Stát na Palaistíne
Is stát de jure[1] sa Mheán-Oirthear é an Phalaistín (Araibis: دولة فلسطين Dawlat Filasṭīn) [2]. Dhearbhaigh Eagraíocht Shaoirse na Palaistíne a neamhspleáchas ar an 15 Samhain 1988 i gCathair na hAilgéire.[3][4]
 Stát na Palaistíne | |||||
|---|---|---|---|---|---|
دولة فلسطين (ar)  | |||||
|
|||||
| Cathair | |||||
| Aintiún | Fida'i | ||||
| Suíomh | |||||
,_administrative_divisions_-_de_-_colored.svg) | |||||
| |||||
| Príomhchathair | Iarúsailéim agus Ramallah | ||||
| Daonra | |||||
| Iomlán | 5,227,193 (2021) | ||||
| • Dlús | 868.3 hab./km² | ||||
| Teanga oifigiúil | An Araibis | ||||
| Tíreolaíocht | |||||
| Cuid de | An Meánoirthear Iarthar na hÁise | ||||
| Achar dromchla | 6,020 km² | ||||
| Ar theorainn le | |||||
| Sonraí stairiúla | |||||
| Leanann sé/sí | Údarás Náisiúnta na Palaistíne | ||||
| Bunaitheoir(í) | Eagraíocht Shaoirse na Palaistíne | ||||
| Cruthú | 15 Samhain 1988: (Palestinian Declaration of Independence (en)  ) | ||||
| Eagraíocht pholaitiúil | |||||
| Comhlacht feidhmiúcháin | Údarás Náisiúnta na Palaistíne | ||||
| Comhlacht reachtach | Palestinian Legislative Council (en) | ||||
| • President of the State of Palestine (en) | Mahmoud Abbas (en) | ||||
| • Prime Minister of the State of Palestine (en) | Mohammad Shtayyeh (en) (2019–) | ||||
| Údarás breithiúnach is airde | Palestinian Supreme Judicial Council (en) | ||||
| Eacnamaíocht | |||||
| OTI ainmniúil | 18,109,000,000 $ (2021) | ||||
| Airgeadra | Jordanian dinar (en) | ||||
| Aitheantóir tuairisciúil | |||||
| Lonnaithe i gcrios ama | |||||
| Fearann Idirlín barrleibhéil | .ps | ||||
| Glaochód | +970 | ||||
| Cód tíre | PS | ||||
.svg)
.svg)
Stair Cuir in Eagar
Cúlra Cuir in Eagar
'Cosantóireacht' ab ea an Phalaistín, faoi smacht na Breataine ón 1920 ar aghaidh. Ach ar 2 Samhain 1917 fógraíodh an "Balfour Declaration": Tugadh ''Sainordú na Breataine sa Phalaistín'[5] ar an tír san am sin.
Bhí claonadh ann i bhfabhar na nGiúdach. D'fhógair Rúnaí Gnóthaí Eachtracha na Breataine, Arthur Balfour, go mbunófaí stát Giúdach sa Phalaistín fiú.
Sna blianta 1945-1947, tháinig méadú ar inimirce na nGiúdach go dtí an Phalaistín, agus bhí go leor conspóide faoin inimirce sin. Bhí feachtas sceimhlitheoireachta, nó treallchogaíocht, ar siúl sna 1940idí. Bhí na Giúdaigh ag iarraidh críochdheighilt a chur i bhfeidhm agus stát Giúdach a bhunú.
I dtús 1947, d'fhógair Ernest Bevin (Aire Gnóthaí Eachtracha na Breataine) go mbeadh an Ríocht Aontaithe tarraing amach na trúpaí Briotanacha sa Phalaistín.[6] I mí Feabhra 1947, sheol Bevin an fhadhb (críochdheighilt na Palaistíne) chun na Náisiúin Aontaithe.
Náisiún Aontaithe Cuir in Eagar
Ar an 29 Samhain 1947, ghlac na Náisiún Aontaithe le Rún 181(II) maidir le críochdheighilt na Palaistíne. Ach níor ghlac na hArabaigh sa Phalaistín agus sa Mheán-Oirthear le réiteach na Náisiún Aontaithe. Bhris cogadh cathartha amach go gairid ina dhiaidh.
Ar an 14 Bealtaine 1948, tháinig deireadh le húdarás na Breataine an Phalaistín a rialú agus tháinig Stát Iosrael ar an saol. Thosaigh an Cogadh Arab-Iosraelach (1948) an lá dár gcionn.[7][8]
Tíreolaíocht Cuir in Eagar
Is tír sa Leibheaint í an Phalaistín.
Féach freisin Cuir in Eagar
Tagairtí Cuir in Eagar
- ↑ "De jure" (as en) (2022-09-02). Wikipedia.
- ↑ Charbonneau, Louis (29 November 2012). "Palestinians win implicit U.N. recognition of sovereign state". Reuters. Thomson Reuters. Archived from the original on 5 June 2014. Retrieved 17 Eanáir 2015.
- ↑ "Palestinian Authority applies for full UN membership". United Nations Radio. 23 September 2011. Retrieved 8 June 2014.
- ↑ United Nations (2012). "[https://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/67/L.28 Reaffirms the right of the Palestinian people to self-determination and to independence in their State of Palestine on the Palestinian territory occupied since 1967]". www.un.org. Dáta rochtana: 2020-08-07.
- ↑ "Mandate for Palestine" (as en) (2021-10-24). Wikipedia.
- ↑ Ardtesitméireacht - Gnáthléibheal - Stair (2006). "Cúlú na hEorpa ó impireachtaí agus an toradh, 1945-1990". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2001-05-21. Dáta rochtana: 2020.
- ↑ "1947–1949 Palestine war" (as en) (2021-11-13). Wikipedia.
- ↑ "1948 Arab–Israeli War" (as en) (2020-11-28). Wikipedia.