Vicipéid

Pádraig Ó Baoighill

scríbhneoir Éireannach

Scríbhneoir Gaeilge ó Thír Chonaill ba ea Pádraig Ó Baoighill (15 Samhain 1932 - 21 Meitheamh 2024).[1] Beathaisnéisí, iriseoir, staraí, gearrscéalaí agus scríbhneoir scripteanna raidió a bhí ann, agus fear láidir Gaeltachta, chomh maith.[2][3][4][5]

Infotaula de personaPádraig Ó Baoighill
Beathaisnéis
Breith15 Samhain 1932
Rann na Feirste, Éire Cuir in eagar ar Wikidata
Bás21 Meitheamh 2024
91 bliana d'aois
Gníomhaíocht
Gairmscríbhneoir Cuir in eagar ar Wikidata

Beatha

cuir in eagar

I Rann na Feirste a rugadh agus a tógadh Pádraig Ó Baoighill – Padaí Tharlaigh Phadaí – ach chaith sé cuid mhaith dá shaol ina dhiaidh sin idir Baile Átha Cliath, Ard Mhacha agus Muineachán.

 
 

Ba le Gael Linn a chaith sé bunús a shaol oibre. Ba le linn dó a bheith ag obair le Gael Linn idir 1953-1954 a thosaigh sé ag scríobh do Comhar. Thart ar an am céanna, agus é ag imirt peile d'fhoireann Ciceam i mBaile Átha Cliath, chuaigh sé ag scríobh do na hirisí Gaelic Weekly, Gaelic Sport agus Hogan Stand. Ina dhiaidh sin, agus é ag obair do Ghael Linn i gCúige Uladh idir 1954-1970, chuir sé ailt Ghaeilge ar fáil ar feadh seacht mbliana do nuachtán an Irish News agus bhíodh sé ag scríobh go rialta don iris An tUltach chomh maith.[2]

 
Coiscéim

Nuair a d'éirigh Pádraig as a phost mar Bhainisteoir Margaíochta le Gael Linn i 1992, chrom sé ar an scríbhneoireacht lánaimseartha agus foilsíodh a chéad leabhar gearrscéalta An Coileach Troda (Coiscéim) an bhliain dar gcionn.

Rinne sé an clár Dúchas maidir le cainteoirí Gaeilge i gceantair bhreac-Ghaeltachta faoi choinne Raidió na Gaeltachta (2000 agus 2018).

In 2005, bhronn Ollscoil Uladh dochtúireacht oinigh air as a chuid oibre ar son na Gaeilge mar scríbhneoir agus mar ghníomhaí.[6]

Fuair Pádraig Ó Baoighill bás in Otharlann Chontae an Chabháin ar an 21 Meitheamh 2024, agus in aois 91 dó. Baintreach fir ab ea Pádraig Ó Baoighill. Maireann seisear dá sheachtar clainne agus clann a chlainne.[2][1]

Foilseacháin

cuir in eagar

Scríobh Pádraig Ó Baoighill thart ar 25 leabhar ( a bhformhór foilsithe ag Coiscéim) i gcaitheamh a shaoil, gan trácht ar an iliomad colún iriseoireachta.

  • An Coileach Troda agus scéalta eile, 1993 (Coiscéim). Díolaim ghearrscéalta atá ann, ag tabhairt cur síos ar an saol timpeall na Teorann.
  • Óglach na Rosann, 1994. Beathaisnéis é seo ar Niall "Pluincéad" Ó Baoill, laoch Poblachtánach ó bhólaí dúchais an scríbhneora, agus cuid mhaith seanchais áitiúil agus stairiúil léi. Go háirithe, tá go leor eolais ar fáil sa leabhar seo faoin bpáirt a bhí ag Seosamh Mac Grianna agus Séamus Ó Grianna in imeachtaí an Chogaidh Chathartha.
  • Cuimhní ar Dhochartaigh Ghleann Finne, 1994. Leabhrán beag ina dtugann Pádraig cuntas ar theaghlach mór fidléireachta ó Lár Thír Chonaill.
  • Nally as Maigh Eo, 1998 (Coiscéim). Beathaisnéis an Fhínín cháiliúil as Balla, Co Mhaigh Eo, Fíníneach a ghlac páirt i mbunú Chumann Lúthchleas Gael. Ní raibh fad saoil i ndán do Nally, nó nuair a ghearr na Sasanaigh téarma príosúnachta. air, níor cheadaigh a dhrochshláinte dó an téarma sin a chríochnú ina bheo. Mar sin féin, maireann a chuimhne ina measc siúd a chleachtann na cluichí Gaelacha. Tá ardán i bPáirc an Chrócaigh ainmnithe as.
  • Ó Ghleann go Fánaid, 2000 agus 2008 (Coiscéim).[7] Leabhar taistil ar Chontae Dhún na nGall. Tugann an scríbhneoir léargas beoga ar shaol na ndaoine ina chontae dúchais, ar iarsmaí na laethanta a bhí agus ar staid na Gaeilge in áiteanna éagsúla.
  • Amhrán Hiúdaí Fheilimí agus Laoithe Fiannaíochta as Rann na Feirste, 2001.
  • Srathóg Feamnaí agus Scéalta Eile, 2001. Díolaim gearrscéalta is ea an leabhar seo, agus na scéalta ag cardáil shaol mhuintir Thír Chonaill sa bhaile agus i gcéin - is é sin, in Albain.
  • Ceann Tìre/Earraghàidheal. Ár gComharsanaigh Ghaelacha, 2003. Leabhar taistil, ag cardáil saol Gharbhchríocha na hAlban.
  • Gasúr Beag Bhaile na gCreach, 2004. Úrscéal gairid faoi bhuachaill beag a bhfuil an t-alcólachas ag luí ar a mhuintir, agus cur síos dúisitheach ann ar an dóigh a dtéann an fhadhb seo i bhfeidhm ar an stócach óg.
  • Faoi Scáth na Mucaise, 2005. Díolaim scéalta béaloidis atá ann, agus iad bailithe ar imeall na Gaeltachta i dTír Chonaill.
  • Ó Cadhain i dTír Chonaill 2007 (Coiscéim).[8] Cnuasach béaloidis é seo. B'é Máirtín Ó Cadhain féin a bhailigh é. Tá dlúthdhioscaí fuaime ag dul leis an leabhar le cuidiú leis an bhfoghlaimeoir blas ceart na canúna a tharraingt air féin.
  • Scéalaí Mór Mhín an Líneacháin, le Séamas Mac Amhlaoibh, 2010 (Coiscéim).[9]
  • File Náisiúnta na hAlban – Rabbie Burns: An Nasc le hÉirinn, 2015 (Coiscéim).[10] Thug Pádraig Ó Baoighill faoi mhórán taighde in Albain ar Robbie Burns.
  • Conradh na Gaeilge i nAlbain agus Aistí Eile, 2017 (Coiscéim).[11]
  • An Capall Dubh agus Scéalta Eile, 2018 (Coiscéim), an saothar cruthaitheach ba dhéanaí ó pheann Phádraig.[12]
  • Mian na Saoirse, 2022 (Coiscéim).[13]
  • Niall Mhícheáil - Seanchaí as Rann na Feirste,[14][15] 2023 (Coiscéim). An saothar deireanach dá chuid ar a bhaile dhúchais i Rann na Feirste – fiontar ar thug sé faoi i gcomhar le Mícheál Ó Domhnaill ar bheatha dhuine de sheanchaithe móra an cheantair sin, Niall Mhícheáil Ó Dubhthaigh.Faigheann muid léargas ar leith ar an chineál saoil a bhí ag duine dár muintir a chuaigh i mbun oibre thall i nAlbain san aois seo chaite idir na blianta 1914 go 1970. Tá altanna anseo a bhaineann leis an tréimhse sin a bhí i gcló san iris An tUltach sa bhliain 1994 móide neart sean grianghrafanna.[14]

Féach freisin

cuir in eagar

Tagairtí

cuir in eagar
  1. ↑ 1.0 1.1 "Death Notice of Pádraig Ó Baoighill (Monaghan Town, Monaghan) | rip.ie" (en). rip.ie. Dáta rochtana: 2024-06-21.
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 Ailbhe Ó Monacháin / Nuacht RTÉ (2024-06-21). "An scríbhneoir as Dún na nGall Pádraig Ó Baoighill tar éis bháis" (as ga-IE). 
  3. ↑ "ÚDAIR NA nALT" (2011). Seanchas Ardmhacha: Journal of the Armagh Diocesan Historical Society 23 (2): ix–xiii. ISSN 0488-0196. 
  4. ↑ "New President of Historical Society" (en). www.donegallive.ie (2012-03-20). Dáta rochtana: 2024-06-21.
  5. ↑ cnicliam96 ar Youtube (2020-12-03). "Agallamh le Pádraig Ó Baoighill". 
  6. ↑ Michelle NicPhaidin (2023-06-30). "Author Pádraig Ó Baoighill recognised for his unwavering work" (en). www.donegallive.ie. Dáta rochtana: 2024-06-21.
  7. ↑ "Gaeltacht Thír Chonaill Ó Ghleann go Fánaid Pádraig Ó Baoighill". www.coisceim.ie. Dáta rochtana: 2024-06-21.
  8. ↑ "Mairtín Ó Cadhain i dTír Chonaill le Padraig Ó Baoighill". www.coisceim.ie. Dáta rochtana: 2024-06-21.
  9. ↑ "Scéalaí Mór Mhín an Líneacháin Séamas Mac Amhlaoibh Pádraig Ó Baoighill". www.coisceim.ie. Dáta rochtana: 2024-06-21.
  10. ↑ "Rabbie Burns le Pádraig Ó Baoighill". www.coisceim.ie. Dáta rochtana: 2024-06-21.
  11. ↑ "Conradh na Gaeilge i nAlbain agus Aistí Eile le Pádraig Ó Baoighill". www.coisceim.ie. Dáta rochtana: 2024-06-21.
  12. ↑ "An Capall Dubh le Pádraig Ó Baoighill". www.coisceim.ie. Dáta rochtana: 2024-06-21.
  13. ↑ "Mian na Saoirse le Pádraig Ó Baoighill". www.coisceim.ie. Dáta rochtana: 2024-06-21.
  14. ↑ 14.0 14.1 "Coiscéim 2023 Leabhair Gaeilge Gaelic Book Publishing". www.coisceim.ie. Dáta rochtana: 2024-06-21.
  15. ↑ "Niall Mhícheáil - Seanchaí as Rann na Feirste le Pádraig Ó Baoighill & Mícheál Ó Domhnaill". www.coisceim.ie. Dáta rochtana: 2024-06-21.
Aisghafa ó "https://ga.wikipedia.org/w/index.php?title=Pádraig_Ó_Baoighill&oldid=1223213"