User contributions
9 Samhain 2013
Fritz Zwicky
Leathanach cruthaithe le 'Réaltfhisicí a rugadh i Varna na Bulgáire do thuismitheoirí Eilvéiseacha ab ea '''Fritz Zwicky''' (1898-1974). Rinne sé taighde fairsi...'
Konrad Zuse
Leathanach cruthaithe le 'Innealtóir le comhlacht aerárthach Henschel, a rugadh i mBeirlín ab ea '''Konrad Zuse''' (1910-1995). Thosaigh sé ag tógáil meaisíní r...'
Zúmáil
Leathanach cruthaithe le 'Iarmhairt radharcach, le hionstraimí optúla, i scannáin is físeáin, lenar féidir an íomhá a fhormhéadú nó a laghdú mar a bheadh sí ag teach...'
Richard Adolf Zsigmondy
Leathanach cruthaithe le 'Ceimicí a saolaíodh sa Vín, ceannródaí na ceimice collóidí ab ea '''Richard Adolf Zsigmondy''' (1865-1929). D'fhionn sé an t-ultraimicrea...'
Émile Zola
Leathanach cruthaithe le 'Úrscéalaí Francach a bhí ina mhínitheoir ar an nádúrachas ab ea '''Émile Zola''' (1840-1902). Scríobh sé úrscéalta eolaíochta ina ra...'
Konstantin Eduardovitch Ziolkofsky
Leathanach cruthaithe le 'Innealtóir a rugadh in Ijevsk na Rúise ab ea '''Konstantin Eduardovitch Ziolkofsky''' (1857-1935). Thóg sé an chéad tollán gaoithe sa Rúis i...'
Hans Zinsser
Leathanach cruthaithe le 'Baictéareolaí Meiriceánach, eolaí ar thífeas ab ea '''Hans Zinsser''' (1878-1940). Údar ''Rats, Lice and History'' (Fran...'
Rolf Zinkernagel
Leathanach cruthaithe le 'Imdhíoneolaí a rugadh i mBasel na hEilvéise is ea '''Rolf Martin Zinkernagel''' (1944-). Fuair sé amach i 1974 conas a aithníonn an córa...'
Fráma Zimmer
Leathanach cruthaithe le 'Fráma miotail féinseasta le dhá chos ar an dá thaobh, ceangailte le barraí i dtosach. Déanta ag comhlacht ortaipéideach Zimmer sna Stáit Aontaithe Mheiriceá|...'
Karl Ziegler
Leathanach cruthaithe le 'Ceimicí orgánach a saolaíodh i Helsa na Gearmáine ab ea '''Karl Ziegler''' (1898-1973). Páirteach le Natta i Duais Nobel...'
Zhang Heng
Leathanach cruthaithe le 'Eolaí Síneach a chéadcheap an seismeagraf i 132 ab ea '''Zhang Heng''' (78-139). Rinne sé luach π amach, thóg sféar neamhaí le bun spéire is fáinní f...'
Ahmed Zewail
Leathanach cruthaithe le 'Ceimicí is fisicí a rugadh san Éigipt, a d'oibrigh sna Stáit Aontaithe is ea '''Ahmed Hassan Zewail''' ([[1946]...'
Frits Zernike
Leathanach cruthaithe le 'Fisicí Ollannach (1888-1966) a bhuaigh Duais Nobel sa bhfisic i 1953 as an micreascóp paschodarsnachta a fhorbairt, c...'
Ferdinand von Zeppelin
Leathanach cruthaithe le 'Oifigeach in arm na Gearmáine a rugadh i gKonstanz ab ea '''Graf von Zeppelin, Ferdinand Adolf August Heinrich''' (1838-1917). Thóg sé an c...'
Dé-óid Zener
Leathanach cruthaithe le 'Comhchumar leathsheoltóra a mhéadaíonn an sruth cúl-laofa (cliseadh) go mór nuair a shroicheann an voltas cúl-laofa luach ar leith níos lú ná 6 V. Ainmnithe as...'
Carl Zeiss
Leathanach cruthaithe le 'Radharcmheastóir a saolaíodh i Weimar na Gearmáine ab ea '''Carl Zeiss''' (1816-1888). Déantóir ionstraimí optúla (lionsaí, micreascó...'
Iarmhairt Zeeman
Leathanach cruthaithe le 'Scoilteadh speictreamlínte adaimh atá ag astú solais i réimse maighnéadach. D'fhionn an fisicí Ollannach Pieter Zeeman (1865-1943)...'
Z-cháithnín
Leathanach cruthaithe le 'Cáithnín fonúicléach a iompraíonn an fórsa núicleach lag idir cáithníní cóngaracha. Neodrach ó thaobh luchta, guairne 1. Tá páirt ag an bhfórsa lag s...'
Zang
Leathanach cruthaithe le 'Téarma i míochaine thraidisiúnta na Síne ar na horgáin sholadacha — duán, scamhóg, ae, croí, liathán —atá faoi stiúir an yin. Ní...'
Lazarus Ludwig Zamenhoff
Leathanach cruthaithe le 'Dochtúir is súil-lia ó Białystok na Polainne a chum Esperanto ab ea '''Lazarus Ludwig Zamenhoff''' (1859-1917). Ag iarraidh caoinfhu...'
Basil Zaharoff
Leathanach cruthaithe le 'Airgeadaí idirnáisiúnta is déantóir lón cogaidh a saolaíodh sa Tuirc ab ea '''Basil Zaharoff''' (1850-1936). Thugtaí ‘fear mistéire An Eoraip|na hE...'
Hideki Yukawa
Leathanach cruthaithe le 'Fisicí Seapánach ab ea '''Hideki Yukawa''' (1907-1981). Bhuaigh sé Duais Nobel sa bhfisic i 1949 as an méasón, an cáith...'
Thomas Young
Leathanach cruthaithe le 'Fisicí is lia a rugadh i Milverton Shasana ab ea '''Thomas Young''' (1773-1829). Rinne sé taighde ar radharc na súl agus optaic....'
Modal Young
Leathanach cruthaithe le 'Claonadh an ghraif nuair a tharraingítear graf den strus inteannta i bpascail (Pa), i gcoinne na straidhne inteannta (fadú, roinnte ar an mbunfhad) ina chodáin, i gc...'
John Young
Leathanach cruthaithe le 'Spásaire a saolaíodh i San Francisco is ea '''John Young''' (1930-). D'eitil sé sa spás 6 uair, dhá uair ar chlár Gemini, dhá uair ar chlár Ap...'
Arthur Young
Leathanach cruthaithe le 'Scríbhneoir ar an bhfeirmeoireacht a rugadh i Londain ach a chaith cuid mhaith dá shaol i mBradfield Shasana ab ea '''Arthur Young''' (1741-1...'
Páirc Náisiúnta Yosemite
Leathanach cruthaithe le 'I lár California i sléibhte an Sierra Nevada. Istigh inti tá Gleann álainn Yosemite, timpeallaithe ag aillte is sléibhte, locha, aibhneacha is crainn fhathacha...'
Yin agus yang
Leathanach cruthaithe le 'Coincheap Síneach gur feidir gach rud a mhíniú i dtéarmaí an dá phrionsabal chomhlántacha fhreasúracha. Léiríonn an yang parthas is fórsa dearfach fireann at...'
Yeti
Leathanach cruthaithe le 'Ainmhí a deirtear a bheith cosúil le hápa, agus cónaí air gar do líne an tsneachta i ngleannta go hard sna Himiléithe. De réir na scéalta,...'
Réadlann Yerkes
Leathanach cruthaithe le 'I mBá Williams i Wisconsin. Is le hOllscoil Chicago í, ainmnithe as an mbronntóir Charles Tyson Yerkes (1837-1905). An príomhtheileasc...'
Chuck Yeager
Leathanach cruthaithe le 'Píolóta a rugadh i Myra, Virginia Thiar is ea '''Charles Elwood (Chuck) Yeager''' (1923-). An chéad phíolóta a bhris bac na fuaime, is é sin a d'eitil...'
Y-chrómasóm
Leathanach cruthaithe le 'An dara gnéaschrómasóm i ndaoine agus mórchuid na mamach, i láthair i bhfireannaigh amháin. Tarlaíonn siad ina bpéire le X-chromasóm (XY) ansin, agus c...'
Chen-Ning Yang
Leathanach cruthaithe le 'Fisicí Meiriceánach a saolaíodh i Hofei na Síne is ea '''Chen Ning Yang''' (1922-). Roinn sé Duais Nobel sa bhfis...'
Rosalyn Sussman Yalow
Leathanach cruthaithe le 'Fisicí míochaine a rugadh i Nua-Eabhrac is ea '''Rosalyn Sussman Yalow''' (1921-). Sna 1950idí shaothraigh sí teicníocht na raidimdhíonm...'
Elihu Yale
Leathanach cruthaithe le 'Ceannaí Sasanach a rugadh i mBostún ab ea '''Elihu Yale''' (1649-1721). Chruinnigh sé a stór trí thrádáil san oirthear. Ainmníodh O...'
Magdi Habib Yacoub
Leathanach cruthaithe le 'Máinlia cairdiatóracsach a rugadh i gCaireo is ea '''Magdi Habib Yacoub''' (1935-). D'oibrigh sé sa Bhreatain. Duine de na ceannródaithe in...'
Xiléin
Leathanach cruthaithe le 'Leacht olúil gan dath, meascán de 3 bheinséin isiméireach a fhaightear i dtarra guail. Úsáidtear go minic mar Tuaslagóir|thuaslag...'
Xiléim
Leathanach cruthaithe le 'Fíochán planda ina bhfuil cealla seoltóra is snáithíní tacaíochta chun uisce is mianraí a iompar aníos ó na fréamhacha chuig gach cuid eil...'
Xileafón
Leathanach cruthaithe le 'Cnaguirlis ceoil ina bhfuil barraí céimnithe adhmaid nó miotail a bhuaileann an seinnteoir le tuairgnín beag. In úsáid ón 14ú céad. Ina fhoirm n...'
X-ghathanna
Leathanach cruthaithe le 'Radaíocht sa speictream leictreamaighnéadach le ghearrthonnfhaid atá dofheicthe. D'fhionn Röntgen i 1895 iad. Cruthaítear iad i bhfeadán folúsaithe i...'
Xéararadagrafaíocht
Leathanach cruthaithe le 'Modh íomháithe sa mhíochaine, go mór mór chun ailse chíche a bhrath. Cruthaítear an bhuníomhá le X-ghathanna agus stóráiltear í sa ...'
X-chrómasóm
Leathanach cruthaithe le 'An gnéaschrómasóm i ndaoine agus mórchuid na mamach. Cinneann sé baineannacht nuair a tharlaíonn dís (XX) sa núicléas (X amháin ...'
James Wyatt
Leathanach cruthaithe le 'Ailtire a rugadh i mBurton Constable Shasana ab ea '''James Wyatt''' (1746-1813). Bhain sé cáil amach as a dhearadh nua-chlasaiceac...'
Kurt Wüthrich
Leathanach cruthaithe le 'Ceimicí a rugadh in Aarberg na hEilvéise, a d'oibrigh ansin is sna Stáit Aontaithe is ea '''Kurt Wüthrich...'
Wilhelm Max Wundt
Leathanach cruthaithe le 'Fiseolaí is síceolaí turgnamhach a rugadh i Neckarau na Gearmáine ab ea '''Wilhelm Max Wundt''' (1832-1920). Scríobh s...'
Chien-Shiung Wu
Leathanach cruthaithe le 'Fisicí a rugadh i Shang-hai ab ea '''Chien-Shiung Wu''' (1912-1997). Bhain a taighde, a rinne sí sna Stáit Aontaithe Mheiriceá|Stáit Ao...'
Sewall Wright
Leathanach cruthaithe le 'Géineolaí is staitisteoir a rugadh i Melrose, Massachusetts ab ea '''Sewall Wright''' (1889-1988). Bhraith sé athruithe randamacha i minicíochtaí géin...'
Christopher Wren
Leathanach cruthaithe le 'Ailtire is matamaiticeoir a rugadh in East Knoyle Shasana ab ea '''Christopher Wren''' (1632-1723). Bhí maorgacht is grástúlac...'
Ferdinand Petrovich von Wrangel
Leathanach cruthaithe le 'Taiscéalaí a rugadh i bPskov na Rúise ab ea '''Ferdinand Petrovich von Wrangel''' (1794-1870). Thaistil sé i bhfarraigí an Artaigh is ar feadh...'
Robert Burns Woodward
Leathanach cruthaithe le 'Ceimicí orgánach Meiriceánach a saolaíodh i mBostún ab ea '''Robert Burns Woodward''' (1917-1979). Rinne...'