Ba é Gruffudd ap Llywelyn (circa 10005 Lúnasa 1063 ) an t-aon rí Breatnach a raibh na Breatnaigh go léir faoi ghéillsine aige, agus an t-aon rí amháin a chloígh fórsaí Shasana go minic. [1]

Infotaula de personaGruffydd ap Llywelyn
Beathaisnéis
Breith1000 (Féilire Ghréagóra)
an Bhreatain Bheag Cuir in eagar ar Wikidata
Bás5 Lúnasa 1063
62/63 bliana d'aois
Eryri, Wales Cuir in eagar ar Wikidata
Cuir in eagar ar Wikidata
Gníomhaíocht
Gairmmonarc Cuir in eagar ar Wikidata
Eile
Teideal uasal Cuir in eagar ar Wikidata
CéileEaldgyth Cuir in eagar ar Wikidata
PáisteMaredudd ap Gruffudd, Nest ferch Gruffudd, Ithel ap Gruffudd, Annesta Cuir in eagar ar Wikidata
AthairLlywelyn ap Seisyll  agus Angharad ferch Maredudd
SiblínAngharad ferch Llywelyn, Gwladus Ddu, Bleddyn ap Cynfyn, Rhiwallon ap Cynfyn agus Elen ferch Llywelyn
Maidir le Gruffudd ap Llywelyn, athair Llywelyn Ein Llyw Olaf féach Gruffudd ap Llywelyn Fawr.

Gairmréim

cuir in eagar
 
Tiarnas Gruffudd ap Llywelyn

Ba mhac le Lywelyn ap Seisyll, an té a urghabh ríchathaoir Gwynedd sa bhliain 1018, agus le hAngharad, iníon Maredudd ab Owain, de shliocht Rodri Mawr, é Gruffudd, ach ní raibh sé ina bhall de ghnáthshliocht Gwynedd, de shliocht Idwal Foel . Sa bhliain 1039, tháinig Gwynedd agus Powys ina sheilbh tar éis dó Iago ap Idwal ap Meurig, mac garpháiste Idwal ab Anrát, a mharú. Chuaigh sé i ngleic ansin le Deheubarth agus a gceannaire Hywel ab Edwin. I gcath ainsrianta ag Pencader (féach Cath Pencader ) sa bhliain 1041 fuair Gruffudd an bua ar Hywel agus ghoid sé a bhean uaidh. Faoi 1044 bhí seilbh aige ar Deheubarth, ach chaill sé greim ar an Tiarnas sin i 1047 agus chuir Ruffudd ap Rhydderch bac ar a uaillmhian ansin. Níor tháinig Deheubarth i lámha Gruffudd ar deireadh go dtí 1055 nuair a maraíodh Gruffudd ap Rhydderch. Bhí sé tagtha ar chomhaontú anois le Mercia, agus fuair sé a lán críocha ar an teorainn, tailte lastall de Clawdd Offa, agus a bhí faoi fhorghabháil ag coilíneoirí Sasanacha ar feadh trí chéad bliain agus níos mó, lena n-áirítear gabháil agus dó Henffordd i 1055 agus athghabháil Chwitffordd agus Yr Hôb, Beannchar Is-Coed, Y Waun, Llanandras agus Maesyfed. Faoin am seo d’fhéadfadh sé a mhaíomh go raibh sé ina rí ar bheagnach an Bhreatain Bheag ar fad. Ghlac na Sasanaigh a cheart ar an mBreatain Bheag, agus tháinig sé ar chomhaontú le hÉadbhard an Choinfeasóra. Bliain nó dhó ina dhiaidh sin, ghabh sé Morgannwg, ag ruaigeadh Gadwgan ap Meurig de shliocht Hywel ap Rhys as. Mar sin, ó thart ar 1057 go dtí go bhfuair sé bás sa bhliain 1063, d'aithin an Bhreatain Bheag ar fad ríogacht Gruffudd ap Llywelyn. Deir an staraí John Davies: "Ar feadh timpeall seacht mbliana bhí an Bhreatain Bheag faoi riail na Breataine Bige, éacht nár baineadh amach riamh roimhe sé bliana ó shin." [2]

  1. John Davies, Hanes Cymru (Penguin 1990), t.97
  2. John Davies, Hanes Cymru, t.98