Henry Kissinger

Taidhleoir agus eolaí polaitíochta Giúdach-Meiriceánach ab ea Henry (nó Heinz) Alfred Kissinger (a rugadh ar 27 Bealtaine 1923 in Fürth na Gearmáine agus a d'éag ar 29 Samhain 2023 sa Connecticut), an taidhleoir is clúití sa 20ú haois. Faoi na huachtaráin Richard Nixon agus Gerald Ford, bhí Kissinger ina Chomhairleoir um Shlándála Náisiúnta (1969–1975) agus ina Rúnaí Stáit (1973–1977).

Henry Kissinger

Ainm sa teanga dhúchais	(en) Henry Alfred Kissinger
Beathaisnéis
Breith	(de) Heinz Alfred Kissinger 27 Bealtaine 1923 Fürth (Poblacht Weimar)
Bás	29 Samhain 2023 100 bliana d'aois Kent (Stáit Aontaithe Mheiriceá)
Áit adhlactha	Reilig Náisiúnta Arlington
22 Seansailéir Choláiste Liam agus Mháire
1 Iúil 2000 – 1 Deireadh Fómhair 2005 ← Margaret Thatcher – Sandra Day O'Connor →
56 Rúnaí Stáit na Stát Aontaithe
22 Meán Fómhair 1973 – 20 Eanáir 1977 ← Kenneth Rush – Philip Habib →
7 Comhairleoir Slándála Náisiúnta
20 Eanáir 1969 – 3 Samhain 1975 ← Walt Whitman Rostow – Brent Scowcroft →
Faisnéis phearsanta
Reiligiún	An Giúdachas
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Ollscoil Harvard - eolaíocht pholaitiúil (1952–1954) Ollscoil Harvard - eolaíocht pholaitiúil (1950–1952) Ollscoil Harvard - eolaíocht pholaitiúil (1947–1950) Coláiste Cathrach Nua-Eabhrac - cuntasaíocht (1941–1943) George Washington Educational Campus (en) (1938–1940)
Gníomhaíocht
Réimse oibre	Caidreamh idirnáisiúnta, eolaíocht pholaitiúil, polaitíocht, polasaí eachtrach, geopholaitíocht, taidhleoireacht, diplomatic history (en) agus státseirbhís
Gairm	polaiteoir, oideolaí, dírbheathaisnéisí, duine den lucht gnó, fiontraí, taidhleoir, scríbhneoir, eolaí polaitiúil, aire eachtrach
Tréimhse oibre	1943 –  1946
Fostóir	Rockefeller Brothers Fund (en) (1956–1958) Kissinger Associates (en) Ollscoil Georgetown Ollscoil Harvard
Ball de pháirtí polaitíochta	Páirtí Poblachtach
Ball de	Harlem Globetrotters (en) (ball oinigh) (1976–2023) Trilateral Commission (en) Phi Beta Kappa Acadamh Ealaíona agus Eolaíochtaí Mheiriceá Acadamh Ríocht Mharacó (comhalta comhlach)
Teangacha	Béarla agus an Ghearmáinis
Gairm mhíleata
Brainse míleata	Arm na Stát Aontaithe
Céim mhíleata	sáirsint
Coinbhleacht	An Dara Cogadh Domhanda agus Cogadh Vítneam
Ghlac sé/sí páirt i
22 Bealtaine 2022	Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2022
23 Eanáir 2013	Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2013
Teaghlach
Céile	Ann Fleischer (1949–1964), colscaradh Nancy Kissinger (1974–2023), bás an duine
Athair	Louis Kissinger  agus Paula Stern
Siblín	Walter Kissinger
Gradam a fuarthas (2012)  Global Citizen Awards (en) ../... 36+
Síniú
Suíomh gréasáin	henryakissinger.com

Bronnadh Duais Nobel na Síochána air sa bhliain 1973 in éineacht le Le Duc Tho, rud a tharraing conspóid ollmhór.

Henry Kissinger, 1950, in Ollscoil Harvard

Óige

Golda Meir, Nixon and Kissinger, Deireadh Fómhair 1973

Ba mhúinteoir scoile a athair agus bean tí a mháthair. Ba de shliocht Giúdach iad. Sa bhliain 1938, d'imigh muintir Kissinger ón nGearmáin de bharr na géarleanúna a bhíothas a chur i bhfeidhm i leith na nGiúdach faoi na Naitsithe sa tír úd. In Washington Heights, i dtuaisceart Manhattan, i gCathair Nua-Eabhrac a chuir theaghlach Kissinger fúthu.

An deachtóir Pinochet ag buaileadh le Kissinger in 1976

Bhí ar Henry óg dul ar fiannas in Arm na Stát Aontaithe sa bhliain 1943 agus bhain sé amach saoránacht Mheiriceánach agus é ag buntraenáil an bhliain chéanna. Aithníodh a chliste a bhí sé agus nuair a cuireadh chuig an nGearmáin é moladh a chuid scileanna teanga. Cuireadh ag obair é i rannóg bailithe faisnéise míleata agus bhí sé páirteach in obair fhrithfhaisnéise freisin. Uaireanta, mar shampla, le linn Chath an Bulge, bhí an obair contúirteach.

Nuair a d'fhill sé ar Stáit Aontaithe d'fhreastail Kissinger ar Ollscoil Harvard. Bhain sé amach céim bhaitsiléara (1950), máistreacht (1952) agus dochtúireacht (1954).

Gairm

Faoi na huachtaráin Richard Nixon agus Gerald Ford, bhí Kissinger ina Chomhairleoir um Shlándála Náisiúnta (1969–1975) agus ina Rúnaí Stáit (1973–1977).

21ú haois

Agus é ag dul anonn sna blianta, bhí tionchar ollmhór ag Kissinger sa 21ú haois, ag cur comhairle ar lucht Bush agus Trump agus ag cur sainchomhairle ar fáil don domhan i gcoitinne, Kissinger Associates.

D'éag Kissinger ar 29 Samhain 2023, in aois 100 bliain dó.

Beathaisnéis agus leabhair faoi Henry Kissinger

• Dallek, R. Nixon and Kissinger: Partners in Power (Londain, Penguin, 2008)
• Hitchens, C. The Trial of Henry Kissinger (Londain, Verso, 2001)
• Horne, A. 1973: Kissinger's Year (Londain, Weidenfeld & Nicolson, 2009)
• Isaacson, W. Kissinger: A Biography (Nua-Eabhrac, Touchstone, 1992)
• Landau, D. Kissinger: The Uses of Power (Londain, Robson, 1974)