Partraige
Dream in Éirinn luathstairiúil ba ea Partraí (Sean-Ghaeilge Partraige).
Bhíodh go leor géaga a bhfuil fianaise ann orthu:
- Partraí Cheara (Partraige Cera): taobh thuaidh de Loch Measca agus an chuid de Loch Coirib i gContae Mhaigh Eo.
- Partraí Locha (Partraige in Laca): thart timpeall Chonga
- Partraí an tSléibhe (Partraige in tSlebe): Cruach Phádraig go Loch Coirib
- Partraí Beaga (Partraige Beca): suite ag Crosa Caoil, taobh ó dheas de Ceanannas, Contae na Mí.[1]
Is amhlaidh gurbh fhorthuatha iad uile, rud a chuireann in úil b'fhéidir gurbh finí níos ársa iad ná na dreamanna níos cumhachtaí le linn na luathmheánaoise. Mhol Francis John Byrne gur treibh réamhCheilteach a bhí ann sna Partraí.[2] Mhol sé fosta gur ghéag níos deireanaí acu ba ea Fir Umaill, lonnaithe thart ar Chuan Mó (Uí Bhriúin in am trátha).[2]
Níos deireanaí sa mheánaois, tháinig géaga Chonnacht na bPartraí faoi smacht na clainne Normannach Seoighe, a bhfuil 'Dúiche Sheoighe' ainmnithe astu.
Tá an t-ainm caomhnaithe sa cheantar Partraí an lae inniu.
Partraige an-t Sliebh cuir in eagar
Bhíodh Partraí an tSléibhe faoi cheannas taoisigh Uí Chadhain. Bhíodh an tuath faoi ghéillsine Chonmhaicne Cúile Tuireadh agus níos deireanaí clann Normannach Seoighe. Ba í Mainistir Naomh Breandán sa Choill Bheag , An Ros, Contae na Gaillimhe Galway a lárionad eaglasta.[3]
Partraige Locha cuir in eagar
Bhíodh Partraí Locha faoi cheannas taoisigh Uí Dhorchaí. Maraon le Partraí an tSléibhe, bhíodh siad faoi ghéillsine Chonmhaicne Cúile agus chlann Seoighe. Ba í mainistir Naomh Féichín i gConga, Cill Mheáin, Contae Mhaigh Eo, a lárionad eaglasta.[3]
Partraige Cera cuir in eagar
Bhíodh Partraí Cheara faoi cheannas taoisigh Uí Ghairmhiallaigh. Díbríodh iad go dtí ceantar Bhaile Óbha ag Fir Cheara Uí Fhiachrach Muaidhe, agus tógadh níos deireanaí i nDúiche Sheoighe isteach. Bunaíodh clochar sa tuath ag Ceathrú an Chlochair Theas, Baile an Róba, Cill Mheáin, Contae Mhaigh Eo.[3] Ba í mainistir Naomh Mo Chua as Balla an t-ionad eaglasta is tabhachtai sa tuath.
Féach freisin cuir in eagar
Naisc sheachtracha cuir in eagar
- Tribes of West Connacht, notesfromtheninthcircle
- The Early Irish Church and Iar Chonnacht, notesfromtheninthcircle
Foinsí cuir in eagar
- Die Herkunft der Partraige, Corpus of Electronic Texts
- Francis J. Byrne, Irish Kings and High Kings
- Ó Muraile, Nollaig. "Some Early Connacht Population-Groups", in Seanchas: Studies in Early and Medieval Irish Archaeology, History and literature in Honour of Francis John Byrne. Baile Átha Cliath: Four Courts Press, 2000, ll. 174–5.