Pisa

Cathair san Iodáil is ea Pisa. Tá sí suite ar bhruach abhainn Arno, agus is í príomhchathair Chúige Pisa í, i réigiún na Tuscáine. Tá cáil dhomhanda ar an túr claonta atá inti. Tá daonra de 90,000 duine inti.

Pisa
Pisa (it)
Suíomh
43.72°N 10.4°E / 43.72; 10.4
Stát ceannasach An Iodáil Region of Italy An Tuscáin Cúige san Iodáil Province of Pisa (en)
Príomhchathair de	Province of Pisa (en) Republic of Pisa (en) (10 haois–1406)
Daonra
Iomlán	90,118 (2018)
Teanga, nó leagan teanga	An Iodáilis
Tíreolaíocht
Achar dromchla	185.18 km²
Suite i nó in aice le limistéar uisce	Arno (en)
Airde	4 m
Ar theorainn le	Collesalvetti (en) Livorno Cascina (en) San Giuliano Terme (en)
Sonraí stairiúla
Éarlamh	Rainerius (en) agus Bona of Pisa (en)
Eagraíocht pholaitiúil
• Ceannaire an rialtais	Marco Filippeschi (Aibreán 29, 2008)
Aitheantóir tuairisciúil
Cód poist	56100 agus 56121–56128
Lonnaithe i gcrios ama	UTC+01:00 UTC+02:00
Glaochód	050
Eile
Láithreán gréasáin	comune.pisa.it

Ní fios cathain ar bunaíodh an chathair, ach tá fianaise ann go raibh na Pealascaigh, na Gréagaigh, na hEatruscaigh agus na Liogúirigh sa cheantar. Léiríonn fianaise na seandálaíochta go raibh trádáil á dhéanamh leis an Ghréig sa 5ú haois RC. Rinne na Rómhánaigh cóilíneacht de Phisa sa bliain 180 RC. Bhí easpag lonnaithe inti ó 313 AD ar aghaidh.

Cathair chumhachtach mhuirí ba ea Pisa le linn na meánaoiseanna agus chuir sí longa ar fáil don phápa Gréagóir I chun cogadh a chur ar Biosantiam, agus bhí sí páirteach i gcogaí éagsúla eile mar stát neamhspleách nó mar chuid d'impireachtaí éagsúla. Mhair glór-réim na cathrach go dtí an 13ú haois nuair a chloígh cabhlach Genoa í ar an 6 Lúnasa 1284. Mar gheall ar an cuan a bheith ag dul i léigle sioltadh tháinig meath ar thrádáil agus ar chumhacht mhíleata Phisa ach tháinig sí chun cinn mar ionad léinn le bunú na hollscoile sa bhliain 1343.

Ba i bPisa a rugadh Galileo Galilei duine d'eolaithe móra an domhain. Rinneadh tionsclaíocht éadrom a fhorbairt sa bhfichiú haois ach scriosadh cuid mhaith den chathar sa Dara Cogadh Domhanda.

Tá an-cháil ar ailtireacht Phisa, go háirithe ar an túr claonta sa Piazza de Miracoli (Túr Claonta Pisa).