Seán Ó Loingsigh

Ba é Seán Ó Loingsigh (John "Jack" Mary Lynch, as Béarla) (15 Lúnasa 191720 Deireadh Fómhair 1999) an 4ú Taoiseach (ceann Rialtais na hÉireann). Bhí dhá théarma aige in oifig idir 1966-1973 agus 1977-1979.

Seán Ó Loingsigh
Jack Lynch 1967 (cropped).jpg
Teachta Dála

Feabhra 18, 1948 - Bealtaine 2, 1951
Dúiche: Corcaigh
Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1948
Teachta Dála

Meitheamh 13, 1951 - Aibreán 23, 1954
Dúiche: Corcaigh
Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1951
Teachta Dála

Meitheamh 2, 1954 - Nollaig 13, 1956
Dúiche: Corcaigh
Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1954
An tAire Oideachais agus Scileanna

Márta 20, 1957 - Meitheamh 23, 1959
Risteárd Ó Maolchatha - Pádraig Ó hIrighile
Teachta Dála

Márta 20, 1957 - Meán Fómhair 1, 1961
Dúiche: Corcaigh
Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1957
ionadaí do Thionól Parlaiminteach Chomhairle na hEorpa

Aibreán 28, 1958 - Meán Fómhair 14, 1959
An tAire Post, Fiontar agus Nuálaíochta

Meitheamh 23, 1959 - Aibreán 21, 1965
Seán F. Lemass - Pádraig Ó hIrighile
Teachta Dála

Deireadh Fómhair 11, 1961 - Márta 11, 1965
Dúiche: Corcaigh
Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1961
An tAire Airgeadais

Aibreán 21, 1965 - Samhain 10, 1966
James Ryan - Cathal Ó hEochaidh
Teachta Dála

Aibreán 21, 1965 - Bealtaine 21, 1969
Dúiche: Corcaigh
Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1965
Taoiseach

Samhain 10, 1966 - Márta 14, 1973
Seán F. Lemass - Liam Mac Cosgair
Ceannaire Fhianna Fáil

Samhain 10, 1966 - Nollaig 7, 1979
Seán F. Lemass - Cathal Ó hEochaidh
An tAire Oideachais agus Scileanna

Márta 10, 1968 - Márta 26, 1968
Donnchadha Ó Máille - Brian Pádraig Ó Luineacháin
Teachta Dála

Iúil 2, 1969 - Feabhra 5, 1973
Dúiche: Cathair Chorcaí Thuaidh–Thiar
Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1969
Ceannaire an Fhreasúra

Márta 14, 1973 - Iúil 5, 1977
Liam Mac Cosgair - Gearóid Mac Gearailt
Teachta Dála

Márta 14, 1973 - Bealtaine 25, 1977
Dúiche: Cathair Chorcaí Thuaidh–Thiar
Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1973
Taoiseach

Iúil 5, 1977 - Nollaig 11, 1979
Liam Mac Cosgair - Cathal Ó hEochaidh
Teachta Dála

Iúil 5, 1977 - Bealtaine 21, 1981
Dúiche: Cathair Chorcaí
Toghchán: Olltoghchán na hÉireann, 1977
Saol
Eolas breitheCorcaigh, 15 Lúnasa 1917
NáisiúntachtÉire
BásBaile Átha Cliath, 20 Deireadh Fómhair 1999
Áit adhlacthaSt. Finbarr's Cemetery (en) Aistrigh
Cúis bháis (galar ceirbreashoithíoch)
Muintir
Céile/CéilíMáirín Lynch (en) Aistrigh
Oideachas
Alma materColáiste na hOllscoile Corcaigh
Gairm
Gairmpolaiteoir, imreoir peile Gaelaí, iománaí agus abhcóide
Clár Taistil
Grúpaí Blianta I P
Cork county football team (en) Aistrigh-
Foireann Sinsir Iomána Chorcaí-
 
Cleamhnú
Páirtithe polaitíochtaFianna Fáil

SaolCuir in Eagar

Bhí an Loingseach ar thús cadhnaíochta na gcluichí Gaelacha; peileadóir agus iománaí mór le rá le foirne peile agus iomána Chorcaí a bhí ann, sula gcrom sé ar an bpolaitíocht. Bhí cúig cinn de chraobhacha na hÉireann buaite aige mar iománaí agus ceann amháin mar pheileadóir.

Spreagadh a shuim sa dlí agus é a bheith ina chléireach sa Chúirt Chuarda nuair a bhí sé óg. Rinne sé staidéar i gColáiste na hOllscoile Corcaigh agus in Óstaí an Rí. Glaodh chun an Bharra air sa bhliain 1945.

PolaitíochtCuir in Eagar

Chuaigh an Loingseach leis an bpolaitíocht go gairid ina dhiaidh sin.[1][2] Toghadh é do Dháil Éireann don chéad uair mar ionadaí Chorcaí sa bhliain 1948, agus atoghadh é ag gach olltoghchán go dtí lá a scoir sa bhliain 1981.

 
1972, nuair a d'oscail Ollscoil Luimnigh (NIHE)

Le linn a ghairme, bhí sé mar Aire Airgeadais (1965-966), Aire Tionscoil agus Tráchtála (1959-1965), Aire Oideachais (1957-1959), Aire Gaeltachta (1957) agus mar Rúnaí Parlaiminte.

Bhí an Loingseach ar an 3ú ceannaire ar Fhianna Fáil idir 1966 agus 1979. Ghlac sé áit Seán Lemass mar Thaoiseach sa bhliain 1966. Chuir an foréigean a bhris amach i dTuaisceart Éireann sa bhliain 1969 isteach go mór ar rialtas agus ar phobal na Sé Chontae Fichead. Bhris Ó Loingsigh beirt aire as a gcuid postanna mar nár thacaigh siad go hiomlán le polasaí an rialtais ar Thuaisceart Éireann, dar le Ó Loingsigh.[3]

Ghlac Seán Ó Loingsigh áit Seán Lemass mar Thaoiseach sa bhliain 1966. Chuir an foréigean a bhris amach i dTuaisceart Éireann sa bhliain 1969 isteach go mór ar rialtas agus ar phobal na Sé Chontae Fichead. Bhris Ó Loingsigh beirt aire, Charles Haughey agus Niall Blayney, as a gcuid postanna mar nár thacaigh siad go hiomlán le polasaí an rialtais ar Thuaisceart Éireann, dar le Ó Loingsigh.[4]

D’éirigh go hiontach le Fianna Fáil in olltoghchán 1977 agus bhí Seán Ó Loingsigh ar ais mar Thaoiseach arís. Ach d’éirigh sé as dhá bhliain ina dhiaidh sin agus tháinig Cathal Ó hEochaidh isteach ina áit. Ba é Ó Loingsigh ceannasaí deireanach Fhianna Fáil chun tromlach foriomlán a fháil sa Dáil.

Saol pearsantaCuir in Eagar

 
saintréith an Loingseach

Bhí píopa i mbéal an Loingsigh go minic, mar ghobán b'fhéidir, san fhaisean an tráth úd. Bhuail stróc é i 1993[5], in aois 76 dó agus.d'éag sé ar an 20 Deireadh Fómhair 1999.

TagairtíCuir in Eagar

  1. "Jack Lynch: A Biography | Reviews in History". reviews.history.ac.uk. Dáta rochtana: 2020-10-20.
  2. "Dictionary of Irish Biography - Cambridge University Press". dib.cambridge.org. Dáta rochtana: 2020-10-20.
  3. COGG. "Ó Chlochaois go Spásrás". Dáta rochtana: 2020.
  4. Derek Owens. "History of Irish Taoisigh" (en). www.derekpowens.com. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2021-05-13. Dáta rochtana: 2020-10-20.
  5. "Ireland mourns as ex-PM Jack Lynch dies at 82" (en). the Guardian (1999-10-21). Dáta rochtana: 2020-10-20.



Foireann Iománaíochta na Mílaoise (2000)
 

1 Antóin Ó Roideacháin | 2 Seán Ó Dúghaill | 3 Nioclás Ó Domhnaill | 4 Roibeard Mac Riocaird | 5 Pádraig Ó Faoláin | 6 Seán Ó Céin | 7 Brian Ó Faoileacháin | 8 Seán Ó Loingsigh | 9 Lory Ó Meachair | 10 Criostóir Ó Rinn | 11 Mícheál Mac Aodha | 12 Séamas Langtún | 13 Éadbhard Ó Cathaoir | 14 Réamann Ó Coimín | 15 Séamas Ó Dúghaill |