Baotán mac Muircheartaigh
Ard-Rí na hÉireann de réir foinsí éagsúla ba ea Baotán mac Muircheartaigh (Sean-Ghaeilge Báetán mac Muirchertaig) (bás 572),[1] aitheanta mar Baotán Brí (Baetán Bríge). Muircheartach mac Muireadaigh (bás 534), a mheastar fosta gurbh Ard-Rí é, ba ea a athair.[2] Ba bhall de Chineál Eoghain é. Bhí sé i gcoróin i nAileach ón mbliain 566 go dtí 572.[3]
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Bás | 571 |
| Ardrí na hÉireann | |
| 569 – 572 ← Ainmuire mac Sétnai – Báetán mac Ninnedo →  | |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | monarc |
| Teaghlach | |
| Teaghlach | Cineál Eoghain |
| Páiste | Colmán mac Baotáin, Ailill, Forannán, Lochan 'Diolmana' (?), Máel Umai mac Báetáin, Fearghas |
| Athair | Muircheartach mac Muireadaigh |
Dáileadh ard-ríogacht na hÉireann idir Cenél nEógain agus Cenél Conaill le linn deireadh na 6ú haoise.[4] Bhí Baotán i gcomhréim lena nia, Eochaidh mac Domhnaill (bás 572), ón mbliain 569.[5] Sna ríliostaí Meán-Ghaeilge, faightear a réimeas níos luaite ná mar a tuairiscítear sna hannála.[6] Ní fhaightear iad ar chor ar bith sa liosta ríthe na Teamhrach, Buile Choinn, dán den 7ú haois. Is dóigh áfach gurbh é rí na nUlad, Baotán mac Cairill (bás 579), fíor-rí na hÉireann le linn an ama úd.[7]
Sa bhliain 572, maraíodh an bheirt ríthe ag Crónán mac Tiarnaigh, rí Chiannachta Ghleann Gheimhin (Contae Dhoire an lae inniu).[8][9]
Feictear mac Bhaotáin, Colmán Ríomhaí, mar ard-rí i roinnt liostaí. Bhí ceathrar mac eile aige, Maol Uma, Forannán, Fearghas agus Ailill. Sna Ginealaigh Laud feictear a cúigear mac mar a leanas:
- Coic maic Baetáin maic Muirc[h]ertaig .i. Forgus, otáit Cenél Forgusa; Forannán, a quo Hui Forannáin; Ailill .i. athair Cindfaelad; Maelhumai .i. in rígfénid; Colman Rimid athair Fína máthar Flainn.[10]
I nAnnála na gCeithre Máistrí, deirtear Dúin faoin iontráil 615.2:
- Ailill mac Baetáin, Maol Dúin mac Fergusa mic Baotáin & Diucolla do mharbhadh h-í Muigh Slecht, h-i c-crich Connacht. Do Cenél m-Baotáin mic Muirchertoigh dóibh.
Foinsí
cuir in eagar- Corpus of Electronic Texts
- Byrne, Francis John (2001), Irish Kings and High-Kings, Baile Átha Cliath: Four Courts Press, ISBN 978-1-85182-196-9
- Charles-Edwards, T. M. (2000), Early Christian Ireland, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 0-521-36395-0
- McCarthy's synchronisms Curtha i gcartlann 2012-06-08 ar an Wayback Machine, eagrán athbhreithnithe, Coláiste na Tríonóide.
Naisc sheachtracha
cuir in eagarTagairtí
cuir in eagar- ↑ dátaí uile de réir The Chronology of the Irish Annals, le Daniel P. McCarthy
- ↑ T.M. Charles-Edwards, Early Christian Ireland, Aguisín V
- ↑ Tugtar réimeas 6 bhianna do i Sioncronachtaí Laud
- ↑ Charles-Edwards, ll. 494-495
- ↑ Tugtar réimeas trí bliana dóibh sa Leabhar Laighneach agus bliain amháin i Sioncronachtaí Laud.
- ↑ Charles-Edwards, ll. 484-487
- ↑ Francis J.Byrne, Irish Kings and High-Kings, lch. 114
- ↑ Annála Uladh, AU 572.1
- ↑ Annála Tiarnaigh, AT 571.1
- ↑ Zeitschrift für celtische Philologie, Iml. 8, lch. 294, Kuno Meyer
| Réamhtheachtaí Domnall mac Muirchertaig Forggus mac Muirchertaig |
Ard-Rí na hÉireann 562-563 |
Comharba Ainmuire mac Sétnai |