Brian Friel

Drámadóir clúiteach de chuid na hÉireann ab ea Brian Friel (nó Brian Ó Froighil) (rugadh 9 Eanáir, 1929 ins an Ómaigh, Tír Eoghain, Tuaisceart na hÉireann, fuair bás 2 Deireadh Fómhair 2016 ).

Brian Friel

Beathaisnéis
Breith	9 Eanáir 1929 An Ómaigh, Northern Ireland
Bás	2 Deireadh Fómhair 2015 86 bliana d'aois An Caisleán Nua (Éire)
Áit adhlactha	Na Gleannta
Seanadóir na hÉireann
25 Aibreán 1987 – 5 Iúil 1989 Téarma parlaiminte: 18ú Seanad Éireann Toghcheantar: Baill ainmnithe de Sheanad Éireann
Faisnéis phearsanta
Reiligiún	An Eaglais Chaitliceach Rómhánach
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Ollscoil Uladh Ollscoil na hÉireann, Má Nuad Coláiste Naomh Colum Cille
Gníomhaíocht
Réimse oibre	Litríocht agus drámaíocht
Gairm	aistritheoir, polaiteoir, stiúrthóir drámaíochta, drámadóir, scríbhneoir
Ball de pháirtí polaitíochta	An Páirtí Náisiúnach
Ball de	Aosdána Cumann Ríoga na Litríochta Acadamh Ealaíon agus Litríochta Mheiriceá
Teangacha	Béarla
Saothar
Suíomh a chartlainne	Leabharlann Lámhscríbhinní, Cartlainne, agus Leabhar Uathúil Stuart A. Rose
Gradam a fuarthas  Gradam PEN na hÉireann  Gradam Tony don dráma is fearr  Comhalta de Chumann Ríoga na Litríochta  AWB Vincent Literary Award (en)

Brian Friel agus John B. Keane, BÁC

Saol

Bhí cónaí ar Friel ar feadh i bhfad i nDoire sular bhog sé go Tír Chonaill sa bhliain 1967, áit a bhí sé ag cur faoi go dtí lá a bháis.

Ag deireadh na gcaogaidí is ea a thosaigh an chéad chuid dá shaothar ag teacht ós comhair an phobail. Le léiriú a dhráma Philadelphia, Here I Come (Philadelphia, Táim ag Teacht) sa bhliain 1964, bhain sé amach cáil idirnáisiúnta. Bhí iliomad drámaí scríofa aige agus cuid mhaith díobh aistrithe go teangacha iasachta. Rinneadh scannán mór le rá dá dhráma Dancing at Lughnasa (Ag Damhsa Lá Lúnasa). BÁC

Bhí sé ina Saoi de chuid Aosdána.

Oidhreacht

Bhí ceangal láidir ag Brian Friel leis na Gleannta, baile dúchais a mháthair. Agus sa bhliain 2023, shocraigh Comhairleoirí Contae Dhún na nGall seanteach cúirte na nGleanntach a thabhairt d'iontaobhas Brian Friel ar léas 99 bliain, chun ionad cultúrtha in ómós do Brian Friel a thógáil.

Saothar

• A Sort of Freedom (neamhfhoilsithe, 1958)
• To This Hard House (neamhfhoilsithe, 1958)
• A Doubtful Paradise (neamhfhoilsithe, 1960)
• The Enemy Within (1962)
• The Blind Mice (neamhfhoilsithe, 1963)
• Philadelphia Here I Come! (1964)
• The Founder Members (neamhfhoilsithe, 1964)
• Three Fathers, Three Sons (neamhfhoilsithe dráma don teilifís, 1964)
• Lovers: Winners and Losers (1967)
• Crystal and Fox (1968)
• The Mundy Scheme (1969)
• The Gentle Island (1971)
• The Freedom of the City (1973)
• Volunteers (1975)
• Farewell to Ardstraw (neamhfhoilsithe dráma don BBC, 1976)
• The Next Parish (neamhfhoilsithe dráma don BBC, 1976)
• Living Quarters (1977)
• Aristocrats (1979)
• Faith Healer (1979)
• Translations (1980)
• Three Sisters (Chekhov athchóiriú, 1981)
• American Welcome (neamhfhoilsithe dráma gearr, 1981)
• The Communication Cord (1982)
• Making History (1988)
• Dancing at Lughnasa (1990)
• The London Vertigo (Charles Macklin athchóiriú, 1990)
• A Month in the Country (Turgenev athchóiriú, 1992)
• Wonderful Tennessee (1993)
• Molly Sweeney (1994)
• Give Me Your Answer, Do! (1997)
• Uncle Vanya (Chekhov athchóiriú, 1998)
• The Yalta Game (Chekhov athchóiriú, 2001)
• The Bear (Chekhov athchóiriú, 2002)
• Afterplay (2002)
• Performances (2003)
• The Home Place (2005)