Séarlas I, Rí Shasana, na hÉireann agus na hAlban

Bhí Séarlas I (19 Mí na Samhna 1600 - 30 Eanáir 1649) ina rí ar Shasana, Albain agus Éirinn. Tháinig sé i gcomharbacht ar a athair, Séamus I Shasana. Bhí sé i gcóróin ó 27 Márta 1625 go dtí gur chuir fórsaí na Parlaiminte chun báis é ar 30 Eanáir 1649. Nuair a tháinig deireadh leis an Interregnum faoi cheannas Oilibhéir Cromail, cuireadh an mhonarcacht ar bun arís agus cuireadh an mac ba shine leis i réim, mar Sheárlas II.

Séarlas I, Rí Shasana, na hÉireann agus na hAlban

(1636)
Ainm sa teanga dhúchais	(en) Charles I of England
Beathaisnéis
Breith	19 Samhain 1600 (Iúlach) Pálás Dhùn Phàrlain
Bás	30 Eanáir 1649 (Iúlach) 48 bliana d'aois Londain
Siocair bháis	Pionós an bháis (Dícheannadh)
Áit adhlactha	St George's Chapel, Windsor (en) (1649–)
Monarc Ríocht Shasana
27 Márta 1625 – 30 Eanáir 1649 ← Séamas VI, Albain agus Séamas I, Sasana agus Éire – Séarlas II Shasana →
Monarc na hAlban
27 Márta 1625 – 30 Eanáir 1649 ← Séamas VI, Albain agus Séamas I, Sasana agus Éire – Séarlas II Shasana →
Monarc na hÉireann
27 Márta 1625 – 30 Eanáir 1649
Diúc Eabhraic
6 Eanáir 1605 – 27 Márta 1625
Faisnéis phearsanta
Reiligiún	Anglacánachas agus an Eaglais Chaitliceach Rómhánach
Gníomhaíocht
Suíomh oibre	Londain (1625–1649)
Gairm	polaiteoir, bailitheoir ealaíne, monarc
Lá féile	30 Eanáir
Eile
Teideal uasal	Diúc Eabhraic (1605–1625) Prionsa na Breataine Bige Monarc na hAlban Monarc Ríocht Shasana Monarc na hÉireann
Teaghlach	Teaghlach na Stíobhartach
Céile	Henrietta Maria na Fraince (1625–)
Páiste	Séarlas II Shasana, Henry Stuart, Diúc Gloucester, Henrietta Shasana, Charles James Stuart, Diúc Chorn na Breataine, Banphrionsa Anne Shasana, Séamas II agus VII, Banphrionsa Elizabeth Shasana, Mary Henrietta, an Banphrionsa Ríoga, Catherine Stuart
Athair	Séamas VI, Albain agus Séamas I, Sasana agus Éire  agus Anne na Danmhairge
Siblín	Henry Frederick, Prionsa na Breataine Bige, Elizabeth Stuart, Banríon na Boihéime, Margaret Stuart, Robert Stuart, Diúc Chinn Tìre agus Latharna, Mary Stuart agus Sophia Shasana
Gradam a fuarthas  Ord an Ghairtéir
Síniú

Réimeas

Ar an 7 Meitheamh 1628, thug Séarlas I a aontú d'Achainí um Chearta.

Den chuid is mó léirigh an Achainí an tuairim a bhí ag na Tiarnaí agus na Teachtaí go raibh na rudaí seo a leanas in éadan dhlí Shasana, gan cead na Parlaiminte:

• cánacha a ghearradh (iasachtaí éigeantacha don Choróin san áireamh),
• príosúnacht nó bású nach dtarlaíonn de réir "phróis chuí an dlí",
• an dlí míleata a chur i bhfeidhm do sibhialtaigh seachas in aimsir chogaidh agus
• saighdiúirí agus mairnéalaigh a chur ar billéad go héigeantach.

Séarlas I, Nollaig 1627

Dá thairbhe sin, is céim bhunúasach an Achainí i bhforbairt smaointe Sasanacha agus Mericeánacha, maidir leis an tsaoirse bhunreachtúil agus an rialtas bunreachtúil — mar shampla, an prionsabal nár cheart na fórsaí armtha a imlonnú chun críocha na slándála baile ach i gcásanna eisceachtúla amach is amach.

Bású

Faoin mbliain 1648, bhí an Chéad Chogadh Cathartha i Sasana críochnaithe agus an Pharlaimint i réim, a bhuíochas sin ar Oilibhéar Cromail agus ar cheannairí cumasacha eile. Faoi dheireadh na bliana ní raibh fágtha sa Pharlaimint ach feisirí ar mhian leo Séarlas I a thriail ar chúiseamh tréasa (dhíbir an Coirnéal Thomas Pride an chuid eile). Thaobhaigh Cromail leis na feisirí a raibh triail uathu (an “Rump”) agus bhí sé féin orthu siúd a shínigh barántas báis an Rí. Básaíodh Séarlas I ar 30 Eanáir 1649.

Féach freisin

• Achainí um Chearta (1628)
• Cromail in Éirinn 1649-1650