Dé-ocsaíd charbóin

Is comhdhúil cheimiceach í an dé-ocsaíd charbóin (foirmle cheimiceach: CO₂) atá comhdhéanta as dhá adamh ocsaigine atá ceangailte d'aon adamh carbóin amháin le naisc chomhfhiúsacha dhúbailte.

CO₂ - móilín na dé-ocsaíde carbóin. Tá na hadaimh go léir suite ar aon líne. Is iad na hadaimh ocsaigine a tharraingíonn na leictreoin chucu, ó tá an ocsaigin níos leictridhiúltaí ná an carbón, ach ní móilín dépholach é.

Gás atá ann le teocht agus brú an tseomra, agus céatadán beag den ghás seo le fáil in atmaisféar an Domhain. Toradh dóiteáin do na comhdhúile carbóin í an dé-ocsaíd charbóin, agus mar sin, is toradh í do ríospráid cheallach na n-ainmhithe, na bplandaí, na bhfungas agus na miocrorgánach eile. Ón taobh eile de, baineann na plandaí úsáid an amhábhair as an dé-ocsaíd charbóin san fhótaisintéis, agus iad á claochlú go comhdhúile casta bithcheimiceacha.

Boilgeoga CO₂ i ndeoch bhog

Ní féidir leis an dé-ocsaíd charbóin leacht a dhéanamh le brú atá níos ísle ná 5.1 atm. Sin é an tuige go dtugtar "oighear tirim" ar an dé-ocsaíd charbóin sholadach. Is é -78 °C an pointe deasctha agus néalaithe - is é sin, deascfaidh an gás go solad faoin teocht seo, agus néalóidh an solad go gás os cionn an phointe seo.

Struchtúr criostalach an oighir thirim