Domnall ua Néill
Ardrí na hÉireann ba ea Domhnall Ó Néill (Meán-Ghaeilge: Domnall ua Néill) (bás 980) ón mbliain 956 go 980.
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Breith | 10 haois Éire  |
| Bás | 980 (Féilire Ghréagóra) Ard Mhacha |
| Ardrí na hÉireann | |
| 956 – 980 ← Congalach Cnogba – Máel Sechnaill mac Domnaill → | |
| Rí Ailigh | |
| 943 – 980 | |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | monarc |
| Tréimhse ama | Glúin an 10ú aois |
| Teaghlach | |
| Teaghlach | Cineál Eoghain |
| Céile | Mór ingen Taidhg an Tuir |
| Páiste | Muiredach, Aedh II (?), Muircheartach 'Midheach', Aedh 'Craoibhe Tulcha', Rí Ailigh |
| Athair | Muircheartach mac Néill agus Flann (?) |
Muircheartach mac Néill ba ea athair Dhomhnaill, agus Niall Glúndub a sheanathair, ball de Cenél nEógain Uí Néill an Tuaiscirt. Rinneadh chomh-rí Ailigh é lena dheartháir Flaithbheartach tar éis bhás a athar sa bhliain 943. D'éirigh sé ina Ard-Rí tar éis bhás a chol ceathrair Conghalach Chnóbha de Shíol Aodha Sláine.
Meastar gur cheannaire éifeachtach é Domhnall, a chuir who leasuithe míleata i bhfeidhm, a cuireadh níos deireanaí síos do Bhrian Bóramha. Chaith sé cuid mhaith dá réimeas i mbun chogaidh in éadan fhear céile a dheirféir, Amhlaoibh Cuarán, rí Átha Cliath. Sa bhliain 980, d'éirigh sé as a choróin agus chuaigh sé isteach i mainistir Ard Mhacha, áit a fuair sé bás go gairid ina dhiaidh.
Tugtar ina thásc an teideal "ard-rí Érenn" do Dhomhnall. An duine deireanach dá mhuintir ba ea é ar a bronnadh an teideal úd. Tháinig Maol Seachnaill mac Domhnaill de Clann Cholmáin i gcomharbacht air.
I measc chlann Dhomhnaill bhí: Muireadach, agus mac aigesean a bhí ina shinsear Dhomhnall Ó Lochlann, b'fhéidir; agus Muircheartach, sinsear Uí Néill Thír Eoghain. Rí Ailigh agus príomhphearsa Uí Néill ba ea a gharmhac, Flaithbheartach Ó Néill.
Foinsí
cuir in eagar- Byrne, Francis John (1973). "Irish Kings and High-Kings". Londain: Batsford.
- Downham, Clare (2007). "Viking Kings of Britain and Ireland: The Dynasty of Ívarr to A.D. 1014". Dún Éadain: Dunedin.
- Hudson, Benjamin (2005). "Viking Pirates and Christian Princes: Dynasty, Religion, and Empire in the North Atlantic". Nua Eabhrac: Oxford University Press.
- Hudson, Benjamin T.. "Oxford Dictionary of National Biography". Oxford. Oxford University Press. Dáta rochtana: 2007-10-27.
- Woolf, Alex (2007). "From Pictland to Alba, 789–1070". Dún Éadain: Edinburgh University Press.
Tagairtí
cuir in eagar| Réamhtheachtaí Muirchertach mac Néill |
rí Ailigh 943–980 |
Comharba Fergal mac Domnaill meic Conaing |