William Gladstone

An Ró-Onórach
William Gladstone
	;
Ainm sa teanga dhúchais	(en) William Ewart Gladstone
Beathaisnéis
Breith	29 Nollaig 1809; Learpholl, England
Bás	19 Bealtaine 1898 ; 88 bliana d'aois; Hawarden Castle, Wales (en)
Áit adhlactha	Abtheach Westminster
Tiarna shéala stáit
	20 Lúnasa 1892 – 10 Márta 1894 ; ← George Cadogan, 5th Earl Cadogan (en) – Edward Marjoribanks, 2nd Baron Tweedmouth (en) →
Príomh-Aire na Ríochta Aontaithe
	15 Lúnasa 1892 – 2 Márta 1894 ; ← Robert Gascoyne-Cecil – Archibald Primrose →
Tiarna shéala stáit
	15 Lúnasa 1892 – 2 Márta 1894 ; ← George Cadogan, 5th Earl Cadogan (en) – Edward Marjoribanks, 2nd Baron Tweedmouth (en) →
Ceannaire Theach na dTeachtaí
	15 Lúnasa 1892 – 2 Márta 1894 ; ← Arthur Balfour – William Vernon Harcourt (en) →
Ball den 25ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe
	4 Iúil 1892 – 8 Iúil 1895 (díscaoileadh na parlaiminte) ; Téarma parlaiminte: 25ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe ; Toghcheantar: Midlothian (en) ; Toghadh i: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 1892
Ceannaire an Fhreasúra
	20 Iúil 1886 – 11 Lúnasa 1892
Ball den 24ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe
	2 Iúil 1886 – 9 Lúnasa 1886 (returned for another seat and chose to sit there (en) ) ; Téarma parlaiminte: 24ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe ; Toghcheantar: Leith Burghs (en) ; Toghadh i: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 1886
Ball den 24ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe
	1 Iúil 1886 – 28 Meitheamh 1892 (díscaoileadh na parlaiminte) ; Téarma parlaiminte: 24ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe ; Toghcheantar: Midlothian (en) ; Toghadh i: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 1886
Tiarna shéala stáit
	17 Feabhra 1886 – 20 Iúil 1886 ; ← Dudley Ryder – George Cadogan, 5th Earl Cadogan (en) →
Ceannaire Theach na dTeachtaí
	1 Feabhra 1886 – 2 Iúil 1886 ; ← Michael Hicks Beach, 1st Earl St Aldwyn (en) – Randolph Churchill →
Príomh-Aire na Ríochta Aontaithe
	1 Feabhra 1886 – 20 Iúil 1886 ; ← Robert Gascoyne-Cecil – Robert Gascoyne-Cecil →
Ball den 23ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe
	24 Samhain 1885 – 26 Meitheamh 1886 (díscaoileadh na parlaiminte) ; Téarma parlaiminte: 23ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe ; Toghcheantar: Midlothian (en) ; Toghadh i: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 1885
Seansailéir an Státchiste
	28 Aibreán 1880 – 16 Nollaig 1882 ; ← Stafford Northcote, 1st Earl of Iddesleigh (en) – Hugh Childers (en) →
Ceannaire Theach na dTeachtaí
	23 Aibreán 1880 – 9 Meitheamh 1885 ; ← Stafford Northcote, 1st Earl of Iddesleigh (en) – Michael Hicks Beach, 1st Earl St Aldwyn (en) →
Príomh-Aire na Ríochta Aontaithe
	23 Aibreán 1880 – 9 Meitheamh 1885 ; ← Benjamin Disraeli, an Chéad Iarla Beaconsfield – Robert Gascoyne-Cecil →
Ball den 22ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe
	31 Márta 1880 – 3 Bealtaine 1880 (returned for another seat and chose to sit there (en) ) ; Téarma parlaiminte: 22ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe ; Toghcheantar: Leeds (en) ; Toghadh i: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 1880
Ball den 22ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe
	31 Márta 1880 – 18 Samhain 1885 (díscaoileadh na parlaiminte) ; Téarma parlaiminte: 22ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe ; Toghcheantar: Midlothian (en) ; Toghadh i: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 1880
Ball den 21ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe
	31 Eanáir 1874 – 24 Márta 1880 (díscaoileadh na parlaiminte) ; Téarma parlaiminte: 21ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe ; Toghcheantar: Greenwich (en) ; Toghadh i: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 1874
Ceannaire Theach na dTeachtaí
	3 Nollaig 1868 – 17 Feabhra 1874 ; ← Benjamin Disraeli, an Chéad Iarla Beaconsfield – Benjamin Disraeli, an Chéad Iarla Beaconsfield →
Príomh-Aire na Ríochta Aontaithe
	3 Nollaig 1868 – 17 Feabhra 1874 ; ← Benjamin Disraeli, an Chéad Iarla Beaconsfield – Benjamin Disraeli, an Chéad Iarla Beaconsfield →
Ball den 20ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe
	17 Samhain 1868 – 26 Eanáir 1874 (díscaoileadh na parlaiminte) ; Téarma parlaiminte: 20ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe ; Toghcheantar: Greenwich (en) ; Toghadh i: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 1868
18 Uachtarán ar an gCumann Staidrimh Ríoga
	1867 – 1869 ; ← Richard Monckton Milnes, 1st Baron Houghton (en) – William Newmarch (en) →
Ceannaire Theach na dTeachtaí
	Deireadh Fómhair 1865 – 26 Meitheamh 1866 ; ← Henry John Temple – Benjamin Disraeli, an Chéad Iarla Beaconsfield →
Ball de 19ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe
	11 Iúil 1865 – 11 Samhain 1868 (díscaoileadh na parlaiminte) ; Téarma parlaiminte: 19ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe ; Toghcheantar: South Lancashire (en) ; Toghadh i: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 1865
Ball de 18ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe
	28 Aibreán 1859 – 6 Iúil 1865 (díscaoileadh na parlaiminte) ; Téarma parlaiminte: 18ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe ; Toghcheantar: Ollscoil Oxford ; Toghadh i: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 1859
Lord High Commissioner of the Ionian Islands (en)
	25 Eanáir 1859 – 17 Feabhra 1859 ; ← John Young, 1st Baron Lisgar (en) – Henry Knight Storks (en) →
Ball de 17ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe
	27 Márta 1857 – 23 Aibreán 1859 (díscaoileadh na parlaiminte) ; Téarma parlaiminte: 17ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe ; Toghcheantar: Ollscoil Oxford ; Toghadh i: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 1857
Ball de 16ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe
	7 Iúil 1852 – 21 Márta 1857 (díscaoileadh na parlaiminte) ; Téarma parlaiminte: 16ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe ; Toghcheantar: Ollscoil Oxford ; Toghadh i: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 1852
Ball den 15ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe
	29 Iúil 1847 – 1 Iúil 1852 (díscaoileadh na parlaiminte) ; Téarma parlaiminte: 15ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe ; Toghcheantar: Ollscoil Oxford ; Toghadh i: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 1847
Uachtarán an Bhoird Trádála
	15 Bealtaine 1843 – 5 Feabhra 1845 ; ← Frederick John Robinson – James Broun-Ramsay, 1st Marquess of Dalhousie (en) →
Ball den 14ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe
	29 Meitheamh 1841 – 23 Nollaig 1845 (official appointment (en) ) ; Téarma parlaiminte: 14ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe ; Toghcheantar: Newark (en) ; Toghadh i: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 1841
Ball den 13ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe
	24 Iúil 1837 – 23 Meitheamh 1841 (díscaoileadh na parlaiminte) ; Téarma parlaiminte: 13ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe ; Toghcheantar: Newark (en) ; Toghadh i: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 1837
Ball den 12ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe
	6 Eanáir 1835 – 17 Iúil 1837 (díscaoileadh na parlaiminte) ; Téarma parlaiminte: 12ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe ; Toghcheantar: Newark (en) ; Toghadh i: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 1835
Ball den 11ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe
	10 Nollaig 1832 – 29 Nollaig 1834 (díscaoileadh na parlaiminte) ; Téarma parlaiminte: 11ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe ; Toghcheantar: Newark (en) ; Toghadh i: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 1832
Rúnaí Stáit Cogaidh agus Coilíneachtaí
	; ← Edward Smith-Stanley – Henry Grey, 3ú hIarla Grey →
Ball de Chomhairle Dhlíthiúil na Ríochta Aontaithe
Vice-President of the Board of Trade (en)
Faisnéis phearsanta
Reiligiún	Anglacánachas
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Coláiste Eton (1821–1827); Coláiste Theampall Chríost, Oxford
Gníomhaíocht
Réimse oibre	Polaitíocht
Suíomh oibre	Londain
Gairm	polaiteoir, staitisteoir, taidhleoir, scríbhneoir
Fostóir	Ollscoil Dhún Éideann
Ball de pháirtí polaitíochta	An Páirtí Liobrálach (1859–); An Páirtí Coimeádach (1834–1846); Páirtí na dTóraithe (1828–1834)
Ball de	Acadamh Eolaíochtaí agus Ealaíon na Seirbia (ball oinigh) (1892–1898); Cumann Léinn na Seirbia (ball oinigh) (1880–1892); Hellenic Philological Society of Constantinople (en) (ball oinigh) (1862–); An Cumann Ríoga ; American Antiquarian Society (en) ; Accademia dei Lincei ; Acadamh Ealaíona agus Eolaíochtaí Mheiriceá ; Historic Society of Lancashire and Cheshire (en) ; Acadamh Eolaíochtaí na hUngáire ; Accademia della Crusca
Teangacha a labhraíonn nó a scríobhann sé/sí	An Béarla
Saothar
Suíomh a chartlainne	Leabharlann Náisiúnta na Breataine Bige ;
Teaghlach
Céile	Catherine Gladstone (1839–luach anaithnid)
Páiste	William Henry Gladstone, Helen Gladstone, Agnes Gladstone, Stephen Edward Gladstone, Herbert Gladstone, 1ú Bhíocunta Gladstone, Mary Gladstone, Henry Gladstone, Céad Bharún Gladstone Hawarden, Catherine Jessy Gladstone
Athair	John Gladstone agus Anne MacKenzie Robertson
Siblín	John Gladstone
	Dámhachtain a fuarthas (1881) Comhalta den Chumann Ríoga ;
	Síniú
	Veu de William Gladstone (an Béarla)

Polaiteoir Briotanach ab ea William Ewart Gladstone, (29 Nollaig, 1809 – 19 Bealtaine, 1898).

Thosaigh sé leis an bPáirtí Coimeádach, ach chuaigh sé isteach sa Pháirtí Liobrálach sa bhliain1859.

ClúCuir in Eagar

Ba chuid de na príomh-airí is láidre riamh é Gladstone. Bhí tionchar mór aige ar pholaiteoirí níos déanaí freisin, mar shampla Winston Churchill.

Portráid Gladstone (1874) le Franz von Lenbach

Ba é Benjamin Disraeli a phríomh-namhaid i bpolaitíocht ag an am.

Thug Charles Stewart Parnell agus an Páirtí Parlaiminteach na hÉireann tacaíocht do Gladstone agus dá pháirtí Liobrálach ar feadh tamaill. Ach sa bhliain 1885, tháinig an scannal "Maamtrasna" chun solais^[1]; dhiúltaigh Rialtas na Breataine fiosrúchán poiblí a ghairm, rud a chur dlús le turnamh Rialtas Liobrálach Gladstone, nuair a thacaigh Parnell agus na feisirí Éireannacha leis na Caomhaigh. Tugtar an ‘Maamtrasna Alliance’ ar an chomhghuaillíocht neamhghnách seo.

1891

Bhí Gladstone i gcumhacht arís sa bhliain 1886, Ritheadh An Chéad Bhille um Rialtas Dúchais na hÉireann ar 8 Aibreán 1886., Ach ní bhfuair sé faomhadh Theach na dTeachtaí.

BásCuir in Eagar

Thug sé saol fada leis agus an tseanaois a mharaigh é ar 19 Bealtaine, 1898. Tugadh sochraid mhór bhreá dó, a thaisteal chuig Mainistir Westminister ar an Underground (District Line).^[2]

8 Aibreán 1886: Gladstone i mbun, ach dhiúltaigh Teach na dTeachtaí an chéad Bhille um Rialtas Dúchais na hÉireann

TagairtíCuir in Eagar

↑ "Ceacht Staire ar Chearta Teanga: Dúnmharuithe Mhám Trasna" (ga). Beo!. Dáta rochtana: 2019-05-19.
↑ machorne (2013-01-26). "Gladstone’s Final Railway Journey" (en). machorne. Dáta rochtana: 2019-05-19.

[1] "Ceacht Staire ar Chearta Teanga: Dúnmharuithe Mhám Trasna" (ga). Beo!. Dáta rochtana: 2019-05-19.

[2] rne (2013-01-26). "Gladstone’s Final Railway Journey" (en). machorne. Dáta rochtana: 2019-05-19.

[1]

[2]