Learpholl
| Learpholl Liverpool | |
| |
|---|---|
| |
| Rialtas | |
| Tír | Ríocht Aontaithe |
| Réigiún | Iarthuaisceart Shasana |
| Déimeagrafaic | |
| Achar | 111.84 km² |
| Daonra | 466,415 |
| Dlús daonra | 3,889/km2/km² |
| Airde | 70 m |
| www.liverpool.gov.uk | |
Is cathair mhór í Learpholl in iarthuaisceart Shasana, agus tá sí suite ar abhainn an Mersey. Liverpool a thugtar uirthi i mBéarla. Is port tábhachtach í ar Mhuir Éireann. Tá cáil idirnáisiúnta ar Learpholl mar bhaile dhúchais an bhanna rac-cheol The Beatles, agus dhá fhoireann sacair - Liverpool Football Club agus Everton Football Club. Is í Learpholl a bhí mar Phríomhchathair Chultúrtha na hEorpa i mbliain 2008. Sa Bhéarla, tugtar scouse ar chanúint Learphoill, agus "scouser" ar dhuine de mhuintir na háite. Timpeall 1,363,000 duine atá ina gcónaí i gcomharsanacht na cathrach.
StairCuir in Eagar
Glactar leis go coitianta gur bunaíodh an chathair sa bhliain 1207 nuair a bhronn an rí John cairt ar an gcathair. Cuireadh saighdiúirí go hÉirinn ón chalafort ach ba bheag tábhacht a bhí leis an chathair go ceann na mblianta fada. Ní raibh ach timpeall 500 duine i Learpholl i lár an 16ú haois. Timpeall céad go leith bliain ina dhiaidh sin a thosaigh an chathair ag fás, nuair a rinneadh paróiste as Learpholl le hAcht Parlaiminte. D'fhás an trádáil le hÉirinn agus leis na hIndiacha Thiar agus rinneadh brabús mór as an sclábhaíocht.
Ba í Learpholl an calafort sclábhaíochta ba mhó san Eoraip ón mbliain 1750 ar aghaidh. D'fhás an chathair go mór ar an trádáil triantánach: airm, slabhraí, earraí cadáis á n-easpórtáil chun na hAfraice, sclábhaithe á dtabhairt go Meiriceá Thuaidh agus Láir, agus cadás, tobac agus siúcra á n-iompórtáil ó na coilínigh. Faoi thús an 19ú haois bhí 40% de thrádáil an domhain ag dul trí Learpholl. Thosaigh na sluaite as Éirinn ag cur fúthu sa chathair le linn blianta ocracha na 1840í agus faoin mbliain 1851, b'as Éirinn don cheathrú cuid den daonra.
Ba le linn an 19ú haois a tógadh foirgnimh mhóra na cathrach. Lean fás Learphoill sa 20ú haois agus í ag mealladh inimirceach chuici as tíortha na hEorpa, Iodálaigh, Breathnaigh, Albanaigh agus Éireannaigh go háirithe. Bhí os cionn 850,000 duine sa chathair sa bhliain 1930. Rinneadh an-scrios ar Learpholl le linn an Blitz, ionsaithe buamála na Gearmáine, 80 ar fad, tharla na cinn ba mheasa i mí Bealtaine 1941.
Tháinig meath ar dhugaí agus ar thionscail thraidisiúnta Learphoill ó na 1970idí i leith. Bhí stailceanna agus círéibeacha sa chathair sna 1980idí agus mhothaigh muintir Learphoill nach raibh cothrom na féinne á fháil acu ón rialtas lárnach.
CeantairCuir in Eagar
- Aigburth, Allerton, Anfield
- Belle Vale, Broadgreen
- Canning, Childwall, Ceantar Síneach, Clubmoor, Croxteth
- Dingle, Dovecot, Derby Thiar
- Edge Hill, Everton
- Fairfield, Fazakerley
- Garston, Gateacre, Gillmoss, Grassendale
- Hunt's Cross
- Kensington, Kirkdale, Knotty Ash
- Lár na cathrach Learpholl
- Mossley Hill
- Netherley, Norris Green
- Old Swan, Orrell Park
- St Michael's Hamlet, Sefton Park , Speke, Stoneycroft
- Toxteth, Tuebrook
- Vauxhall
- Walton, Wavertree, Woolton