Fráech mac Idaith
Sa Rúraíocht, ba laoch na gConnacht é Fraoch mac Idaith (Sean-Ghaeilge Fráech, Fróech). Ba é Idath a athair agus Bé Find na sidhe a mháthair. Ba nia é dá bharr de Bhóinn, bandia na habhann úd.[1]. Bhí cáil aige de bharr a dhóighiúileachta.[2][3] Is sliocht de chlann na bhFear Domnann é.
| Cineál | duine ficseanúil carachtar miotasach  |
|---|---|
| Comhthéacs | |
| I saothar | An Rúraíocht |
| Dáta | |
| Inscne | fireann |
Tochmharc Fhionnabhair cuir in eagar
Mheall sé Fionnabhair, iníon Ailill agus Mhéabha, ach dhiúltaigh sé coibhche as cuimse ard a íoc. Dá bharr, sheol a dtuistí an fear óg ar eachtra in aice baile ollphéist mhara (luaite go minic mar dragan[4]). Mharaigh sé an ollphéist le cabhair ó Fhionnabhair, ach gortaíodh go dona é. D'iompair 150 bansidhe, gléasta i nglas, é leo, agus rug ar ais é an mhaidin dár gcionn, go hiomlán cneasaithe. Seoladh Fráech ansin chun fáinne a fháil ó bholg bradáin.[4]
Táin Bó Fhraoigh cuir in eagar
Nuair a fuadaíodh a chlann agus goideadh a bhólacht, chuaigh Fraoch ar a dtóir go dtí na hAlpa. Fuair sé ar athuair iad le cuidiú ó Chonall Cearnach.[2]
Sa Táin Bó Cuailnge, thoiligh sé troid ar son Mhéabha i gcoinne na nUladh.[2] I rith an chatha, bádh é i mbun chomhrac aonair le Cú Chulainn. Iompaíodh siar a chorp le 150 (trí chaoga) bruinneall na nAos Sídhe, gléasta le héadaí glasa.[5]
Carn Fhraoigh cuir in eagar
Caomhnaítear a ainm ag Carn Fhraoigh, in aice le Tuilsce i gContae Ros Comáin, áit a rinneadh ríthe Connacht de chlann Uí Chonchúir. I nUaimh na gCat in aice láimhe, faightear inscríbhinn oghaim as Gaeilge Ársa a deir VRACCI MAQI MEDVVI, (uaimh?) Fhraoigh Mhic Mhéabha.[6][7]
Tagairtí cuir in eagar
- ↑ http://www.maryjones.us/ctexts/fraech.html
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Táin Bó Fraích. English translation le fáil i Heroic Romances of Ireland vol. II, eag. agus aistr. le A.H. Leahy. Londain: David Nutt, 1906.
- ↑ leagan Sean-Ghaeilge le fáil ar CELT.
- ↑ 4.0 4.1 Matson, Gienna: Celtic Mythology A to Z, lch. 56. Chelsea House, 2004. ISBN 978-1-60413-413-1
- ↑ Táin Bó Cuailnge. Aistriúchán Béarla de Athleagan 1 air CELT.
- ↑ Titus Oghamica Database
- ↑ Rathcroghan stone ar Ogham in 3D