Is é an sliabh is airde sa Leathsféar Thiar ná Sliabh Aconcagua san Aindéis Airgintíneacha ag 6.960.6 méadar.[11]

Is é an foirgneamh nó an túr is airde sa Leathsféar Thiar ná an CN Tower atá lonnaithe i Toronto, Ceanada ag 43°38′33.22″N 79°23′13.41″W.