Contae Uíbh Fhailí

Tá Uíbh Fhailí nó Contae Uíbh Fhailí i lár na hÉireann, i gCúige Laighean. Is í Tulach Mhór príomhbhaile an chontae.

Contae Uíbh Fhailí
Suíomh
53° 15′ N, 7° 30′ O
Stát ceannasach	Éire
Cúige Éireannach	Cúige Laighean
Príomhchathair	Tulach Mhór
Daonra
Iomlán	78,003 (2016)
• Dlús	38.98 hab./km²
Tíreolaíocht
Achar dromchla	2,001 km²
Ar theorainn le	Contae Thiobraid Árann Contae na Mí Contae Chill Dara Contae na hIarmhí Contae na Gaillimhe Contae Ros Comáin Contae Laoise
Sonraí stairiúla
Cruthú	1556
Eagraíocht pholaitiúil
Comhlacht feidhmiúcháin	office of the Cathaoirleach of Offaly County Council (en)
Comhlacht reachtach	comhlacht reachtach Chomhairle Contae Uíbh Fhailí
Aitheantóir tuairisciúil
Lonnaithe i gcrios ama	UTC±00:00
Cód ISO 3166-2	IE-OY
Eile
Logainm.ie	100031
Suíomh gréasáin	offaly.ie

Brat

Stair

Tá stair i ngach baile agus contae in Éirinn. Sampla is ea stair Chontae Uíbh Fhailí de sin. Rinneadh seandálaíocht ar an áit agus is cosúil go raibh daoine ina gcónaí ann ón gClochaois. Níl mórán seantuamaí ann ach deirtear go bhfuil tuama faoi Chnoc Chruacháin.

Ina theannta sin, feictear fós sa lá atá inniu ann a lán caisleán ansin, is cosúil gur úsáid na Normannaigh an áit. Rinneadh plandáil ar an áit tar éis Éirí Amach Thomáis an tSíoda Mhic Gearailt, i rith an 16ú haois. Glaodh "Contae an Rí" ar an gcontae dá bharr.

Bailte i gContae Uíbh Fhailí

• Baile Átha an Urchair, Baile Mhic Ádaim, Beannchar, Biorra, Béal Átha na gCarr, Baile Átha Buí, Béal Átha Chomair, Breacánach, An Bhrosnach
• Caladh na Sionainne, Cionn Eitigh, Cill Chormaic, An Clochán, Clóirtheach, Cluain Bolg, Cluain Mhic Nóis, Cluain na nGamhan, Cnocán Bhólais, Críonchoill, Cruachán, Cúil an tSúdaire, An Cláirín, Cill Aichidh
• An Daingean, Droichead na Sionainne, Dún Cairin, Darú
• Éadan Doire
• An Féar Bán
• Géisill
• Inis na mBreatnach
• Muine Gall
• An Phailís
• Rath Chiaragáin, Raithean, Ród, An Ráth
• Suí an Róin
• Tulach Mhór

Bailte fearainn

• Áth an Ghorta
• Cluain Fheannóg
• Lusmhaigh

Barúntachtaí

• Baile Átha Buí, Baile an Bhriotaigh, Baile Mhic Comhainn, Baile an Chúlaígh, Baile an Bhairínigh
• Cluain Leisc, Cill Chuairsí
• An Daingean Íochtarach, An Daingean Uachtarach
• An Eaglais
• Garraí an Chaisleáin, Géisill

Tíreolaíocht

• Ard Éireann, Abhainn Airgid​
• An Barr Cam, An Bhrosnach Bheag, An Bhrosnach
• An Chamchuairt
• Portach Chlóirthigh
• Fear Bréige
• Móin Alúine
• An Ráithín Mór
• Slí Uíbh Fhailí, Sliabh Bladhma, An tSionainn

Cultúr

• Cluain Mhic Nóis, Caisleán Bhiorra, Caisleán Chionn Eitigh, Caisleán Léim Uí Bhánáin
• Mainistir Dharú
• Páirc Leah Victoria, Páirc Uí Chonchúir
• Seanfhear Chruacháin

Turasóireacht

• Iarnród Chluain Mhic Nóis agus Uíbh Fhailí Thiar i bPortach na Dubhabhann
• Caisleán Bhiorra
• Dealbhóireacht i bhFearann na Páirce ag Loch na Buaraí
• Caisleán Bhaile an Bhóthair i dTulach Mhór
• Cluain Mhic Nóis, An cloigtheach agus an Cros Ard
• Caisleán Chionn Eitigh
• Sliabh Bladhma agus radharc ar Chontaetha Uíbh Fhailí agus Laoise
• Beannchar ar an tSionainn
• Fiadhúlra annamh i bPáirceanna Loch na Buaraí