John Dalton

Ceimiceoir agus fisiceoir Sasanach ab ea John Dalton (6 Meán Fómhair 1766 – 27 Iúil 1844). Rugadh in Eaglesfield é, in aice le Cockermouth i gCumberland. Cinntíodh ó thurgnaimh a rinne Dalton go raibh damhnaí rialaithe ag dlíthe áirithe.

John Dalton
rúnaí 1800 - 1809 uachtarán 1816 - 1844
Saol
Eolas breithe	Cumberland, 6 Meán Fómhair 1766
Náisiúntacht	Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus na hÉireann
Teanga dhúchais	An Béarla
Bás	Manchain, 27 Iúil 1844
Muintir
Athair	Joseph Dalton
Máthair	Deborah Greenup
Céile/Céilí	luach ar iarraidh
Oideachas
Teangacha	An Béarla
Múinteoirí	John Gough
Mic léinn	James Prescott Joule
Gairm
Gairm	fisiceoir, matamaiticeoir, meitéareolaí agus ceimiceoir
Fostóirí	Ollscoil Oxford
Saothar iomráiteach	Teoiric adamhach aonad maise adamhaí daille dath Dlí na gComhréir Iolrach Dlí Dalton A New System of Chemical Philosophy (en)
Duaiseanna	Comhalta den Chumann Ríoga Royal medal Fellow of the American Academy of Arts and Sciences
Daoine le tionchar air/uirthi	John Gough
Ballraíocht	Cumann Ríoga Acadamh Ealaíona agus Eolaíochtaí Mheiriceá Acadamh Ríoga na Prúise um Eolaíocht Acadamh na nEolaíochtaí Acadamh Eolaíochtaí agus Daonnachtaí na Baváire Manchester Literary and Philosophical Society (en)

Taighde

Dlí Dalton

Sna blianta 1808-1810 chuir Dalton a theoiric adamhach le chéile, agus rinne eolaíocht chainníochtúil sa cheimic. Thóg sé clár meáchan adarnhach.

Dúil cheimiceach

Rinne sé taighde ar mheascáin gás go príomha, fórsa gaile, leaisteachas gaile agus forbairt theirmeach gás.

D'fhionn sé dlí ("dlí Dalton" inniuˈ) ar pháirtbhrúnna, go bhfeidhmíonn gach gás ar leith, i meascán gás i soitheach, an brú céanna is a d'fheidhmeodh sé dá mbeadh sé ina aonar sa toirt sin, agus mar sin go bhfeidhmíonn páirtbhrú i gcomhréir le codán an gháis sin sa mheascán.

Feidhmíonn na gáis uile nearnhspleách ar a chéile. Mar shampla, cuimsíonn an t-atmaisféar 80% nítrigine, a bheag nó a mhór, agus mar sin feidhmíonn an nítrigin 80% de bhrú an atmaisféir.

Tionchar

Le hobair John Dalton ar an teoiric adamhach timpeall 1810, tháinig an cheimic chun tosaigh ina heolaíocht chainníochtúil agus d'fhorbair go tapa sa 19ú céad.

Féach freisin

• Dlí Dalton