Ceann de na miotail i ngrúpa an phlatanaim is é an róidiam, Rh, dúil uimhir a 45. Ní bhíonn sé le fáil sa dúlra ach go tearc, go háirithe mar neamhghlaine i mianta an phlatanaim, an phallaidiam agus an óir. Ní áibhéil a rá go bhfuil an róidiam seacht n-oiread níos daoire ná an t-ór féin.

WD Bosca Sonraí Dúil CheimiceachRóidiam

Cuir in eagar ar Wikidata
Substaint cheimiceachdúil cheimiceach agus púdar inlasta
Róidiam sa tábla peiriadach
Siombail cheimiceachRh
Uimhir adamhach45
Mais adamhach102.90549
Cumraíocht leictreon[Kr] 4d⁸ 5s¹
Peiriad, Grúpapeiread 5
Dúil Ghrúpa 9
Airíonna fisiceacha
Dlús12.41 kg/m⁻³
Leáphointe3,571
Fiuchphointe6,741
Leictridhiúltacht2.28
Ga ianach0.67, 0.6 agus 0.55
Stair
AimsitheoirWilliam Hyde Wollaston
Fionnachtain1803
Eapainmrose (en) Aistrigh

Níl ach aon iseatóp cobhsaí amháin ag an róidiam, mar atá, 103Rh, agus sin é an t-aon chineál róidiam atá le fáil go nádúrtha. Is é 101Rh an t-iseatóp radaighníomhach is fadsaolaí, ach ós rud é nach bhfuil an ceann sin féin ach trí bliana is ceithre mhí ar leathré, ní féidir teacht air sa dúlra.

Tá an róidiam an-díonta ar na hocsaídeoirí láidre a thuaslagaíonn an chuid is mó de na miotail lómhara féin. Ní dhéanann an t-aigéad nítreach dochar ar bith dó, agus ní oibríonn an aqua regia féin air mar a oibríonn sé ar an ór.

Úsáidtear an róidiam i dtiontairí catalaíocha na ngluaisteán - is é sin, sna gléis ghlanta a bhaineann cuid den truailliú de sceithgháis na bhfeithiclí. Is gnách an róidiam sna tiontairí seo a athchúrsáil, agus le fírinne, tá athchúrsáil an róidiam ag obair sách éifeachtach ar na saolta seo.

Tá tábhacht áirithe ag an róidiam sa tseodóireacht freisin, ach is annamh a dhéantar fáinní nó seodra eile as róidiam glan, nó is miotal crua righin é an róidiam - ní ghéillfeadh sé do bhuillí an chasúir - agus leáphointe sách ard aige fosta. Mar sin, níl sé furasta róidiam a shaoirsiniú go seodra. Go tipiciúil, cuirtear brat róidiam ar airgead geal nó ar ór geal le loinnir an róidiam a fhágáil ar an bhfáinne.

Is iad na huimhreacha ocsaídiúcháin is minicí a bhíonn ag an róidiam ina chuid comhdhúl ná +3, ach tá a lán staideanna ocsaídiúcháin eile aige freisin, +4 ach go háirithe, agus ceimic sách casta aige. Tá dhá ocsaíd ann ar a laghad, Rh2O3 nó an trí-ocsaíd déróidiam (uimhir ocsaídiúcháin: +3), agus RhO2 nó dé-ocsaíd an róidiam (uimhir ocsaídiúcháin: +4). I gcomhdhúile coimpléasca de chuid an róidiam, is féidir gurb í an staid fhoirmeálta ocsaídiúcháin atá ag an róidiam ná 0, nó bíonn an t-adamh róidiam timpeallaithe ag lioganna ar féidir teacht orthu ina móilíní neamhspleácha freisin. Sampla de seo is ea Rh4(CO)12.

Tagairtí cuir in eagar