Tástáil lasrach

Is nós imeachta anailíseach é an tástáil lasrach a úsáidtear sa cheimic chun láithreacht dúl áirithe a bhrath, iain mhiotail go príomha, bunaithe ar speictream astaíochta gach dúil. Braitheann dath na lasracha i gcoitinne ar theocht.

Tástálacha lasair do mhiotail

Is féidir tabhairt ar an chuid is mó de na dúile solas a astú, agus nuair a dhéanann siad tá an solas ar dhath atá ina shaintréith den dúil áirithe sin. Is minic a úsáidtear an solas a astaíonn dúil mar bhealach chun na dúile sin a aithint. Ceann de na bealaí is simplí chun solais a astú as adaimh mhiotail is ea salann an mhiotail a théamh i lasair. Caithfear salainn ó go leor miotal a théamh go teocht an-ard, ach iad siúd atá thíos liostaithe, is féidir solas a astú uathu nuair a théitear iad le dóire Bunsen. Tá clóirídí miotail oiriúnach go háirithe le haghaidh an chuspóra seo toisc go mbíonn siad níos so-ghalaithe de ghnáth ná salainn miotail eile. Tá salainn (na clóirídí más féidir) de na miotail seo a leanas oiriúnach: litiam, sóidiam, potaisiam. cailciam. nicil, copar. strointiam, bairiam.

Modh oibre

1. Glan sreang phlatanaim nó niocróim trídan tsreang a thumadh i aigéad hidreaclórach tiubhaithe (atá i bhfeadán tástála beag nó ar chlog-ghloine) agus ansin é a théamh dearg nó bán te in imeall lasrach Bunsen neamh-lonrúil. Ná húsáid an buidéal aigéid chun na críche seo mar go mbeadh an t-aigéad éillithe. Athdhéan an nós imeachta arís go dtí nach dtugann an sreang aon dath dearg don lasair.

2. Tum an tsreang in aigéad hidreaclórach tiubhaithe agus ansin i sampla beag de shalann na miotail a bhéas curtha faoi imscrúdú. Téigh an tsreang sa lasair bunsen agus tabhair ar aird dath na lasrach.

3. Scrúdaigh an oiread salainn atá ar fáil. Fág an salann sóidiam go dtí go deireanach mar tá dath a lasair an-mharthanach agus féadann sé fanacht i bhfad tar éis an salann a bhaint den lasair.

4. Ullmhaigh cairt de na torthaí, ag liostáil an miotail, agus dath na lasrach a a tugadh faoi deara.

Dúile coitianta

Is iad seo a leanas roinnt dúl coitianta agus na dathanna comhfhreagracha:

Siombail	Ainm	Dath	Íomhá
Al	Alúmanam	Bángheal, i dteochtaí an-ard ar nós stua leictreach, bánghorm
As	Arsanaic	Gorm
B	Bórón	Gléghlas
Ba	Bairiam	Gealghlas/úllghlas
Be	Beirilliam	Bán
Bi	Biosmat	Gormghlas
Ca	Cailciam	Donnrua, fionnghlas mar a fheictear é trí ghloine gorm.
Cd	Caidmiam	Donnrua
Ce	Ceiriam	Buí
Co	Cóbalt	Gealbhán
Cr	Cróimiam	Gealbhán
Cs	Caeisiam	Gormvialait
Cu(I)	Copar(I)	Gormuaine
Cu(II)	Copar(II) (neamh-hailíd)	Uaine
Cu(II)	Copar(II) (hailíd)	Gormuaine
Ge	Gearmáiniam	Gealghorm
Fe(II)	Iarann(II)	Ór, nuair a bhíonn sé an-te cosúil le stua leictreach, gealghorm gorm, nó uaine ag casadh go buídhonn
Fe(III)	Iarann(III)	Buídhonn
Hf	Haifniam
Hg	Mearcair	Dearg
In	Indiam	Indeagó /Gorm
K	Potaisiam	liathchorcra; dofheicthe trí ghloine gorm cóbailt (corcra)
Li	Litiam	Corcairdhearg; dofheicthe trí ghloine ghlas
Mg	Maignéisiam	(ceann ar bith mar gheall ar chiseal Ocsaíd Mhaignéisiam), ach don mhiotal Mg a dhiandhó, dath lonrach bán le feiceáil. white	Bán
Mn(II)	Mangainéis(II)	Glasbhuí
Mo	Molaibdéineam	Glasbhuí
Na	Sóidiam	Intense yellow; invisible through cobalt blue glass
Nb	Niaibiam	Uaine nó gorm
Ni	Nicil	Airgeadgheal (uaireanta tuairiscítear go bhfuil sí gan dath)
P	Fosfar	bánghormghlas
Pb	Luaidhe	Gorm/bán
Ra	Raidiam	Corcairdhearg
Rb	Rubaidiam	GDarg-vialait
Sb	Antamón	Bánuaine
Sc	Scaindiam	Flannbhuí
Se	Seiléiniam	Gormuaine
Sn	Stán	Bánghorm
Sr	Strointiam	Corcairdhearg go scarlóid, buí trí ghloine uaine agus vialait trí ghloine chóbailt goirme
Ta	Tantalam	Blue
Te	Teallúiriam	Bánuaine
Ti	Titanium	Bángheal
Tl	Tailliam	Fíoruaine
V	Vanaidiam	Glasbhuí
W	Tungstan	Uaine
Y	Itriam	Cairmín, Corcairdhearg, nó Scarlóid
Zn	Sinc	Gan dath (tuairiscítear uaireanta mar ghormuaine)
Zr	Siorcóiniam	Éadromdhearg

Ní tháirgeann ór, airgead, platanam, pallaidiam, agus roinnt dúl eile dath saintréitheach nalasrach, cé go bhféadfadh cuid acu spréacha a tháirgeadh (mar a dhéanann tíotáiniam miotalach agus iarann); Tuairiscítear go bhfágann salainn beirilliam agus ór ar fhuarú, miotal íon ina ndiaidh.

Féach freisin

Naisc sheachtracha

[1]-Group 1 flame tests.
Flame Test - Coloring Fire Curtha i gcartlann 2014-11-21 ar an Wayback Machine -Pictiúir de roinnt tástálacha lasracha, lena n-áirítear treoracha.
WebMineral.com - Dathú lasrach de réir dúile.
[2]
Flame tests for metal ions. https://www.bbc.co.uk/bitesize/guides/z9nr6yc/revision/1