Vicipéid

Conmhaicne Dhúin Mhóir

Dream agus tuath ársa i gcúige Chonnacht ba ea Chonmhaicne Dhúin Mhóir nó Cineál Dhubháin (Sean-Ghaeilge Conmaícne Dúna Móir, Cenéoil Dubáin).[1][2]

Bunús

cuir in eagar

Gaolta b'fhéidir leis na Laigin ba ea na Conmhaicne, a scaip ar fud na tíre, ag lonnú i gcúige Chonnacht agus an Longfort.[3][4][5]

Críocha

cuir in eagar

De réir T. H. Knox, bhí ann sa tuath ná barúntacht Dhúin Mhóir, cuid de Béal Átha Mó, agus ar a laghad paróiste Béal Chláir.[1][6] Molann O'Donovan ámh nach raibh inti ach Dún Mór féin.[7][8][9]

 
Luath-dhreamanna agus ríochtaí in Éirinn, c. 800

Faightear that ar bhaile Dhúin Mhóir (dóite sna blianta 1249, 1284 agus 1315, agus balla tógtha thart air sa bhliain 1280) talamh ardú ó thuaidh, agus criathrach thoir agus thiar.[6] Bhíodh suíomhanna le mótaí le fáil ó dheas agus thiar ag Dairbhre Thuaidh, An Cheathrú Mheánach agus Dún Baile. Bhíodh cónaí ar dhaoine go formhór i n-oir-dheisceart Chineál Dhubháin.[10]

Clanna

cuir in eagar

Ón mbliain 800 ar aghaidh, d'éirigh clann Uí Bhriúin Aoi i gceannas mar phríomhchlann na gConnacht, agus lonnaigh siad clanna (Síol Mhuireadhaigh) i dtuatha éagsúla, Conmhaicne Dhúin Mhóir san áireamh.[11]

Ath-ainmníodh níos deireanaí Caisleán Chonmhaicne Dhúin Mhóir go Dún Mór Fheorais.[12]

Nasc le Naomh Pádraig

cuir in eagar

Sa bhunleagan de Vita tripartita Sancti Patricii, dúirt Tíreachán go ndeachaigh Naomh Pádraig trí Chonmhaicne Dhúin Mhóir ar a shlí chuig Conmhaicne Coille. Ní aithníodh cealla Phádraig i gConmhaicne Dhúin Mhóir.[9][13][14]

Mainistir

cuir in eagar

Bunaíodh mainistir Agaistíneach ag Dún Mór, ag na Normannach sa bhliain 1425.[15]

Féach freisin

cuir in eagar

Foinsí

cuir in eagar
  • Annála na gCeithre Máistrí
  • MacKillop, James (2004). "Conmaicne. Oxford Reference.". A Dictionary of Celtic Mythology. Oxford University Press.
  • Knox, Hubert Thomas (1908). "The History of the County of Mayo, to the close of the sixteenth century". Dublin: Hodges, Figgis & Co., Ltd. 
  • O'Donovan, John (1862). "The Topographical Poems of John O'Dubhagain and Giolla Na Naomh O'Huidhrin". Baile Átha Cliath: printed for the Irish Archaeological and Celtic Society by Alexander Thom, 87 & 88 Abbey-Street. 
  • Walsh, Paul (1940). "Connacht in the Book of Rights". Journal of the Galway Archaeological and Historical Society XIX, Nos. i & ii, 19 (1/2): 1–15. Galway Archaeological & Historical Society. JSTOR 25535199. 
  • Neary, J (1912). "On the History and Antiquities of the Parish of Dunmore, IN THE BARONIES OF DUNMORE AND BALLYMOE, Co. GALWAY". Journal of the Galway Archaeological and Historical Society 8 (2): 94–128. Galway Archaeological & Historical Society. JSTOR 44971915. 
  • Holland, Patrick (1997). "The Anglo-Norman Landscape in County Galway; Land-Holdings, Castles and Settlements". Journal of the Galway Archaeological and Historical Society 49: 159–193. Galway Archaeological & Historical Society. JSTOR 25535678. 
  • Mac Néill, Eoin (1932). "The Vita Tripartita of St. Patrick.". Ériu iml. 11: 1–41. JSTOR 30008085. 

Tagairtí

cuir in eagar
  1. ↑ 1.0 1.1 Knox 1908, p. 19.
  2. ↑ O'Donovan 1862, p. XLII.
  3. ↑ MacKillop 2004.
  4. ↑ AFM, p. 417.
  5. ↑ Walsh 1940, p. 6.
  6. ↑ 6.0 6.1 Holland 1997, p. 165.
  7. ↑ O'Donovan 1862, p. xlii.
  8. ↑ Walsh 1940, p. 7.
  9. ↑ 9.0 9.1 Neary 1912, p. 105.
  10. ↑ Holland 1997, p. 166.
  11. ↑ Knox 1908, p. 38.
  12. ↑ Neary 1912, p. 95.
  13. ↑ Knox 1908, p. 28.
  14. ↑ Mac Neill 1932, p. 19.
  15. ↑ Neary 1912, p. 96.
Aisghafa ó "https://ga.wikipedia.org/w/index.php?title=Conmhaicne_Dhúin_Mhóir&oldid=1053860"