Uí Fhaircheallaigh

sloinne Gaelach

Rítheaghlach Ghaelach as Contae an Chabháin ba ea Uí Fhaircheallaigh.[1]

Armas Uí Fhaircheallaigh

Ailill, sa 9ú glúin as Níall Noígíallach, ba ea athair Fhaircheallaigh.[2] D'éirigh sé ina chomharba Naoimh Aodháin sa 7ú haois agus bhí a shroicheadh ina n-abbaí Dhroma Leathain le seacht gcéad bliain agus, go dtí go ndearnadh Easpag Cill Mhór de David Ó Faircheallaigh.

Luath stair

cuir in eagar

Sa 7ú haois, bhaist agus athainmnigh Naomh Aodhán (Maodhóg) mic Ailealla, sa 9ú glúin amach ó Niall Naoighiallach, Ardrí na hÉireann, mar a insítear in Beathaí Naoimh na hÉireann:

"Ailill mac Rechtaide m. Eitin m. Felim m. Caoil m. Aodha m. Ailealla m. Eirc m. Eoghain m. Néill."[3]

D'éirigh ina gcomharbaí Naoimh Aodháin iad Fearghas agus Faircheallach (Urcain), ag mainistreacha Ros Inbhir (Contae Liatroma) agus Dhroma Leathain (Contae an Chabháin) faoi seach.[4]

Tugtar ansin sna Beathaí comharbaí Uí Fhaircheallaigh go dtí an Fhearghaile Uí Ruairc, rí Chonnacht (956-967) (féach thíos).[5]

Abaí Dhroma Leathain

cuir in eagar
  • Maelchiaráin Ó Faircheallaigh (?)
  • Cúduilig Ó Faircheallaigh (?)
    • Taifeadta caillte go dtí 965 debate tine
  • Conchobhar Ó Faircheallaigh (965–)
  • Dubhinsi Ó Faircheallaigh (–1025)[6]
  • Conaig Ó Faircheallaigh (–1059)
  • Muiredach Ó Faircheallaigh (–1257)
  • Niall Ó Faircheallaigh (–1357)
  • William Ó Faircheallaigh (–1368)
  • Muiredach Ó Faircheallaigh (1368–)
  • William Ó Faircheallaigh (–1400)
  • Maurice Ó Faircheallaigh (1400–)
  • Muiredach Ó Faircheallaigh (–1438)
  • Nicholas Ó Faircheallaigh (1438–)

Ré nua-aimseartha

cuir in eagar

Feictear roinnt Uí Fhearghail sna Fiantaí den 19ú Eanáir 1586 nuair a bhronn Eilís I Shasana pardúin orthu as bheith ag troid ina héadan i gCogadh na nOchtó Bliana. Litrítear an t-ainm go míchruinn sa trascríbhinn 1882:[7]

"Pardon to Hugh, son of Hugh, son of William Firielli of Droumlain; Patrick son of Hugh, son of William Firielli of same; Moyle-Shaughelen, son of Gillpatrick, son of William Firielli; John, son of Gillpatrick, son of William Firielli; Henry, son of Gillpatrick, son of William Firielli; Donel, son of Gillpatrick, son of Hugh Firielli; Edmond, son of Hugh, son of Hugh Firielli; Gillpatrick, son of Thomas, son of Gillpatrick Firielli; Shane, son of Morrish, son of Mahowne Firielli."[8]

I nDaonlathas na hÉireann, 1911, feictear 1,075 duine Uí Fhearghail i gContae an Chabháin.[9]

Féach freisin

cuir in eagar
  1. Woulfe, Patrick (1923). "Sloinnte Gaedheal is Gall: Irish Names and Surnames". Baile Átha Cliath: M. H. Gill & Sons. 
  2. Ó Duinnín, Domhnall. "Bethada Náem Nérenn: Lives of Irish Saints". Baile Átha Cliath: Acadamh Ríoga na hÉireann. 
  3. Ó Duinnín, Domhnall. "Bethada Náem nÉrenn". Baile Átha Cliath: Acadamh Ríoga na hÉireann. 
  4. Beatha Naoimh Aodháin
  5. Ó Duinnín, Domhnall. "Bethada Náem nÉrenn". Baile Átha Cliath: Acadamh Ríoga na hÉireann. 
  6. Annála na gCeithre Máistrí, ACM 1025.6
  7. Document 4813
  8. "The Report of the Deputy Keeper of the Public Records in Ireland" . Baile Átha Cliath: Public Record Office. 
  9. "Census of Ireland, 1911" . Baile Átha Cliath: An Chartlann Náisiúnta. 

Teimpléad:Connachta