Crimthann Nia Náir
I Miotaseolaíocht na nGael, Ardrí seanscéalach na hÉireann ba ea Criomhthann Nia Náir (Sean-Ghaeilge Crimthann Nia Náir) mac Lugaid Riab nDerg. Deirtear gur chinn Lugaidh é ar a mháthair féin, Cloithre, iníon Eochada Fheidhleach.[1] Dá bharr, ba sheanmháthair agus máthair Criomthainne ab ea Cloithre.
| Crimthann Nia Náir | |||
|---|---|---|---|
| |||
| Saol | |||
| Náisiúntacht | Éire | ||
| Bás | Binn Éadair, 9 | ||
| Muintir | |||
| Athair | Lughaidh na Riabh Dearg | ||
| Máthair | Cloithre | ||
| Páistí | liosta iomláin | ||
| Gairm | |||
| Gairm | rí | ||
Insítear i Leabhar Gabhála na hÉireann gur chuir sé an t-Ardrí Conchobar Abradruad as cumhacht, ach ní deirtear conas ar éirigh sé féin ina Ard-Rí. San fhoinse seo, tháinig Cairbre Cinnchait i gcomharbacht ar Chonchúr.[2]
Aontaíonn Seathrún Céitinn[3] agus na Ceithre Máistrí[4] gur tháinig Criomthann i gcomharbacht ar Conchúr mar Ard-Rí, agus go raibh sé i réim ar feadh sé bliana déag. Deirtear go ndeachaigh sé ar turas lena aintín Nár, bansidhe, ar feadh míosa is coicíse, agus gur fhill sé le maoine, ina measc carabad óraithe, clár óir fichille, fallaing óir-bhróídnithe, claíomh iontlaise le nathracha óir, sciath cabhartha le hairgead, ga agus crann tabhaill nár theip a dtargaid riamh, agus dhá chú le sleabhra airgid eatarthu. Ar ball beag tar éis a fhillte, thit sé dá chapall agus d'éag sé ag Binn Éadair. De réir Ceitinne, tháinig a mhac Feradach Finnfechtnach i gcomharbacht air, de réir na gCeithre Máistrí, ba é Cairbre Cinnchait a rinneadh ina rí.
Achar amaCuir in Eagar
- Leabhar Gabhála na hÉireann: Impire na Róimhe Vespasian (AD 69–79).
- Foras Feasa ar Éirinn: 12 RC – AD 5.
- Annála na gCeithre Máistrí: 8 RC – AD 9.
TagairtíCuir in Eagar
- ↑ A dictionary of Celtic mythology, James MacKillop, lch. 111
- ↑ R. A. Stewart Macalister (eag. & aistr.), Lebor Gabála Érenn: The Book of the Taking of Ireland Part V, Irish Texts Society, 1956, ll. 303-305
- ↑ Foras Feasa ar Éirinn, 1.37 - 1.38
- ↑ Annála na gCeithre Máistrí, M5192 - 9
| Roimh Conchobar Abradruad |
Ard-Rí na hÉireann FFÉ 12 RC – AD 5 ACM 8 RC – AD 9 |
Tar Éis Cairbre Cinnchait nó Feradach Finnfechtnach |