Giuseppe Garibaldi

Ba cheannaire Iodálach é Giuseppe Garibaldi (4 Iúil 1807 – 2 Meitheamh 1882), saighdiúir agus tírghráthóir. Bhí ról lárnach aige sna cogaí a tharla sa 19ú haois agus aontú na hIodáile dá bharr. Tá cáil ar thuras taiscéalaíochta Garibaldi, turas a raibh aontú na hIodáile mar thoradh air.

Giuseppe Garibaldi
member of the Chamber of Deputies of the Kingdom of Sardinia (en) comhalta de Chomhlachas Teachtaí de Ríocht na hIodáile Márta 29, 1860 - Aibreán 23, 1860 Dúiche: Nice comhalta de Chomhlachas Teachtaí de Ríocht na hIodáile Iúil 1, 1860 - Nollaig 17, 1860 Dúiche: Corniglio comhalta de Chomhlachas Teachtaí de Ríocht na hIodáile Eanáir 27, 1861 - Eanáir 7, 1864 Dúiche: Napoli comhalta de Chomhlachas Teachtaí de Ríocht na hIodáile Márta 9, 1864 - Meán Fómhair 7, 1865 Dúiche: Corleto Perticara comhalta de Chomhlachas Teachtaí de Ríocht na hIodáile Nollaig 23, 1865 - Feabhra 13, 1867 Dúiche: Andria comhalta de Chomhlachas Teachtaí de Ríocht na hIodáile Aibreán 8, 1867 - Samhain 24, 1868 Dúiche: Ozieri ball de Thionól Náisiúnta na Fraince Feabhra 3, 1871 - Feabhra 18, 1871 comhalta de Chomhlachas Teachtaí de Ríocht na hIodáile Nollaig 19, 1874 - Deireadh Fómhair 3, 1876 Dúiche: An Róimh comhalta de Chomhlachas Teachtaí de Ríocht na hIodáile Samhain 12, 1876 - Bealtaine 2, 1880 Dúiche: An Róimh comhalta de Chomhlachas Teachtaí de Ríocht na hIodáile Bealtaine 23, 1880 - Meitheamh 2, 1882 Dúiche: An Róimh
Saol
Eolas breithe	Nice, 4 Iúil 1807
Náisiúntacht	Riograndense Republic (en) Ríocht na hIodáile Troisième République Céad Impireacht na Fraince Ríocht na Sairdíne
Teanga dhúchais	An Iodáilis an Fhraincis
Bás	Caprera, 2 Meitheamh 1882
Áit adhlactha	Caprera
Muintir
Céile/Céilí	Anita Garibaldi  (Márta 26, 1842 -  Lúnasa 4, 1849) Giuseppina Raimondi (en)  (Eanáir 24, 1860 -  Meán Fómhair 15, 1876) Francesca Armosino (en)  (Eanáir 26, 1880 -  Meitheamh 2, 1882)
Páistí	liosta iomláin Ricciotti Garibaldi Rosa Garibaldi Teresa Garibaldi Clelia Garibaldi Manlio Garibaldi Rosita Garibaldi Anita Garibaldi Menotti Garibaldi
Oideachas
Teangacha	an Fhraincis An Iodáilis an Béarla An Spáinnis An Phortaingéilis An Ghearmáinis
Gairm
Gairm	polaiteoir, scríbhneoir, dírbheathaisnéisí, trodaí frithbheartaíochta, saighdiúir agus amhas
Áit oibre	Páras
Saothar iomráiteach	Risorgimento
Duaiseanna	Grand Officer of the Military Order of Italy Gold Medal of Military Valour Commemoration Medal for the thousand of Marsala [[]]  (1846)
Seirbhís mhíleata
Brainse míleata	Arm Ríoga na Sairdíne Arm Ríoga na hIodáile príobháideoir arm
Céim	aimiréal maorghinearál oifigeach coitianta
Throid sé/sí ag	An Cogadh Franc-Phrúiseach First Italian War of Independence (en) Second Italian War of Independence (en) Expedition of the Thousand (en) Farroupilha Revolution (en) Uruguayan Civil War (en) Austro-Prussian War (en) Battle of Mentana (en) Battle of Aspromonte (en) Roman Republic (en) Battle of Calatafimi (en)
Cleamhnú
Páirtithe polaitíochta	Historical Far Left (en) Historical Left (en) Action Party (en) Young Italy (en)

Cógaí

Giuseppe Garibaldi, timpeall 1861

Ar an aonú lá déag den Bhealtaine, 1860, chuaigh Garibaldi agus a chuid óglach i dtír sa tSicil. Míle seachtar fear agus trí scór a bhí aige leis, agus is gnách "feachtas na míle" a thabhairt ar an ngabháltas a rinne sé ar an oileán.

Ghair Garibaldi deachtóir de féin agus shealbhaigh sé an tSicil ar fad, agus ansin, chuaigh sé chun cogaidh in aghaidh rítheaghlach Bourbon a bhí ag rialú Ríocht an Dá Shicil. Ar an seachtú lá de Mhí Mheán Fómhair sa bhliain 1860, d'fhorghabh díormaí Garibaldi cathair Napoli, príomhchathair Ríocht an Dá Shicil, agus ruaigeadh curtha acu ar Phroinsias a Dó, rí deireanach na ríochta sin.

I Mí na Samhna 1860, tháinig arm na Sairdíne, agus é faoi cheannas pearsanta an Rí Vittorio Emanuele féin, in araicis Garibaldi. D'éirigh Garibaldi as an deachtóireacht, nó níor theastaigh uaidh cath a chur ar an Rí, go háirithe nuair a thaispeáin reifreann sa tSicil go raibh na Siciligh sásta glacadh le forlámhas na Sairdíne/Piemonte ar an oileán.

Sa bhliain 1867, d'fhill Giuseppe Garibaldi ar shaol polaitiúil na hIodáile, agus mar ba dual don tseansaighdiúir, d'fhruiligh sé slua mór d'óglaigh leis na Stáit Phápacha a ionsaí.

D’éag Garibaldi ar an 2 Meitheamh 1882, ina bhaile féin ar oileán Caprera, in aois 75 dó.

Féach freisin

• Aontas na hIodáile, an Risorgimento