I Miotaseolaíocht na nGael, Ard Rí ar Éireann ba ea Tiarnmhas (Sean-Ghaeilge Tigernmas[1]) mac Follaigh, mac Ethriel, de shliocht Éiremhóin.

Teimpléad:WD Bosca Sonraí CarachtarTigernmas
Cineáldia de chuid na gCeilteach
carachtar i miotaseolaíocht na nGael Cuir in eagar ar Wikidata
Dáta
Inscnefireann Cuir in eagar ar Wikidata
Slí bheatha Cuir in eagar ar Wikidata

De réir Leabhar Gabhála na hÉireann, tháinig sé i réim nuair a dhíbrigh sé a réamhtheachtaí Conmhaol i gCath Aonach Mhacha. Laistigh d'aon bhliain dá theacht i gcoróin, bhuaigh sé seacht gcath is fiche in éadan sliochtach Eber Finn, ag cloí nach mór an sliocht go léir.

Deirtear gur bruithníodh ór don chéad uair riamh i rith a réimis, ag an ngabha, Iuchadán. Ba é Tiarnmhas an chéad rí a thug coirn dá lucht coimhdeachta. Ba é an chéad a chaith éadaí daite le corcra, gorm agus uaine, agus cóirithe le dealga, frainsí agus seoda. Agus é ina rí, tharla deich dtomhaidhm, seacht loch agus trí abha.

Bhí Tigearnmhas i gcoróin ar feadh 70 bliain (nó 100 bliain de réir an Leabar Fidhnacha[2], lch. 23). Fuair seisean agus trí cheathrú d'fhir na hÉireann bás ar Mhaigh Sléacht[3] agus Crom Cruach á adhradh acu, dia gránna a mhaolaíodh le híobairt daonna.[4][5] De réir Annála na gCeithre Máistrí, bhí idir-riocht in Éirinn ar feadh seacht mbliana tar éis a bháis, sular thóg Eochaid Étgudach an ríogacht.[6]

  1. tigernmas ar eDIL; tiarnúil
  2. Fíonach, Contae Liatroim, ar logainm.ie
  3. Maigh Sléacht ar logainm.ie
  4. 4.0 4.1 R. A. Stewart Macalister (eag. & aistr.), Lebor Gabála Érenn: The Book of the Taking of Ireland Part V, Irish Texts Society, 1956, ll. 198-209
  5. Edward Gwynn (eag. & aistr.), Dindshenchas Aoi Iml. 3, dán 50, Iml. 4, dán 7
  6. 6.0 6.1 Seán Ó Donnabháin (eag. & aistr.), Annala Rioghachta Éireann: Annals of the kingdom of Ireland by the Four Masters, Baile Átha Cliath, 1848-1851, Iml. 1, ól . 39-44
  7. The Laud Synchronisms ar CELT
  8. Dáithí Ó Coimín & Pádraig Ua Duinnín (eag .& aistr.), The History of Ireland by Geoffrey Keating, Irish Texts Society, 1902-1914, Leabhar 1 Alt 25


Réamhtheachtaí
Conmáel
Ard-Rí na hÉireann
ACM 1621–1544 RC
FFE 1209–1159 RC
Comharba
Eochaid Étgudach