Vicipéid

Haumea

(Athsheolta ó Haumea (abhacphlainéad))

Is abhacphláinéad í Haumea, nó (136108) Haumea (siombail: Haumea symbol (fixed width).svg),[19] de réir chóras ainmneacha foirmiúla Aontas Idirnáisiúnta Réalteolaíochta, agus í ag timpeallú na gréine i gCrios Kuiper, taobh amuigh d'fhithis Neiptiúin. Is ionann a mais agus an tríú cuid de mhais Phlútóin.

WD Bosca Sonraí Réad RéalteolaíochHaumea Haumea symbol (fixed width).svg
Haumea Hubble.png
Ainmniú sealadach2003 EL61 Cuir in eagar ar Wikidata
Cineálabhacphláinéad, classical Kuiper belt object (en) Aistrigh agus gravitationally bound system (en) Aistrigh
Grúpa mionphláinéidréad tras-Neiptiúnach
FionnachtaíPablo Santos-Sanz (en) Aistrigh[1]
José Luis Ortiz Moreno[2]
Michael E. Brown[2] Cuir in eagar ar Wikidata
Dáta fionnachtanaIúil 25, 2005[3], Márta 7, 2003[5] agus Nollaig 28, 2004[6], Sierra Nevada Observatory (en) Aistrigh[8] agus Cerro Tololo Inter-American Observatory (en) Aistrigh[9]
EapainmHaumea (en) Aistrigh
Réad tuismitheoraAn Ghrian
Réad linbh
Hi’aka
Namaka Cuir in eagar ar Wikidata
Sonraí fithiseach
 Féach ar an staid reatha
Apaipsis51.5186 AU[10] Cuir in eagar ar Wikidata
Pearaipsis34.36424 AU
(arg (ω): 240.07475)[11] Cuir in eagar ar Wikidata
Ais mhór a42.94142025 AU[12]
Éalárnacht e0.1997414604[13]
Tréimhse fhithiseach P281.3991677 a[14]
Meán-Aimhrialtacht M219.18751 °[11] Cuir in eagar ar Wikidata
Claonadh i28.2114975684 °[15]
Fad an nóid éirithigh Ω122.086406274 °[16]
Saintréithe fisiceacha agus réaltmhéadracha
Ga618.62 km[17] Cuir in eagar ar Wikidata
Dearbhmhéid0.23[11] Cuir in eagar ar Wikidata
Mais4.006 Zg[18] Cuir in eagar ar Wikidata
Meándlús2.6 g/cm³ Cuir in eagar ar Wikidata
Tréimhse rothlaithe3.9154 h[17] Cuir in eagar ar Wikidata
Imtharraingt dromchla0.44 m/s² Cuir in eagar ar Wikidata
Ailbéideacht0.78 (ailbéideacht gheoiméadrach)[17] Cuir in eagar ar Wikidata
Cuid deHaumea family (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Catalóga réalteolaíochta
Aitheantóir JPL2136108 Cuir in eagar ar Wikidata
Sraith
« (136107) 2003 EY58 Cuir in eagar ar Wikidata • (136109) 2003 FA22 Cuir in eagar ar Wikidata »
Haumea Rotation.gif

StairCuir in Eagar

Ba iad Mike Brown agus a fhoireann i Réadlann Palomar, Institiúid Teicneolaíochta California (Caltech), ba thúisce a d'aithin í, thiar sa bhliain 2004.

 
Haumea, Hiʻiaka agus Namaka

Sa bhliain 2005, tháinig an scéala ó fhoireann réalteolaithe eile - foireann a bhí ag obair i réadlann Sierra Nevada sa Spáinn faoi cheannas José Luis Ortiz Moreno - go raibh siad tar éis sonrú a chur i Haumea freisin. Ach níor tugadh aitheantas coitianta don fhionnachtain sin ag an am.

Ar an 17 Meán Fómhair 2008, d'aicmigh Aontas Idirnáisiúnta Réalteolaíochta. Haumea mar abhacphláinéad.

Fuair an abhacphláinéad a ainm ó bhandia na breithe i seanreiligiún mhuintir Haváí.

Tá déanamh fadaithe ar Haumea, agus an chuma ar an scéal gurb é an rothlú luath a chuir as riocht na liathróide í. Tá dhá shatailít aici, mar atá, Hiʻiaka agus Namaka. Fuarthas ainmneacha na ngealach ó mhiotaseolaíocht mhuintir Haváí freisin.

TagairtíCuir in Eagar

  1. ↑ URL tagartha: http://www.infoastro.com/200809/26ataecina-haumea.html.
  2. ↑ 2.0 2.1 URL tagartha: https://www.nytimes.com/2005/09/13/science/space/one-find-two-astronomers-an-ethical-brawl.html.
  3. ↑ URL tagartha: https://www.nytimes.com/2005/09/13/science/space/one-find-two-astronomers-an-ethical-brawl.html.
  4. ↑ 4.0 4.1 “JPL Small-Body Database”.
  5. ↑ URL tagartha: https://solarsystem.nasa.gov/planets/dwarf-planets/haumea/in-depth/.
  6. ↑ URL tagartha: http://www.astrobio.net/news/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=1707&mode=thread&order=0&thold=0. URL Cartlann: http://web.archive.org/web/20060426180434/http://www.astrobio.net/news/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=1707&mode=thread&order=0&thold=0.
  7. ↑ URL tagartha: https://solarsystem.nasa.gov/planets/dwarf-planets/haumea/in-depth/.
  8. ↑ URL tagartha: https://www.nytimes.com/2005/09/13/science/space/one-find-two-astronomers-an-ethical-brawl.html.
  9. ↑ URL tagartha: https://www.nytimes.com/2005/09/13/science/space/one-find-two-astronomers-an-ethical-brawl.html.
  10. ↑ URL tagartha: https://ssd.jpl.nasa.gov/tools/sbdb_lookup.html#/?sstr=136108.
  11. ↑ 11.0 11.1 11.2 URL tagartha: https://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=136108.
  12. ↑ URL tagartha: https://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=136108.
  13. ↑ URL tagartha: https://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=136108.
  14. ↑ URL tagartha: https://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=136108.
  15. ↑ URL tagartha: https://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=136108.
  16. ↑ URL tagartha: https://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=136108.
  17. ↑ 17.0 17.1 17.2 URL tagartha: https://www.minorplanet.info/PHP/lcdbsummaryquery.php.
  18. ↑ "Orbits and masses of the satellites of the dwarf planet Haumea (2003 EL61)" (as an Béarla) (Aibreán 27, 2009) (6): 4766–4776. doi:10.1088/0004-6256/137/6/4766. 
  19. ↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."".
athraigh An Grianchóras
An GhrianMearcairVéineasAn GhealachAn DomhanMarsPhobos agus DeimosCeiréasAn príomhchrois astaróideachIúpatarGealacha IúpatairSatarnGealacha ShatairnÚránasGealacha ÚránaisNeiptiúnGealacha NeiptiúinPlútónGealacha PhlútóinHaumeaGealacha HaumeaMakemakeCrios KuiperErisDysnomiaAn diosca scaiptheScamall HillsScamall Oort 
An Ghrian · Mearcair · Véineas - an Domhan - Mars · Ceiréas · Iúpatar · Satarn · Úránas · Neiptiún · Plútón · Haumea · Makemake · Eris
Aisghafa ó "https://ga.wikipedia.org/w/index.php?title=Haumea&oldid=1122917"