Vitoria-Gasteiz
Is príomhchathair comhphobal féinrialaitheach Tír na mBascach í Vitoria-Gasteiz. Tá 235,661 ina gcónaí ann agus í mar phríomhchathathair an chúige Araba i dtuaisceart na Spáinne. Is í Gasteiz an t-ainm Bascais, agus Vitoria as Spáinnis. Tá an bardas ar an mbardas is mó i dtír na mBascach le achar 276.81 cm agus daonra 242,082.
Vitoria-Gasteiz | |||||
---|---|---|---|---|---|
Gasteiz (eu) | |||||
|
|||||
Suíomh | |||||
| |||||
Stát ceannasach | an Spáinn | ||||
Comhphobal féinrialaitheach de chuid na Spáinne | Tír na mBascach Theas | ||||
Cúige de chuid na Spáinne | Araba | ||||
Comarca of Álava (en) | Cuadrilla de Vitoria (en) | ||||
Príomhchathair de | |||||
Príomhchathair | Gasteiz / Vitoria | ||||
Daonra | |||||
Iomlán | 255,886 (2023) | ||||
• Dlús | 924.41 hab./km² | ||||
Tíreolaíocht | |||||
Achar dromchla | 276.81 km² | ||||
Suite i nó in aice le limistéar uisce | Zadorra | ||||
Airde | 525 m | ||||
Ar theorainn le | |||||
Sonraí stairiúla | |||||
Bunaitheoir(í) | Sancho VI of Navarre (en) | ||||
Cruthú | 1181 | ||||
Eachtra thábhachtach | |||||
Éarlamh | Muire an tSneachta | ||||
Eagraíocht pholaitiúil | |||||
• Méara Vitoria-Gasteiz | Maider Etxebarria (2023–) | ||||
Aitheantóir tuairisciúil | |||||
Cód poist | 01001–01015 | ||||
Lonnaithe i gcrios ama | |||||
INE municipality code (en) | 01059 | ||||
Eile | |||||
Suíomh gréasáin | vitoria-gasteiz.org |
Cuirtear an chathair seo go minic i liosta de 5 chathair is fearr sa Spáinn le bheith ina chónaí ann. Tá an sean-bhaile caomhnaithe go maith le sráideanna meánaoiseacha agus cearnóga deasa. Tá dhá ardeaglais aici agus bíonn go leor féile ann.
Tiomnaigh Beethoven a Opus 91, "Cath Vitoria" nó "Bua Wellington" don chath cáiliúil óna cogaidh Napoléon. I rith cath Vitoria, bhris airm Spáinneach, Portaingéalach agus Sasanach agus an Ginearál Marquess Wellington na Francaigh. Uair na cinniúna ab ea é an cath i gCogadh Saoirse na Spáinne.
Stair
cuir in eagarSa bhliain 581 bhunaigh rí Viseagotach Liuvigild cathair Victoriacum. Sa bhliain 1813, le linn Chogadh na Leithinse, bhí bua ag Diúc Wellington i gcoinne na bhFrancach i gCath Victoria. Tá séadchomhartha lonnaithe i bpríomhchearnóg na cathrach, Monumento a la Independencia, mar chomóradh ar an gcath.
Ar 20 Bealtaine, 1980, thiontaigh Parlaimint na mBascach ar Vitoria mar phríomhchathair réigiún féinrialaitheach Thír na mBascach.
Eacnamaíocht agus déimeagrafaic
cuir in eagarTá eacnamaíocht ilghnéitheach i Vitoria-Gasteiz, agus tá go leor comhlachtaí déantúsaíochta le oibríochtaí ann, ina measc Mercedes-Benz, Michelin, Gamesa agus Heraclio Fournier, an ceann deireanach lena cheanncheathrú sa chathair. Sa bhliain 2009 rangaíodh an chathair sa dara háit ó thaobh chaighdeán maireachtála de i measc chathracha na Spáinne, agus sa chéad áit maidir le ceantair glasa agus áiteanna cultúracha in aghaidh an duine.
Tá seirbhís aerfoirt lonnaithe gar don chathair in Aerfort Vitoria. Faoi láthair níl ach aon aerlíne amháin ann le seirbhísí rialta, Iberia, á riaradh ag Air Nostrum le eitiltí go Maidrid agus Barcelona.
Cuireadh deireadh le seirbhís Ryanair go Stansted, Londain agus Baile Átha Cliath i nDeireadh Fómhair 2007.
Tá seirbhísí ag an aerlíne feidhmiúcháin NordJet ó Vitoria-Gasteiz.
Tagairtí
cuir in eagarIs síol faoi thíreolaíocht na Spáinne é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid.
Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |