Satarn (pláinéad)

Is é Satarn (arb ionann é mar fhocal agus SatharnSaturnus, dia na talmhaíochta ag na Rómhánaigh) an séú pláinéad ón ngrian sa ghrianchóras, agus é ar an dara ceann is mó. Tá sé 119,300 ciliméadar ar trastomhas, agus ní mhaireann an lá ach deich n-uair a chloig go leith, rud a dhéanann cothromú ar na poil. Hidrigin is mó atá san atmaisféar agus bíonn stoirmeacha fíochmhara le feiceáil ón domhan. Cuireadh suntas ó thús i gcóras fáinní Satarn agus san iliomad gealach atá ag an bpláinéad. Tá 31 cheann acu ainmnithe agus is é Tíotán an ceann is mó acu. Tá Tíotán chomh mór céanna le Gealacha Galileo, an ceathrar gealach mhóra atá ag timpeallú Iúpatair. Is é Tíotán an dara gealach is mó sa Ghrianchóras, agus é beagáinín níos lú ná Ganymede atá ar an gceann is mó de Ghealacha Galileo.

WD Bosca Sonraí Réad RéalteolaíochSatarn Saturn symbol (fixed width).svg
8423 20181 1saturn2016.jpg
Cineálfathach gáis agus pláinéad lasmuigh
EapainmSatarn
Réad tuismitheoraAn Ghrian
Réad linbh
AoisJ2000.0 Cuir in eagar ar Wikidata
Sonraí fithiseach
Apaipsis1,503,509,229 km[1]
10.11596 AU Cuir in eagar ar Wikidata
Pearaipsis1,349,823,615 km
(arg (ω): 92.59888)[1]
9.04808 AU
(arg (ω): 92.59888) Cuir in eagar ar Wikidata
Ais mhór a1,429,394,069 km[2] agus 9.53667594 AU[3]
Éalárnacht e0.05386179[3]
Tréimhse fhithiseach P10,757.7365 d[4]
Tréimhse shionodúil378.0944 d
Meán-Aimhrialtacht M317.02 °[5] Cuir in eagar ar Wikidata
Claonadh i2.48599187 ° ↔ éiclipteach[6]
5.51 ° ↔ Solar equator (en) Aistrigh
0.93 ° ↔ invariable plane (en) Aistrigh[3]
Fad an nóid éirithigh Ω113.66242448 °[3]
Saintréithe fisiceacha agus réaltmhéadracha
Fad ón Domhan1,195,000,000 km (peirigí)
1,660,000,000 km (apaigí) Cuir in eagar ar Wikidata
Gameán: 58,232 km[7]
meánchiorcal: 60,268 km[7]
molach: 54,364 km[7] Cuir in eagar ar Wikidata
Trastomhas120,536 km[8] Cuir in eagar ar Wikidata
Leacú0.09796 Cuir in eagar ar Wikidata
Dearbhmhéid28 Cuir in eagar ar Wikidata
Méid dhealraitheach (V)1.2 (banda V)
−0.24 (banda V)[5] Cuir in eagar ar Wikidata
Trastomhas uilleach14.5 "–20.1 "[9]
Achar dromchla42,700,000,000 km²[5] Cuir in eagar ar Wikidata
Mais568,360 Yg[10] Cuir in eagar ar Wikidata
Toirt827,130,000,000,000 km³[5] Cuir in eagar ar Wikidata
Meándlús0.19 kg/m³
0.867 g/cm³[5] Cuir in eagar ar Wikidata
Imtharraingt dromchla9 m/s²[5] Cuir in eagar ar Wikidata
Dronairde (α)2h 42m 21.36s[5] Cuir in eagar ar Wikidata
Diallas (δ)83° 32′ 13.2″[5] Cuir in eagar ar Wikidata
Ailbéideacht0.47 (ailbéideacht gheoiméadrach)
0.342 (ailbéideacht Bond) Cuir in eagar ar Wikidata
Teocht an dromchla
meán
134 K[5] Cuir in eagar ar Wikidata
Cuid degrianchóras lasmuigh Cuir in eagar ar Wikidata
Le cuid

Thug na spástaiscéalaithe úd Pioneer 11 (1979) agus Voyager 1 agus 2 cuairt ar Shatarn agus thimpeallaigh an taiscéalaí úd Cassini an phláinéid ón 1 Iúil 2004 go deireadh an mhisin sa mhí Mheáin Fómhair 2017.

Cosúil le hIúpatar, Úránas, agus Neiptiún, is gásfhathach é Satarn. Is é sin, tá an chuid is mó den phláinéad féin comhdhéanta as na gáis chéanna atá ina atmaisféar - hidrigin thar aon dúil eile. Mar sin, níl sé furasta a shainmhíniú go sásúil, cá dtagann deireadh leis an atmaisféar agus tús leis an bpláinéad féin. Is léir go bhfuil croíleacán cloiche taobh istigh, ach tá sé i bhfad níos lú ná an pláinéad ina iomlán.

GealachaCuir in Eagar

Tá 62 gealach ag Satarn (as a bhfuil ainmneacha ar 53 ceann acu).

Gealacha Móra

Eolas ar líneCuir in Eagar

TagairtíCuir in Eagar

  1. 1.0 1.1 URL tagartha: https://www.le-systeme-solaire.net/modules.php?name=syssol&page=saturne. Dáta rochtana: Samhain 5, 2017.
  2. URL tagartha: https://www.imcce.fr/langues/fr/grandpublic/systeme/promenade/pages1/123.html. Údar: Institut de mécanique céleste et de calcul des éphémérides. Dáta rochtana: Samhain 5, 2017.
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 Ráite i: Keplerian elements for approximate positions of the major planets. Dáta rochtana: Samhain 5, 2017. Teanga an tsaothair nó an ainm: an Béarla. Dáta foilsithe: Feabhra 15, 2015. Earráid leis an lua: Invalid <ref> tag; name "Q21128615" defined multiple times with different content Earráid leis an lua: Invalid <ref> tag; name "Q21128615" defined multiple times with different content Earráid leis an lua: Invalid <ref> tag; name "Q21128615" defined multiple times with different content
  4. URL tagartha: https://www.le-systeme-solaire.net/modules.php?name=syssol&page=saturne. Dáta rochtana: Deireadh Fómhair 12, 2017.
  5. 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 URL tagartha: https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/saturnfact.html.
  6. Ráite i: Kepler orbit.
  7. 7.0 7.1 7.2 Jürgen Oberst (Nollaig 4, 2010). "Report of the IAU Working Group on Cartographic Coordinates and Rotational Elements: 2009" (as an Béarla) (2): 101-135. doi:10.1007/S10569-010-9320-4. 
  8. URL tagartha: https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/saturnfact.html. Object named as: Equatorial radius (1 bar level) (km): 60,268.
  9. NASA FACTS” (an Béarla). NASA.
  10. Saturn Fact Sheet” (an Béarla). Cartlannaíodh an bunleathanach ar Aibreán 9, 2014.
athraigh An Grianchóras
An GhrianMearcairVéineasAn GhealachAn DomhanMarsPhobos agus DeimosCeiréasAn príomhchrois astaróideachIúpatarGealacha IúpatairSatarnGealacha ShatairnÚránasGealacha ÚránaisNeiptiúnGealacha NeiptiúinPlútónGealacha PhlútóinHaumeaGealacha HaumeaMakemakeCrios KuiperErisDysnomiaAn diosca scaiptheScamall HillsScamall Oort 
An Ghrian · Mearcair · Véineas - an Domhan - Mars · Ceiréas · Iúpatar · Satarn · Úránas · Neiptiún · Plútón · Haumea · Makemake · Eris