An Coimisiún Eorpach

I dteannta le Comhairle an Aontais Eorpaigh agus le Parlaimint na hEorpa, is ceann de na hinstitiúidí is tábhachtaí den Aontas Eorpach é an Coimisiún Eorpach. Tá ball as gach ballstát den Aontas ar an gCoimisiún, rud a chiallaíonn go bhfuil 27 coimisinéirí páirteach ann.

An Coimisiún Eorpach

Sonraí
Ainm gearr	EC, CE agus EK
Cineál	institiúid de chuid an Aontais Eorpaigh executive branch (en)
Stair
Dáta a bunaíodh	1 Eanáir 1958
25 Márta 1957	Conradh na Róimhe
Gníomhaíocht
Ball de	Comhairle Stáit Mhuir Bhailt Barents Euro-Arctic Council (en) Global Ecolabelling Network (en) Group on Earth Observations (en) An Chomhghuaillíocht um Chur Chun Cinn an Mheasúnaithe Taighde
Rialachas corparáideach
Ceanncheathrú	«Berlaymont building» Rue de la Loi - Wetstraat , 200 an Bhruiséil, An Bheilg
Uachtaránacht	Ursula von der Leyen (2019–)
Ardrúnaí	Ilze Juhansone (2020–)
Uachtarán an Choimisiúin Eorpaigh	Ursula von der Leyen
Líon fostaithe	32,399 (2019)
Máthaireagraíocht	an tAontas Eorpach
Údarás	College of Commissioners of the European Union (en)
Fochomhlacht	European Education and Culture Executive Agency (EACEA) (en) Directorate-General for Trade (en) Directorate-General for European Neighbourhood and Enlargement Negotiations (en) Directorate-General for Taxation and Customs Union (en) Directorate-General for Health and Food Safety (en) Directorate-General for Education, Youth, Sport and Culture (en) Directorate-General for Justice and Consumers (en) Directorate-General for Research and Innovation (en) Directorate-General for Maritime Affairs and Fisheries (en) Eurostat Directorate-General for International Cooperation and Development (en) Consumer, Health and Food Executive Agency (en) Directorate-General for Interpretation (en) Directorate-General for Energy (en) Directorate-General for Economic and Financial Affairs (en) European Structural and Investment Funds (en) Radio Spectrum Policy Group (en)
Úinéir de	Berlaymont building (en) Delors building (en) Madou Plaza Tower (en) Charlemagne building (en) Texsite (en)
Eile
Gradam a fuarthas (2022)  European Sustainability Award (en) , as a saothar Dlí Athchóirithe Nádúir an Aontais Eorpaigh (2021)  BigBrotherAwards (15 Bealtaine 1969)  Duais Idirnáisiúnta Shéarlais Mhóir Aachen
Suíomh gréasáin	https://commission.europa.eu/
WD Bosca Sonraí Foirgneamh Berlaymont building (en) Ainmnithe in ómós Couvent des Dames de Berlaymont (en) Sonraí Cineál Foirgneamh rialtais agus foirgneamh ardstórach Ailtire Lucien De Vestel Jean Gilson André and Jean Polak (en) Foirgníocht 1969 Dáta na hoscailte oifigiúla 1967 Úsáid áras oifigiúil Croineolaíocht 1963 – 1969 foirgníocht 1991 – 2004 athchóiriú Tréith Achar dromchla 240,500 m² Stórtha os cionn talún 14 Suíomh geografach Suíomh Rue de la Loi - Wetstraat (en) , 200  50° 50′ 37″ N, 4° 22′ 58″ E ID GeoNames 6948606

An Coimisiún Eorpach

Seomra cruinnithe, ardán 13, Berlaymont

Feidhmeanna

Is é príomhchúram an Choimisiúin Eorpaigh polasaithe a mholadh agus a chur i bhfeidhm. ‘Caomhnóir na gConarthaí’ atá sa Choimisiún, cinntíonn sé go gcuirtear i bhfeidhm iad agus is leisean an ceart tionscnaimh chun dlíthe nua a mholadh a bhaineann le hábhair a bhfuil an tAontas amháin freagrach astu – aontas custam an Aontais, caomhnú acmhainní nádúrtha na mara, an Margadh Eorpach Aonair agus an t-airgeadra aonair, ina measc.

I bprionsabal, tá ról lárnach ag an gCoimisiún mar chosantóir leas comhchoiteann an Aontais Eorpaigh agus is de bharr an róil sin atá an ceart tionscnaimh aige. I gcomhthéacs na gcóras polaitiúil, tá gné ar leith ag an gCoimisiún ós rud go bhfuil sé freagrach as leas comhchoiteann an Aontais cé nach dtagann a chumhacht ó Pharlaimint na hEorpa, parlaimint a thoghann lucht vótála an Aontais féin.

Tá ról tábhachtach ag brúghrúpaí i bpróiseas cinnteoireachta an Choimisiúin Eorpaigh, brúghrúpaí a oibríonn ar son leas an phobail agus brúghrúpaí a oibríonn ar son leas na ngnóthaí.

Maireann téarma an Choimisiúin cúig bliana.

Caidreamh

Rialtais

Cé go bhfuil cosúlachtaí ann idir ról an Choimisiúin agus ról rialtais na mballstát, tá difríochtaí ann leis. I bprionsabal, oibríonn na coimisinéirí ar son an Aontais agus tá siad neamhspleách ar a dtír féin. I ndáiríre, áfach, polaiteoirí atá sna coimisinéirí de ghnáth, polaiteoirí a bhfuil saol fada caite acu ag obair i rialtas a dtíre féin.

Chomh maith leis sin, braitheann an Choimisiún ar rialtais na mballstát le buiséad a fháil.

Parlaimint

Tá an Coimisiún freagrach do Pharlaimint na hEorpa agus tá an Pharlaimint i gcumas an Coimisiún a cháineadh. Ach níl an Pharlaimint i gcumas an Coimisiún a cháineadh ach amháin maidir lena riarachán agus, chun an próiseas cáinte a chur i bhfeidhm, teastaíonn vóta ó dhá thrian d’fheisirí na Parlaiminte.

An Chomhairle

Roinntear na cumhachtaí, cumhachtaí reachtacha agus cumhachtaí feidhmiúcháin araon, idir an Coimisiún agus an Chomhairle.

Riarachán

Tá an Coimisiún lonnaithe sa Bhruiséil, i bhfoirgneamh Berlaymont atá suite ag cearnóg boulevard Charlemagne agus rue de la Loi.

Tá foireann mhór státseirbhíseach ann a chabhraíonn le hobair na gCoimisinéirí, is í an fhoireann sin an fhoireann is mó san Aontas – sa bhliain 2007, bhí beagnach 27,000 duine ag obair inti.

Ó bunaíodh an Coimisiún sa bhliain 1958, bíonn sealanna ina mbíonn sé níos gníomhaí agus sealanna eile ina mbíonn sé níos ciúine. I ndáiríre, is é an rud is tábhachtaí a théann i gcion ar obair an Choimisiúin agus ar obair na gCoimisinéirí ná lánpháirtiú na hEorpa.

Stair

Bunaíodh an Coimisiún Eorpach le Conradh na Róimhe sa bhliain 1957 (féach airteagail 155 go 163).

Idir 2014-2019, bhí Jean-Claude Juncker, polaiteoir as Lucsamburg, ina uachtarán ar an gCoimisiún. Thosaigh sé sa phost ar an 1 Samhain 2014, tar éis don Pharlaimint Eorpach glacadh leis mar uachtarán ar an 15 Iúil 2014.

Ceapadh Urusula Von der Leyen in 2019 ina uachtarán ar an gCoimisiún.

Féach freisin

• An Chomhairle Eorpach (EUCO)
• Comhairle an Aontais Eorpaigh
• Parlaimint na hEorpa
• Eurostat
• (Comhairle na hEorpa)