Colmán mac Baotáin
Ard-Rí na hÉireann de réir roinnt ríliostaí ba ea Colmán mac Baotáin (Sean-Ghaeilge Colmán mac Báetáin), aitheanta fosta mar Colmán Ríomhaí (Colmán Rímid[1]) (bás 604). Ball de Chineál Eoghain ba ea é, agus bhí sé i gcoróin i nAileach ón mbliain 578 go dtí 602.[2] Báetán mac Muirchertaig (bás 572), a mheastar freisin gurbh Ard-Rí é, ba ea a athair.[3]
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Breith | 6 haois |
| Bás | 604 (Féilire Ghréagóra) |
| Ardrí na hÉireann | |
| 598 – 604 ← Aodh mac Ainmhireach – Aodh Fuariodhnach →  | |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | monarc |
| Teaghlach | |
| Teaghlach | Cineál Eoghain |
| Páiste | Fín |
| Athair | Baotán mac Muircheartaigh |
Dáileadh ard-ríogacht na hÉireann rotated idir Cineál Eoghain agus Cineál Chonaill i ndeireadh na 6ú haoise.[4] Deirtear gur roinn sé an tArd-Ríogacht le hAodh Sláine, taifeadta sna hannála don bhliain 598.[5][6][7] Fágtar ar lár iad áfach sa ríliosta is luaite, Buile Choinn Chéadchathaigh, dán den 7ú haois. D'fhéadfadh é go raibh Fiachna mac Baotáin na nUlad i ndáiríre an tArd-Rí ag an am.[8]
Sa bhliain 602, chloígh Colmán a céile comhraic den Chineál Chonaill, Conall Cú mac Aodha (bás 604) ag Cath Cúl Sleamhna (i Ráth Bhoth) agus theith Conall.[9][10] Maraíodh Colmán sa bhliain 604 ag duine dá mhuintir, Lochán Dialmana.[11][12] Insítear i nAnnála Uladh fair seo:[13]
- Cedu righe, cedu recht
- ce(du) nert for righradha,
- inid Colman Rimidh ri
- ro-m-bi Lochan Dithnadha
- Cén dú[14] ríocht, cén dú reacht
- cén dú neart ar ríora
- óir is é Colmán Ríomhaí rí
- a mharaigh Lochán Dithnadha
Máthair Aldfrith mac Oswiu ba ea a iníon, nó b'fhéidir a ghariníon, Fín.[15] Ceann Faoladh mac Ailealla (bás 679), file, ba ea a nia.[16] Throid a dheartháir Maol Umha (bás 610) ag Cath Degsastan, áit a deirtear gur mharaigh sé rí Æthelfrith Bernicia.
| Báetán mac Muirchertaig | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Colmán Rímid | Máel Umai | Fergus | Forannán | Ailill | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Fín ingen Colman | Oswiu of Northumbria | Cenél Forgusa | Hui Forannáin | Cenn Fáelad mac Aillila | Sabina | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Aldfrith Northumbria | Cuthburh Wessex | Cuthbert of Lindisfarne | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Osred | Offa | Osric | Osana | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Foinsí
cuir in eagar- Corpus of Electronic Texts
- Annála Uladh, Part 1, G100001A
- Annála Tiarnaigh, G100002
- Charles-Edwards, T.M., Early Christian Ireland. Cambridge University Press, Cambridge, 2000. ISBN 0-521-36395-0
- Byrne, Francis John (2001), Irish Kings and High-Kings, Dublin: Four Courts Press, ISBN 978-1-85182-196-9
- "The Exogamous Marriages of Oswiu of Northumbria". The Heroic Age, issue 9.
Tagairtí
cuir in eagar- ↑ 2 rímid, ríomhaí, ríomhaire, áiritheoir
- ↑ Tugtar réimeas 24 bliana do sna Sioncronachtaí Laud
- ↑ T.M. Charles-Edwards, Early Christian Ireland, Aguisín V
- ↑ Charles-Edwards, ll. 494-495
- ↑ Annála Uladh, AU 598.5
- ↑ Annála Tiarnaigh, AT 596.3
- ↑ Tugtar réimeas 6 bliana dóibh i Sioncronachtaí Laud, 7 mbliana sa Leabhar Laighneach
- ↑ Charles-Edwards, ll. 499-500
- ↑ AU 601.3, 602.2
- ↑ AT 600.2
- ↑ Annála Uladh, AU 604.1
- ↑ Annála Tiarnaigh, AT 602.1
- ↑ AU 604.1
- ↑ dú Lit, le brí cóir, fiú srl, ar teanglann FGB
- ↑ Francis J.Byrne, Irish Kings and High-Kings, lch. 260
- ↑ "Aldfrith of Northumbria and the Irish genealogies" (1991). Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2009-04-24. Dáta rochtana: 2020-08-14.
| Réamhtheachtaí Áed mac Ainmuirech |
Comh-Ard-Rí na hÉireann 595-600 |
Comharba Áed Uaridnach |