Comórtas Peile na Gaeltachta

Comórtas peile Éireannach é Comórtas Peile na Gaeltachta atá á reáchtáil ó 1969 i leith. Bíonn sé ar siúl thar an deireadh seachtaine saoire bainc i Mí an Mheithimh de gnáth. Bíonn deis ag clubanna ó na Gaeltachtaí ar fud na tíre teacht le chéile chun an pheil agus an Ghaeilge a cheiliúradh.

WD Bosca Sonraí Comórtas SpóirtComórtas Peile na Gaeltachta
Spórtpeil Ghaelach Cuir in eagar ar Wikidata
Áit agus dáta
Dátaí1969 – Cuir in eagar ar Wikidata

Reáchtáladh an chéad chomórtas i nGaoth Dobhair.

Stair an Chomórtais

cuir in eagar

Tá Comórtas Peile na Gaeltachta á reáchtáil ó 1969 i leith. Is i nGaoth Dobhair a reáchtáladh an chéad dá chomórtas. Comórtas náisiúnta atá ann d’fhoirne na nGaeltachtaí ar fad. Reáchtáiltear na comórtais de réir contae ar dtúis agus bíonn na babhtaí náisiúnta ar siúl thar deireadh seachtaine na Cincíse de ghnáth. Reáchtáiltear na comórtais i gCumann Gaeltachta éigin gach aon bhliain.

Ó 1977 i leith tá comórtais sóisir agus Sinsir i gceist. Bíonn comórtas Cailín Gaelach ar siúl i rith na deireadh seachtaine chomh maith le ionadaithe ó gach aon chumann. Eagraítear comórtais Liathróid Láimhe freisin i rith na deireadh seachtaine. Eagraítear go leor imeachtaí sóisialta go háitiúil le linn na féile.

Tá craoladh beo á dhéanamh ag Raidió na Gaeltachta ar an gcomórtas ó 1972 agus craoltar na buaicphointí agus na cluichí ceannais ar TG4 ó 1997 anuas freisin. Baineann gach uile dhuine idir imreoirí, iomaitheoirí, lucht tacaíochta agus araile taitneamh agus tairbhe as an gcomórtas ar leith seo. Bíonn cluichí peile idir na mná óna Gaeltachtaí difriúla ar siúl chomh maith céanna.

Glac Coiste Náisiúnta Chomórtas Peile na Gaeltachta le moladh in 2024 a mbunreacht a athrú chun tacú le "spiorad an chomórtais maidir leis an nGaeilge". Féadfar cumann a bhíonn a n-imreoirí ag labhairt an Bhéarla "a chur ar fionraí ón gComórtas" mura ndéanann siad dul chun cinn i ndiaidh rabhadh a fháil. Togra eile ar ghlac an coiste leis ná nach mbeidh cead ag cumainn i gceantair nach bhfuil an Ghaeilge láidir iontu an chomórtas a óstáil. Is fiú "airgead mór d’aon chumann Comórtas Peile na Gaeltachta a reáchtáil agus na mílte ag freastal ar chluichí agus go leor deiseanna urraíochta ar fáil mar chuid de".[1]

Na Buaiteoirí Sinsir ó 1969 i leith

cuir in eagar

Ba iad Baile Chláir na Gaillimhe a thug leo craobh shinsir na mban ag an gComórtas in 2024 "den dara huair riamh agus an chéad ó Thuar Mhic Éadaigh in 2017." An Tearmann a tháinig sa dara háit, tar éis an bua a fháil an bhliain roimhe. Is iad Clann na nGael ón a bhuaigh craobh shóisir na mban tar éis dóibh an ceann is fearr a fháil ar Naomh Fionnbarra ó Mhúsrcraí.[2]

Bliain Buaiteoirí Ionad Tánaistí
Eagrán 2025 Ráth Chairn
Eagrán 2024 Cill Chartha[3] Cill na Martra Naomh Muire
Eagrán 2022 Béal Átha’n Ghaorthaidh[4] Leitir Móir Naomh Conaill
Eagrán 2018 Bhulf Tón Na Dúnaibh An Cheathrú Rua
Eagrán 2017 An Ghaeltacht Tuar Mhic Éadaigh Cill Na Martra
Eagrán 2016 Naomh Conaill Baile Bhuirne An Ghaeltacht
Eagrán 2015 Naomh Conaill Ard an Rátha Cill Charta
Eagrán 2014 Cill Charta Maigh Cuilinn Micheál Breathnach
Eagrán 2013 Gaoth Dobhair An Rinn An Rinn
Eagrán 2012 Gaoth Dobhair Gaoth Dobhair Cill tSéadhna
Eagrán 2011 Cloich Cheannfhaola Cloich Cheannfhaola Maigh Cuilinn
Eagrán 2010 Béal an Mhuirthead Béal an Mhuirthead Cill tSéadhna
Eagrán 2009 Ard an Rátha Ros Muc Carna-An Caiseal
Eagrán 2008 Cill Charthaigh Naomh Columba Naomh Columba
Eagrán 2007 Gaoth Dobhair Béal Átha an Ghaorthaidh Tuar Mhic Éidig
Eagrán 2006 Béal an Mhuirthead An Spidéal Mícheál Breathnach
Eagrán 2005 Naomh Aban Cill na Martra Gaoth Dobhair
Eagrán 2004 Gaoth Dobhair Gaoth Dobhair Baile Mhúirne
Eagrán 2003 Naomh Abán Baile Mhúirne Baile Mhúirne
Eagrán 2002 Leitir Móir Gaoth Dobhair Baile Mhúirne
Eagrán 2001 Piarsaigh Na Dromada Clochán Liath Baile Mhúirne
Eagrán 2000 Cill tSéadhna Baile Mhúirne Cill Chartha
Eagrán 1999 An Rinn An Ghaeltacht (Ciarraí) Baile Mhúirne
Eagrán 1998 Cloich Cheannfhaola Ard a’ Rátha Cloich Cheannfhaola
Eagrán 1997 An Cheathrú Rua An Cheathrú Rua Corca Dhuibhne
Eagrán 1996 Baile Mhúirne Corca Dhuibhne Baile Mhúirne
Eagrán 1995 An Fhairche Corca Dhuibhne An Fhairche
Eagrán 1994 Gaoth Dobhair Gaoth Dobhair An Cheathrú Rua
Eagrán 1993 Rath Cairn Cloich Cheannfhaola N. Anna Leitir M.
Eagrán 1992 Indreabhán Cloich Cheannfhaola An Cheathrú Rua
Eagrán 1991 Béal Átha an Ghaort. Cill Chartha Maigh Cuilinn
Eagrán 1990 Gallarus Cill Chartha Corca Dhuibhne
Eagrán 1989 Gleann Cholm Cille Cill Chartha Naomh Columba
Eagrán 1988 An Cheathrú Rua Múscraí Cill Chartha
Eagrán 1987 Béal an Mhuirthid Cill Chartha An Fhairche
Eagrán 1986 Na Dúnaibh Gleann Cholm Cille An Fhairche
Eagrán 1985 Gallarus Béal a’ Mhuirthid Corca Dhuibhne
Eagrán 1984 An Rinn Béal a’ Mhuirthid Ard a’ Rátha
Eagrán 1983 Gaoth Dobhair Na Dúnaibh Béal a’ Mhuirthid
Eagrán 1982 Gaoth Dobhair Baile Mhúirne Béal a’ Mhuirthid
Eagrán 1981 Indreabhán Baile Mhúirne Naomh Ciarán
Eagrán 1980 An Fhairche Baile Mhúirne An Fhairche
Eagrán 1979 Baile Mhúirne Baile Mhúirne Corca Dhuibhne
Eagrán 1978 Gleann Cholm Cille Gleann Cholm Cille An Fhairche
Eagrán 1977 An Daingean Na hAghasaigh Baile Mhúirne
Eagrán 1976 An Cheathrú Rua Gaoth Dobhair Baile Mhúirne
Eagrán 1975 Gaoth Dobhair Baile Mhúirne N. Anna L. Móir
Eagrán 1974 Baile Mhúirne Na hAghasaigh Naomh Conall
Eagrán 1973 An Cheathrú Rua Maigh Eo Gaoth Dobhair
Eagrán 1972 An Daingean Na hAghasaigh Baile Mhúirne
Eagrán 1971 Baile Mhúirne Maigh Cuilinn Baile Mhúirne
Eagrán 1970 Gaoth Dobhair Conamara Baile Mhúirne
Eagrán 1969 Gaoth Dobhair Gaoth Dobhair Corca Dhuibhne

Comórtas na bliana 2005

cuir in eagar

Bhí an comórtas ar bun i gCill na Martra i nGaeltacht Mhúscraí anuraidh. D'éirigh thar cionn leis an gcomórtas agus tugadh moladh mór do lucht eagraithe an chomórtais. Bhí ollphobal ar an láthair in aice na páirce áit a raibh deis ag daoine greim a ithe agus bhí sé le rá ag daoine a d'fhreastail ar an ócáid go raibh béilte breátha ar fáil. Bhí béar lonnaithe san ollphobal agus reáchtáladh na h-imeachtaí sóisialta ar fad ann.

Comórtas na bliana 2009

cuir in eagar

Bhí Comórtas Peile Na Gaeltachta i Ros Muc ar an deireadh seachtaine saoire i mí an Mheithimh 2009 (30/05/09 - 01/06/09). Bhí ollphuball le taobh na páirce. Bhí bia le fail ann trí an lae agus béar ann freisin. Bhí ceol ann gach oíche (Dé h-Aoine, Satharn agus Dé Domhnaigh).[1] Curtha i gcartlann 2008-12-06 ar an Wayback Machine

Comórtas na bliana 2011

cuir in eagar

Bhí Comórtas Peile Na Gaeltachta i gCloich Cheannfhaola ar an deireadh seachtaine saoire i mí an Mheithimh 2011(30/05/09 - 01/06/09). B'í seo an chéad bhliain a raibh Na Gaeil Óga CLG ag glacadh páirte. Bhí ollphuball le taobh na páirce. Bhí bia le fail ann trí an lae agus béar ann freisin. Bhí ceol ann gach oíche chomh maith le diosco agus Comórtas an Chailín Ghaelaigh ar oíche Dhomhnaigh.

Comórtas na bliana 2024

cuir in eagar

Bhí an comórtas ar siúl i gCill na Martra, i gContae Chorcaí. Ghlac tríocha foireann páirt sa chomórtas. I gcluichí ceannais na mban, bhí an bua ag Baile Chláir na Gaillimhe agus Clann na nGael.

I gcluichí ceannais na bhfear, bhuaigh Cill Chartha agus Naomh Muire, dhá fhoireann ó Dhún na nGall.

Comórtas na bliana 2025

cuir in eagar

Bhí an comórtas ar siúl i Ráth Chairn, i gContae na Mí.

Na Buaiteoirí Sóisir 1977 - 2014

cuir in eagar
Bliain Buaiteoirí Ionad Tánaistí
2014 Oileaín Árainn Moindearg
2013 Gaeil Fhanada An Rinn Oileáin Árann
2012 An Tearmann Naomh Náille
2011 Naomh Mhuire Cloich Cheannfhaola Laochra Loch Lao
2010 An Spidéal Béal an Mhuirthead x
2009 Oileáin Arann Ros Muc Na Piarsaigh
2008 x Naomh Columba
2007 x Béal Átha an Ghaorthaidh x
2006 x An Spidéal x
2005 x

Lios Póil

Cill na Matra
2004 x Gaoth Dobhair x
2003 x

Lios Póil|

Baile Mhúirne
2002 Béal Átha a’Ghaorthaidh Gaoth Dobhair An Rinn
2001 Piarsaigh na Dromada An Dromad Tuar Mhic Eadaigh
2000 Mícheál Breathnach Baile Mhúirne Cill Chartha
1999 Lios Póil An Ghaeltacht (Ciarraí) Tuar Mhic Éadaigh
1998 Piarsaigh na Dromada Ard a’ Rátha Béal Átha a’Ghaorthaidh
1997 Piarsaigh na Dromada An Cheathrú Rua Naomh Columba B
1996 Mícheál Breathnach Corca Dhuibhne Naomh Mícheál Dhún na nGall
1995 Béal Átha a’Ghaorthaidh Corca Dhuibhne Carna-Caiseal
1994 Piarsaigh na Dromada Gaoth Dobhair Naomh Muire Dhún na nGall
1993 Rath Cairn Cloich Cheannfhaola An Rinn
1992 Béal Átha a’Ghaorthaidh Cloich Cheannfhaola Acaill
1991 Béal Átha a’Ghaorthaidh Cill Chartha Clann Chol. Mhuire
1990 Corca Dhuibhne Cill Chartha Piarsaigh na Dromada
1989 Cill Chartha Cill Chartha Na Piarsaigh
1988 Rath Cairn Múscraí Tuar Mhic Éadaigh
1987 Naomh Anna Leitir Móir Cill Chartha Gaoth Dobhair
1986 An Clochán Liath Gleann Cholm Cille Rath Cairn
1985 Gallarus Béal a’ Mhuirthid Corca Dhuibhne
1984 Béal Átha a’Ghaorthaidh Béal Átha a’Ghaorthaidh Clann Chol. Mhuire
1983 Tuar Mhic Éadaigh Na Dúnaibh An Cheathrú Rua
1982 Na Dúnaibh Baile Mhúirne Cloich Cheannfhaola
1981 Na Dúnaibh Baile Mhúirne Naomh Mícheál
1980 N. Mícheál B. na Sceilge Baile Mhúirne Tuar Mhic Éadaigh
1979 N. Mícheál B. na Sceilge Baile Mhúirne Gleann Fhinne
1978 Carna Gleann Cholm Cille Naomh Mícheál
1977 An Fhairche Na hAghasaigh C.L. Bréanainn

Féach freisin

cuir in eagar
  1. Pádraic Ó Ciardha (2024-06-07). "Cead Comórtas Peile na Gaeltachta a reáchtáil le baint de chumainn i gceantair atá lag ó thaobh na Gaeilge de". Tuairisc.ie. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2024-06-07. Dáta rochtana: 2024-07-11.
  2. "Baile Chláir na Gaillimhe agus Clann na nGael ag ceiliúradh a mbuanna i gcluichí ceannais na mban ag Comórtas Peile na Gaeltachta". Tuairisc.ie (2024-06-04). Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2024-06-04. Dáta rochtana: 2024-07-11.
  3. Pádraic Ó Ciardha (4 Meitheamh 2024). "Fir Thír Chonaill ag ceiliúradh i gCill na Martra agus na coirn tugtha leo ag Cill Chartha agus Naomh Muire" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2024-06-04.
  4. "First Gaeltacht title for brilliant Béal Átha’n Ghaorthaidh" (en). echo live (2022-06-16). Dáta rochtana: 2024-06-04.

Léitheoireacht bhreise

cuir in eagar