Ceirt (ogham)

Is í an deichiú litir den aibítir oghaim an Cheirt. Is í an cúigiú litir den Aicme Uatha. Trascríofa le Q, seasann sí d'fhóinéim liopachoguasach na Gaeilge Cianaí; is é [kʷ] a luach foghraíochta.

Ceirt
Cineál	litir oghaim
Ball de	ogham
< coll

Sanasaíocht

Cuireann McManus (1991:37) ainm na litreach i gcomórtas le perth na Breatnaise ‘sceach’, agus quercus na Laidine ‘dair’. Athchruthaíodh an focal as Gaeilge Chianach mar *kʷer[x]tā. Fréamhaithe is ea é ón bPróit-Ind-Eorpais *perkwos. In Auraicept na n-Éces den 14ú haois, tugtar di an ghluais aball, abhaill. Meascadh an t-ainm leis an bhfocal ceirt, .i. ‘giobal’, mar a fheictear sna briatharoghaim (féach thíos).

Briatharogham

Is iad a leanas na nathanna meafaracha (kennings) d'ainm na litreach sna Briatharoghaim:

• Clithar baiscill (cliothar allta) i mBriatharogham Morainn mac Moín
• Bríg anduini (brí anduine) i mBriatharogham Maic ind Óc
• Dígu fethail (díogha feathail/suaitheantais) i mBriatharogham Con Culainn

Foinsí

• Damian McManus, A Guide to Ogam, Maynooth 1991.

Tagairtí

Aicmí agus Litreacha Oghaim
Beith					Uath					Muin					Ailm					Forfeda
B	L	F	S	N	H	D	T	C	Q	M	G	NG	S	R	A	O	U	E	I	EA	OI	UI	IA	AE	P
ᚁ	ᚂ	ᚃ	ᚄ	ᚅ	ᚆ	ᚇ	ᚈ	ᚉ	ᚊ	ᚋ	ᚌ	ᚍ	ᚎ	ᚏ	ᚐ	ᚑ	ᚒ	ᚓ	ᚔ	ᚕ	ᚖ	ᚗ	ᚘ	ᚙ	ᚚ