Gregor Mendel

Luibheolaí is manach ó Heinzendorf na hOstaire ab ea Gregor Johann Mendel (20 Iúil, 1822 – 6 Eanáir, 1884). Tá cáil air anois mar "athair na Géineolaíochta" mar gheall ar a staidéar ar oidhreacht tréitheanna idir píseanna.

Gregor Mendel

Beathaisnéis
Breith	(de) Johann Mendel 20 Iúil 1822 Hynčice (Impireacht na hOstaire)
Bás	6 Eanáir 1884 61 bliana d'aois Brno (an Ostair-Ungáir)
Siocair bháis	Bás nádúrtha (Cliseadh duán agus neifríteas)
Áit adhlactha	Brno Central Cemetery (en) Tomb of the Augustinian order at the Central Cemetery in Brno (en)
Ab
1868 – 1884
Faisnéis phearsanta
Grúpa eitneach	Moravians (en)
Reiligiún	An Eaglais Chaitliceach Rómhánach
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Palacký University Olomouc (en) Ollscoil Vín
Gníomhaíocht
Réimse oibre	Géineolaíocht
Suíomh oibre	Lipník nad Bečvou Olomouc Brno
Gairm	bitheolaí, luibheolaí, sagart Caitliceach, matamaiticeoir, géineolaí, beachaire, nádúraí
Fostóir	St Thomas's Abbey in Brno (en)
Mac/iníon léinn	Leoš Janáček
Teangacha	An Ghearmáinis, an Laidin agus an tSeicis
Ord crábhaidh	Agaistínigh
Saothar
Giorrúchán luibheolaíochta	Mendel
Teaghlach
Céile	luach ar iarraidh
Gradam a fuarthas  Commander's Cross of the Order of Franz Joseph (en)
Suíomh gréasáin	mendelweb.org

Saol

Ba bhráthair Ostarach de chuid na hAgaistínigh é

Géineolaíocht

Rinne Mendel taighde cuimsitheach ar thras-síolrú piseanna. D'fhoilsigh sé dlíthe Mendei ar an oidhreacht sa bhliain 1866 (d'fhoilsigh Darwin On the Origin of Species sa bhliain 1859).

Ba é Mendel an chéad duine le cuntas eolaíochta a thabhairt ar na géinte, nó ar 'na fachtóirí' mar a thug sé orthu, agus an chéad duine a chuir síos ar fhachtóirí i bpiseanna glasa a thugann tréithe don phlanda (dath, méid, uimhir, agus mar sin de).

Thaispeáin sé go gcuirtear tréithe ar aghaidh ó thuismitheoir go dtí a shliocht trí bhíthin aonad scoite, ar thug sé fachtóirí, bunaonaid an dúchais.

Thaispeáin sé gur trí na géinte sin a bhronntar cuid de thréithe an athar nó na máthar ar a gclann. Aonad scoite is ea an ghéin. Is í an ghéin aonad bunaidh an dúchais.

Bhí an tadh ar Mendel gu bhain sé feidhm as an bpis ghlas chun a théis mhór aige a léiriú (cás simplí atá ann).

Ba é a shaothar sin a chuir dúshraith faoi ghéineolaíocht an lae inniu. Níos déanaí, aithníodh na fachtóirí mar ghéinte taobh istigh de na cealla. Is é sin bunús na géinitice nua-aoisí.

Féach freisin

• Charles Darwin