Murakami Haruki

Murakami Haruki
	; (2018)
Ainm sa teanga dhúchais	(ja) 村上春樹
Beathaisnéis
Breith	12 Eanáir 1949 ; 75 bliana d'aois; Kiótó, An tSeapáin
Floruit	2016
Faisnéis phearsanta
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Ollscoil Waseda
Teanga dhúchais	an tSeapáinis
Gníomhaíocht
Réimse oibre	Na taibhealaíona, Litríocht na Seapáine agus translation into Japanese (en)
Gairm	teangeolaí, iomaitheoir lúthchleasaíochta, múinteoir ollscoile, scríbhneoir ficsean eolaíochta, scríbhneoir próis, scríbhneoir aistí, scríbhneoir, aistritheoir, úrscéalaí, gearrscéalaí
Tréimhse oibre	1979 –
Fostóir	Ollscoil Princeton ; Ollscoil Tufts
Seánra	Aiste, litríocht fhicseanúil agus cuimhní cinn
Gluaiseacht	Osréalachas agus magic realism (en)
Faoi thionchar	Richard Brautigan, Kurt Vonnegut, Raymond Chandler, F. Scott Fitzgerald, Raymond Carver, J. D. Salinger agus Franz Kafka
Teangacha	An tSeapáinis agus Béarla
Spórt	lúthchleasaíocht ; cianreathaíocht
Saothar
	Saothar suntasach (1982) A Wild Sheep Chase (en) ; (1987) Norwegian Wood (en) ; (1992) The Wind-Up Bird Chronicle (en) ; (2000í) 1Q84 (en) ; (2002) Kafka on the Shore (en) ; (2005) What I Talk About When I Talk About Running (en) ; (2013) Colorless Tsukuru Tazaki and His Years of Pilgrimage (en) ; (2017) Killing Commendatore (en) ;
Suíomh a chartlainne	Waseda International House of Literature (en) ;
	Gradam a fuarthas (2023) Princess of Asturias Literary Prize (en) ; (2022) Prix mondial Cino Del Duca; (7 Meitheamh 2018) Commandeur des Arts et des Lettres; (2016) Hans Christian Andersen Literature Award (en) ; (2015) Time 100; (2012) Hideo Kobayashi Sho (en) ; (2012) Ignotus Award for Best Foreign Novel (en) , as a saothar 1Q84 (en) ; (2011) Duais Idirnáisiúnta na Catalóine; (2009) Duais Iarúsailéim; (2009) Order of Arts and Letters (en) ; (2007) dochtúireacht oinigh ó Ollscoil Liège; (2006) Frank O'Connor International Short Story Award (en) ; (2006) Duais Franz Kafka; (2006) World Fantasy Award for Best Novel (en) ; (2006) Duais Asahi; (1999) prix des arts et sciences Takeo Kuwabara (fr) ; (1995) Duais Yomiuri; (1985) Duais Tanizaki; (1982) Noma Literary New Face Prize (en) ;
	Síniú
Suíomh gréasáin	harukimurakami.com

Scríbhneoir Seapánach atá in Murakami Haruki (Seapáinis:村上春樹 - Murakami Haruki) (rugadh 12 Eanáir 1949).

Beathaisnéis

Rugadh Murakami in Kyoto. Bhí a athair agus a mháthair ag múineadh litríocht Sheapánach, agus chuaigh Murakami le drámaíocht. Bhí fonn air scripteanna scannáin a scríobh agus gan aon chuimhneamh fós aige ar úrscéalaíocht.

Tar éis dó céim a fháil ó Ollscoil Waseda i dTóiceo reáchtáil sé féin agus Yoko, a bhean chéile, beár snagcheoil ar feadh ocht mbliana i gceantar Kokubunji, beár ar tugadh Peter Cat air. Bhí an-luí aige riamh leis na cait, agus tá siad le fáil i gcónaí ina shaothar.

D'fhág an chuid sin dá shaol a rian ar Éist le Glór na Gaoithe, an chéad úrscéal aige. Foilsíodh é sa bhliain 1979 agus ghnóthaigh duais Gunzo.

Nuair a tharraing roinnt úrscéalta eile clú air rinne sé cónaí thar lear: san Iodáil agus sa Ghréig ar dtús, agus ansin i Stáit Aontaithe Mheiriceá, áit a múineann sé litríocht na Seapáine in Ollscoil Princeton.

D'fhill sé abhaile sa bhliain 1995, nuair a tharla crith talún Kobe agus a scaoil seict Aum sarain, gás marfach, in iarnród faoi thalamh Thóiceo. Uaidh seo a d'eascair I nDiaidh an Chreatha Talún, díolaim gearrscéalta.

Rinne Murakami a lán saothar a aistriú ó Bhéarla, agus leabhair le Scott Fitzgerald, John Irving agus Raymond Carver ina measc. Tá meas ar leith aige ar shaothar Carver.

Tá an-eolas ag Murakami ar an snagcheol agus an-lé aige leis, rud atá le haithint ar a chuid scéalta.

A shaothar

Is minic blas na fantaisíochta ar a shaothar, é ag cloí leis an ngnáthshaol ar dtús agus ag scaradh leis de réir a chéile. Chaith sé tamall maith san Iarthar agus tháinig faona anáil, rud a dhéanann údar idirnáisiúnta de, tagairt á déanamh aige go minic don chultúr coiteann domhanda agus dearcadh fíor-Sheapánach aige fós i leith a chuid pearsana.

Tá osréalachas neamhchoitianta ag baint lena shaothar agus é fáiscthe as leimhe dhubhach an ghnáthshaoil. Bhaineann sé tairbhe as an nasc atá idir na neacha agus na rudaí uile de réir theagasc an Bhúdachais agus an tSinteochais. Spreagann gach beart frithbheart indíreach ar an bpointe sa saol seo nó i saol eile a nochtann Murakami go healaíonta é. Tugann sé an léitheoir leis trí aigne rúnda an duine, fiú más saol craiceáilte atá i gceist.

Chuirfeadh dubhachas a shaothair agus a chuntas neamhbhorb ar an saol roinnt scríbhneoirí Seapánacha eile ar nós Natsume Sóseki i gcuimhne duit. Nochtann sé dúinn machnamh daoine atá i ngreim an dá bhruach, iad ar lorg sainiúlachta agus imní orthu uaireanta roimh an mbeatha.

Foilseacháin

Níor cuireadh Gaeilge ar aon leabhar le Murakami go fóill.

Úrscéalta

Teideal Seapánach	Bliain a fhoilsithe sa tSeapáin	Teideal Béarla	Bliain a fhoilsithe i mBéarla
風の歌を聴け Kaze no uta o kike	1979	Hear the Wind Sing	1987
1973年のピンボール 1973-nen no pinbōru	1980	Pinball, 1973	1985
羊をめぐる冒険 Hitsuji o meguru bōken	1982	A Wild Sheep Chase	1989
世界の終りとハードボイルド・ワンダーランド Sekai no owari to hādoboirudo wandārando	1985	Hard-Boiled Wonderland and the End of the World	1991
ノルウェイの森 Noruwei no mori	1987	Norwegian Wood	2000
ダンス・ダンス・ダンス Dansu dansu dansu	1988	Dance Dance Dance	1994
国境の南、太陽の西 Kokkyō no minami, taiyō no nishi	1992	South of the Border, West of the Sun	2000
ねじまき鳥クロニクル Nejimaki-dori kuronikuru	1995	The Wind-Up Bird Chronicle	1997
スプートニクの恋人 Supūtoniku no koibito	1999	Sputnik Sweetheart	2001
海辺のカフカ Umibe no Kafuka	2002	Kafka on the Shore	2005
アフターダーク Afutā Dāku	2004	After Dark	2007
1Q84 Ichi-kyū-hachi-yon	2009	1Q84	2011
色彩を持たない多崎つくると、彼の巡礼の年 Shikisai o motanai Tazaki Tsukuru to, kare no junrei no toshi	2013	Colorless Tsukuru Tazaki and His Years of Pilgrimage	2014

Gearrscéalta

Bliain	Teideal Seapánach	Teideal Béarla	Cnuasach
1980	中国行きのスロウ・ボート "Chūgoku-yuki no surou bōto"	A Slow Boat to China	The Elephant Vanishes
1980	貧乏な叔母さんの話 Binbō na obasan no hanashi	A 'Poor Aunt' Story (The New Yorker, 3 Nollaig 2001)	Blind Willow, Sleeping Woman
1981	ニューヨーク炭鉱の悲劇 Nyū Yōku tankō no higeki	New York Mining Disaster (The New Yorker, 11 Eanáir 1999)
	スパゲティーの年に Supagetī no toshi ni	The Year of Spaghetti (The New Yorker, 21 Samhain 2005)
	四月のある晴れた朝に100パーセントの女の子に出会うことについて Shigatsu no aru hareta asa ni 100-paasento no onna no ko ni deau koto ni tsuite	On Seeing the 100% Perfect Girl One Beautiful April Morning	The Elephant Vanishes
	かいつぶり Kaitsuburi	Dabchick	Blind Willow, Sleeping Woman
	カンガルー日和 Kangarū-biyori	A Perfect Day for Kangaroos	Blind Willow, Sleeping Woman
	カンガルー通信 Kangarū tsūshin	The Kangaroo Communique	The Elephant Vanishes
1982	午後の最後の芝生 Gogo no saigo no shibafu	The Last Lawn of the Afternoon	The Elephant Vanishes
1983	鏡 Kagami	The Mirror	Blind Willow, Sleeping Woman
	とんがり焼の盛衰 Tongari-yaki no seisui	The Rise and Fall of Sharpie Cakes
	螢 Hotaru	Firefly
	納屋を焼く Naya wo yaku	Barn Burning (The New Yorker, 2 Samhain 1992)	The Elephant Vanishes
1984	野球場 Yakyūjō	Crabs	Blind Willow, Sleeping Woman
	嘔吐1979 Ōto 1979	Nausea 1979
	ハンティング・ナイフ Hantingu naifu	Hunting Knife (The New Yorker, 17 Samhain 2003)
	踊る小人 Odoru kobito	The Dancing Dwarf	The Elephant Vanishes
1985	レーダーホーゼン Rēdāhōzen	Lederhosen
	パン屋再襲撃 Panya saishūgeki	The Second Bakery Attack
	象の消滅 Zō no shōmetsu	The Elephant Vanishes (The New Yorker, 18 Samhain 1991)
	ファミリー・アフェア Famirī afea	A Family Affair
1986	ローマ帝国の崩壊・一八八一年のインディアン蜂起・ヒットラーのポーランド侵入・そして強風世界 Rōma-teikoku no hōkai・1881-nen no Indian hōki・Hittorā no Pōrando shinnyū・soshite kyōfū sekai	The Fall of the Roman Empire, the 1881 Indian Uprising, Hitler's Invasion of Poland, and the Realm of Raging Winds
1986	ねじまき鳥と火曜日の女たち Nejimaki-dori to kayōbi no onnatachi	The Wind-up Bird And Tuesday's Women (The New Yorker, 26 Samhain 1990)
1989	眠り Nemuri	Sleep (The New Yorker, 30 Márta 1992)
	TVピープルの逆襲 TV pīpuru no gyakushū	TV People (The New Yorker, 10 Meán Fómhair 1990)
	飛行機―あるいは彼はいかにして詩を読むようにひとりごとを言ったか Hikōki-arui wa kare wa ika ni shite shi wo yomu yō ni hitorigoto wo itta ka	Aeroplane: Or, How He Talked to Himself as if Reciting Poetry (The New Yorker, 1 Iúil 2002)	Blind Willow, Sleeping Woman
	我らの時代のフォークロア―高度資本主義前史 Warera no jidai no fōkuroa-kōdo shihonshugi zenshi	A Folklore for My Generation: A Prehistory of Late-Stage Capitalism
1990	トニー滝谷 Tonī Takitani	Tony Takitani (The New Yorker, 15 Aibreán 2002)
1991	沈黙 Chinmoku	The Silence	The Elephant Vanishes
	緑色の獣 Midori-iro no kemono	The Little Green Monster	The Elephant Vanishes
	氷男 Kōri otoko	The Ice Man	Blind Willow, Sleeping Woman
	人喰い猫 Hito-kui neko	Man-Eating Cats (The New Yorker, 4 Nollaig 2000)
1995	めくらやなぎと、眠る女 Mekurayanagi to, nemuru onna	Blind Willow, Sleeping Woman
1996	七番目の男 Nanabanme no otoko	The Seventh Man
1999	UFOが釧路に降りる UFO ga Kushiro ni oriru	UFO in Kushiro (The New Yorker, 19 Márta 2001)	after the quake
	アイロンのある風景 Airon no aru fūkei	Landscape with Flatiron
	神の子どもたちはみな踊る Kami no kodomotachi wa mina odoru	All God's Children Can Dance
	タイランド Tairando	Thailand
	かえるくん、東京を救う Kaeru-kun, Tōkyō wo sukuu	Super-Frog Saves Tokyo
2000	蜂蜜パイ Hachimitsu pai	Honey Pie (The New Yorker, 20 Lúnasa 2001)
2002	バースデイ・ガール Bāsudei gāru	Birthday Girl	Blind Willow, Sleeping Woman
2005	偶然の旅人 Gūzen no tabibito	Chance Traveller
	ハナレイ・ベイ Hanarei Bei	Hanalei Bay
	どこであれそれが見つかりそうな場所で Doko de are sore ga mitsukarisō na basho de	Where I'm Likely to Find It (The New Yorker, 2 Bealtaine 2005)
	日々移動する腎臓のかたちをした石 Hibi idō suru jinzō no katachi wo shita ishi	The Kidney-Shaped Stone That Moves Every Day
	品川猿 Shinagawa saru	A Shinagawa Monkey (The New Yorker, 13 Feabhra 2006)

Naisc

Litríocht na Seapáine

Féach freisin

Pintor, Ivan. "David Lynch y Haruki Murakami, la llama en el umbral," in: VV.AA., Universo Lynch. Internacional Sitges Film Festival-Calamar, 2007 (ISBN 84-96235-16-5)
Rubin, Jay. Haruki Murakami and the Music of Words. Harvill Press, 2002 (ISBN 1-86046-952-3)
Strecher, Matthew Carl. The Wind-Up Bird Chronicle Readers Guide. Continuum Pub Group, 2002 (ISBN 0-8264-5239-6)
Strecher, Matthew Carl. Dances with Sheep: The Quest for Identity in the Fiction of Murakami Haruki. University of Michigan/Monographs in Japanese Studies, 2001. (ISBN 1-929280-07-6)
Suter, Rebecca. The Japanization of Modernity: Murakami Haruki Between Japan and the United States. Harvard University Asian Center, 2008. (ISBN 978-0-674-02833-3)

Naisc sheachtracha

Suíomh oifigiúil Haruki Murakami
Exorcising Ghosts - Haruki Murakami Resources Curtha i gcartlann 2020-03-15 ar an Wayback Machine
Ficsean le Haruki Murakami sa New Yorker
Léargas ar údar in The New York Times
Hanami Web - Haruki Murakami
After the Quake, léirmheas The Open Critic
La page biblio-biographique d'Haruki Murakami sur le site du Cafard cosmique Curtha i gcartlann 2010-12-29 ar an Wayback Machine