France Prešeren

File náisiúnta na Slóivéine is ea France Prešeren (2/3 Nollaig 1800 – 8 Feabhra 1849).

France Prešeren

Beathaisnéis
Breith	3 Nollaig 1800 Vrba
Bás	8 Feabhra 1849 48 bliana d'aois Kranj
Siocair bháis	Bás nádúrtha
Faisnéis phearsanta
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Ollscoil Vín
Gníomhaíocht
Gairm	file, scríbhneoir, dlíodóir, file dlíodóra
Gluaiseacht	Rómánsachas
Faoi thionchar	Veirgil, Friedrich Schlegel, Friedrich Schiller, Johann Wolfgang von Goethe, Luís de Camões agus Adam Mickiewicz
Teangacha	An tSlóivéinis agus an Ghearmáinis
Saothar
Saothar suntasach (1836) Baptism on the Savica (en)
Teaghlach
Céile	luach ar iarraidh
Páirtí	Ana Jelovšek
Páiste	Ernestina Jelovšek  ( )
Duine muinteartha	Anton Vovk (grandnephew (en) )

Saol

Bhí Prešeren ina dhlíodóir cúnta amháin ar feadh beagnach 20 bliain, mar measadh gur radacach polaitiúil agus saorsmaointeoir a bhí ann. https://gd.wikipedia.org/wiki/France_Pre%C5%A1eren

D'ainneoin gur mhian lena mháthair go ndéanfadh Prešeren Óg staidéar ar an sagartacht, thug sé faoi staidéar an dlí in Ollscoil Vín.

Bhain Prešeren céim sa dlí amach sa bhliain 1828. Bhí sé ag obair mar dhlíodóir cúnta ar feadh beagnach fiche bliain; dhiúltaigh na húdaráis Hapsburg d'iarratais líonmhara a rinne sé a chleachtadh féin a chur ar bun, toisc gur measadh gur radacach polaitiúil agus saorsmaointeoir a bhí ann. Fiú le linn na mblianta beaga ar tugadh cead dó cleachtadh go neamhspleách, ní raibh rath air—go pointe áirithe, deirtear, toisc go raibh sé ina ionadaí saor in aisce do chliaint bhochta go minic.

Bhí saol míshona ag Prešeren tríd is tríd. Chomh leis na mbac a a cuireadh ar a dhul chun cinn gairmiúil, ba alcólach déanta é, a raibh sé de nós aige a bheith i ngrá go míshásta agus mhair sé i ndiaidh an chuid is mó dá chairde (fuair duine acu bás ina bhaclainn aige, sa bhrí litriúil).

Mar sin féin, ghnóthaigh a oidhreacht liteartha stádas an fhile náisiúnta sa tSlóivéin dó.

Trom ar an ól, bhuail galar ae é agus d'éag Prešeren ar an 8 Feabhra 1849.

Tiomchar

Tháinig focail an amhráin náisiúnta reatha óna dhán Zdravljica ('Sláinte'). Is lá saoire poiblí é an 8 Feabhra (Prešernov dan). In ómós do Prešeren a ainmníodh duaiseanna cultúrtha is airde de chuid an náisiúin.

Naisc sheachtracha

• "Focal Eile" Curtha i gcartlann 2021-02-09 ar an Wayback Machine