Mugain
Sa Rúraíocht i Miotaseolaíocht na nGael, banríon na nUladh ba ea Mughain Aiteannchaithreach iníon Eochach Fheidhligh, (Sean-Ghaeilge Mugain Etanchaitrech ingen Echach Feidlig), chomh maith le Mumain. Dúradh gur bhean chéile í de striapaí rí na nUladh, Conchúr mac Neasa,[1] a raibh mac acu darbh ainm Glaisne.[2] Deirfiúr athartha Mhéabha ba ea í.
| Gníomhaíocht | |
|---|---|
| Gairm | monarc  |
| Teaghlach | |
| Céile | Conchúr mac Neasa |
| Páiste | Glaisne |
| Athair | Eochu Feidlech |
Ciallaíonn a buafhocal, 'Aitinchairchech', go litriúil "gruaig choirp nó b'fhéidir caithir atá cosúil le aiteann."[3][4][5]
Macgníomhartha Chú ChulainnCuir in Eagar
Nuair a tháinig Cú Chulainn ar ais go hEamhain Mhacha tar éis a chéad ruathar, bhí an oiread sin riastradh air go raibh imní ar na hUlaidh go scriosfadh sé iad. Thug Mughain amach a bruinnealla, agus nocht siad a gcíocha os a chomhair. Ní bhreathnódh Cú Chulainn orthu, agus bhí na hUlaidh in ann é a streachailt i mbairille uisce fuair isteach, a phléasc de bharr theastas a choirp.[6] Chuir siad é i ndara bairille isteach, agus d'fhiuch an t-uisce. Sa deireadh, i dtríú bairille, níor tharla ach gur tháinig an t-uisce suas go teocht dheas.
Anbhás LaoghaireCuir in Eagar
Fuair Laoghaire Buadach bás de bharr a caidrimh le hÁed, file Chonchúir.[7]
Mharaigh na hUlaidh í de dheasca an cion a bhí acu uirthi, cé nach ndearna siad feimeamharú ach go hannamh.[8]
PríomhfhoinsíCuir in Eagar
- Joseph O'Neill, "Cath Boinde", Ériu 2 (1905), pp. 173-185
- Tochmarc Ferbe (remscél to the TBC)
- Windisch ed., tr.(German), "Tochmarc Ferbe", Irische Texte III/2, 1897, pp. 445–556 .books.google
- Leahy, A. H. tr., The courtship of Ferbe, (ills. by Caroline Watts), David Nutt, London 1902 pp. XXXII + 102, (p.xxvi pron. guide; appears in p. 12). From Windisch's tr. books.google, IArchive
- Macgnimrada Conculainn "The boyhood deeds of Cú Chulainn" (this remscél is incorporated into TBC proper)
- Kinsella, tr., chapter headed "Cúchulainn's Boyhood Deeds", The Táin (1969), pp. 76–92; (Mugain appears on p. 92)
- Aided Loegairi
- Meyer, Kuno, ed., tr. "The Death of Lóegaire Búadach" in: The Death-Tales of the Ulster Heroes,Todd Lecture Series 14 (1906)
FofhoinsíCuir in Eagar
- Thurneysen, R., Irische Helden- und Konigsage (Halle, 1921), p. 93
- Quiggin, A Dialect of Donegal (1906) wikisource
TagairtíCuir in Eagar
- ↑ Mackillop, Dict. of Celtic Mythology, féach "Mugin(2)"
- ↑ Cath Boinde. O'Neill (eag. & aistr.)
- ↑ caithir "hair (except that of the head), body-hair (DIL)" + aitenn "furze; gorse (DIL)" (cf. caithrech)
- ↑ Meyer, Contribb. to Irish Lex. (1906), cathrech "(1) hairy about the pudenda"; aittenda "furzy"
- ↑ R. Thurneysen (1921), p.93: '"Um König Conchobor,.., und als dessen Frau meist Mugain Aitenc(h)aithrech („mit den Ginster- Schamhaaren")'
- ↑ "Boyhood Deeds of Cuchulainn", Kinsella, lch. 92
- ↑ Aided Lóegairi
- ↑ "The host of Emania, the host of Ulster, Have never committed woman-slaughter, Excepting in the case of Mughain, through love of her, And the hateful, but illustrious Medhbh." (The Banquet of Dun na n-Gedh, inserted verse, O'Donovan, lch. 213)